F. KÖÇƏRLİ adina məDƏNİYYƏt və turizm naziRLİYİ respublika uşaq kitabxanasi
May – Yazıçı Rəşid bəy Əfəndiyevin 155 illiyi (1863-1942)
Yüklə 3,54 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 24 May – Yazıçı Rəşid bəy Əfəndiyevin 155 illiyi (1863-1942)
- Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
- 24 May – Ədəbiyyatşünas, tənqidçi Mustafa Quliyevin 125 illiyi, (1893-1938)
- 24 May – Ədəbiyyatşünas, publisist Əli Mirzəyevin 85 illiyi, (1933)
172
Rəşid bəy İsmayıl oğlu Əfəndiyev 1863-cü il may ayının 24-də Şəki şəhərində anadan olmuşdur. Hələ XIX əsrin 80-cı illərində Qori müəllimlər seminariyasında oxuyarkən dram ilə maraqlanmış, ilk “Qan ocağı” pyesini yazıb məktəb səhnəsində tamaşaya qoymuşdur. O, M. F. Axundzadədən sonra ilk dram yazanlardan sayılır. İlk əsərinin müvəffəqiyyətindən ruhlanan müəllif sonralar da ardıcıl olaraq bədii yaradıcılıqla məşğul olmuşdur. On il Qutqaşendə müəllimlik etdiyi, 8 il Tiflis idareyi-ruhaniyyəsində katib müavini vəzifəsində çalışdığı və nəhayət, 16 il Qori seminariyasında müəllim olduğu zamanlarda, heç vaxt yazıçılıqdan uzaqlaşmamış, xüsusilə təlim-tərbiyəyə aid səhnə əsərləri yazmağa səy etmişdir. Rəşid bəy Azərbaycanın məşhur və çalışqan müəllimlərindən olmuş, ömrünü məktəb, tərbiyə işinə, dərs kitablarının, uşaqların marağını oxşayan pyeslərin yaranmasına sərf etmişdir. Onun “Uşaq bağçası” adlı əlifba kitabı və “Bəsirətül-ətfal” adlı qiraət kitabı Azərbaycanda şöhrət qazanmış ilk dərs kitablarındandır. O, varlı ailədən olan qadının maddi köməyindən istifadə etməklə dəfələrlə İstanbula getmiş, dərs kitablarını min zəhmət ilə çap etdirmişdir. Bununla yanaşı səhnə əsərləri yazmış, birinci növbədə məktəb səhnələrində qoyulmasını təşkil etmiş, hətta şəxsən artist kimi iştirak etmişdir. Rəşid bəyin “Qan ocağı”ndan başqa, “Saqqalın kəraməti”, “Qonşu-qonşu olsa, kor qız ərə gedər”, “Pul dəlisi”, “Bir saç telin qiyməti”, “Tiflis səfirləri”, “Diş ağrısı”, “Təbiətdə əhvaliməişət” adlı dramları vardır. Rəşid bəy elmi, maarifi, məktəbi təbliğ edən bir sıra mənzumələr yazmış, rus klassiklərindən (Puşkin, Lermontov, Kırılov) dərs kitablarına münasib parçalar seçib tərcümə etmişdir. Eləcə də farscadan Firdovsidən “Rüstəm və Söhrab” əhvalatını, Şillerdən “Cam” adlı mənzuməni tərcümə etmişdir. Rəşid bəy istər şeir tərcümələrində və istərsə müasir mövzularda yazdığı şeirlərində klassik şeir üslubu və yolu ilə getmişdir. Görkəmli maarif xadimi, nasir Rəşid bəy Əfəndiyev 1942-ci il avqust ayının 31-də vəfat etmişdir.
“Qan ocağı”, “Tiflis səfərləri”, “Saqqalın kəraməti”, “Qonşu qonşu olsa kor qız ərə gedər”, “Bir saç telinin qiyməti” və s.
173
Mustafa Zəkəriyyə oğlu 1893-cü il mayın 24-də Azərbaycanın Şəki şəhərində anadan olmuşdur. Tiflisdə gimnaziyanı bitirmişdir (1913). Kiyev Universitetinin fizika-riyaziyyat fakültəsində təhsil almışdır. Lənkəran qəza inqilab komitəsinin sədri (1920), Qaraşəhər Rayon Komitəsinin katibi (1921-1922), Azərbaycan SSR Xalq Maarifi Komissarı (1922-1928), "Maarif və mədəniyyət", "İnqilab və mədəniyyət" jurnallarının (1923-1926; 1929-1932) məsul redaktoru vəzifəsində işləmişdir. 1938-ci ildə cəza tədbirləri dövründə həbs edilib ölümə məhkum olunmuşdur.
(1928), "Türk qadınının yolu" (1930), "Oktyabr və türk ədəbiyyatı" (1930), "Cinayət nədir və hardan baş verir" (1935).
174
Mirzəyev Əli Sarı oğlu 1933-cü il mayın 24-də Azərbaycanda Kəlbəcər rayonunun Başlıbel kəndində anadan olmuşdur. Burada kənd yeddiillik məktəbi bitirdikdən sonra Laçın pedoqoji məktəbində təhsilini davam etdirmişdir (1939- 1948). Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun Azərbaycan dili və ədəbiyyatı fakültəsində təhsil almışdır (1959-1990). Təyinatla Kəlbəcər rayonunun Qılınclı kənd orta məktəbinə müəllim göndərilmişdir. Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun aspiranturasına daxil olmuş, namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. Ədəbi fəaliyyətlə 60-cı illərdən ciddi məşğul olmşdur. Dövri mətbuatda elmi-pedaqoji məqalələri, rəyləri ilə yanaşı publisist yazıları, təmsilləri çıxmışdır. “Klassik poeziya və müasirlik” (1991), “Folklor və Azərbaycan uşaq poeziyası” (1991), “Azərbaycan uşaq ədəbiyyatı” (1990) monoqrafiyaları, dərs vəsaitləri, eyni zamanda “Kəlbəcər faciələri” (1993), “Qanlı yanvardan əsən küləklər” (1997), “Vətən harayları” (1997), “Alı babanın nağılları” (1998), “Çal qılıncın, babam Qazan” (1990) şeir və poemalar topluları kütləvi tirajla nəşr olunmuşdur.
(1990), “Çal qılıncın, babam Qazan”(1990), “Folklor və Azərbaycan uşaq poeziyası” (1991), “Vətən harayları” (1997), “Alı babanın nağılları” (1998), və s. Ədəbiyyat: Əhmədov T. Azərbaycan yazıçıları (XX-XXI yüzillikdə) : Ensiklopedik məlumat kitabı. – Bakı : Nurlar Nəşriyyat-Poliqrafiya Mərkəzi, 2011.
Yüklə 3,54 Mb. Dostları ilə paylaş:
|