18
Firidun bəy Köçərlinin ədəbiyyat tədqiqatı Azərbaycan
ədəbiyyatşünaslığı üçün çox qiymətli və tarixi xidmətdir.
Onun sayəsində qədim dövrün bir çox şairləri və əsərləri
meydana çıxarılıb xalqa tanıdılmışdır. Onun əsərləri uzun illər
qədim ədəbiyyat tarixçiləri üçün mənbə və vəsait olmuşdur.
Köçərlinin əsərləri yalnız ədəbiyyatı öyrənmək deyil, həm də
qiymətləndirmək təşəbbüsünü irəli sürən əsər idi.
Mir Cəlal Paşayev,
yazıçı
Firidun bəy Köçərli ədəbiyyat tarixi yaratmaq işinə son
dərəcə ciddi yanaşmış, onun bir sıra prinsiplərini doğru dərk
etmişdi. Odur ki, “Azərbaycan türklərinin ədəbiyyatı” kitabını
“material” hesab edənlər, onun elmi mahiyyət daşımağını iddia
edənlər ciddi səhv edirlər. Köçərli təzkirəçiliyin çərçivəsini
dağıdıb, ədəbiyyat tarixinin tədqiqinə yeni bir istiqamət
vermişdir. Firidun bəy Köçərli M. F. Axundovdan sonra ədəbi
tənqid və ədəbiyyat tarixi sahəsində fəaliyyət göstərən ən
görkəmli şəxsiyyətdir.
Kamal Talıbzadə,
akademik
Firidun bəy Köçərli ən müqtədir, ən sevgili ədiblərimizdən
biridir. Bu şəxs ədəbiyyat tariximizi yazmaqla bütün
keçmişimizi diriltdi. Şairlərimizin ülvi ruhlarını canlandırdı və
həyati – fikriyyəmizi təbii yoluna saldı. Ədəbiyyatımızı
müntəzəm bir şəklə salmaq və ümumən tanıtmaq əhəmiyyətli
məsələlərdəndir. Bu yolda iyirmi ildən bəri çalışması ilə və
ədəbiyyatımızı nizama salması ilə məşhur olan şəxsiyyət –
Firidun bəy Köçərlidir.
Y. V. Çəmənzəminli,
ədəbiyyatşünas, yazıçı
19
Firidun bəy yazıçı idi, dəyərli bir qələm sahibi idi. Onun
qələminə yalnız türklər deyil, ruslar, gürcülər belə böyük hörmət
göstərirdilər.
Fərhad Ağazadə,
tarixçi, publisist
Firidun bəy Köçərli məşhur ədəbiyyat tarixçisidir. Bütün
məşhur ədəbiyyat tarixçiləri kimi, o da ədəbiyyat tarixinin məhz
şifahi xalq yaradıcılığından başlandığını çox yaxşı bilirdi.
Paşa Əfəndiyev,
Əməkdar elm xadimi
Firidun bəy Köçərli Azərbaycan ədəbiyyatı tarixinin
öyrənilməsi sahəsində böyük iş görmüşdür. Onun bu sahədə
yaratdığı əsər ədəbiyyat tarixinin yaradılması yolunda atılan
əhəmiyyətli bir addım idi.
Şıxəli Qurbanov,
yazıçı, dramaturq
Firidun bəy Köçərli böyük pedaqoqdur. Qori müəllimlər
seminariyasının Azərbaycan şöbəsini Qazaxa köçürməklə
xalqımızın maariflənməsində əvəzolunmaz əməyi olan
şəxsiyyətdir. Firidun bəy sadəcə praktik müəllim deyildi. O,
tədqiqatçı – alim, ədəbiyyatşünas, nəzəriyyəçi – pedaqoq və
yüksək mədəniyyətli humanist, ziyalı idi.
Əhməd Seyidov,
pedaqogika elmləri doktoru
Firidun bəy Köçərli Azərbaycan ədəbiyyatı tarixini dirildən
bir şəxsiyyətdir.
Eynəli Sultanov,
yazıçı, şair, ictimai xadim
20
“Türk yurdunun ən şiddətli ehtiyacı məktəb və maarifdir.
Hakim bir millətin məhkum düşməsi, məhkum bir millətin yox
olması məktəbsizlikdən irəli gəlir”. Bu çətin illərdə, 1886-ci ildə
F. Köçərli Azərbaycan teatrının əsasını qoymuş bir şəxsiyyətdir.
İsmayıl bəy Qaspralı,
“Tərcüman”qəzetinin baş redaktoru
Firidun bəy Köçərlinin qələmə aldığı “Balalara hədiyyə”
kitabından vətən qoxusu, dağların ətri, köçərilərin tüstüsü gəlir.
Əli Sultanlı
ədəbiyyatşünas, pedaqoq
Firidun bəyin arxivi XX əsr ictimai həyatımızın güzgüsüdür.
Əziz Şərif
Professor
21
“Köçərlinin yaradıcılıq həftəsi”nin ssenarisini təqdim edirik:
Köçərlinin yaradıcılıq həftəsi
I gün – Oxucuların görkəmli ədəbiyyatşünas Firidun bəy
Köçərli
haqqında hazırladıqları
məruzələr
tədbir
iştirakçıları tərəfindən dinlənilir. Yaxşı məzmunu ilə
fərqlənən
məruzə
kitabxana
rəhbərliyi
tərəfindən
mükafatlandırılır. II hissədə aşağı sinif şagirdlərinin
“Balalara hədiyyə” kitabında olan nağıllara və təmsillərə
hazırladıqları səhərciklər təqdim olunur.
Kitabxananın girişi və oxu zalı bayram münasibətilə
bəzədilir. Divarlardan şarlar, əlvan rəngli bayraqlar asılır,
F. Köçərliyə həsr olunmuş kitab sərgiləri təşkil edilir. Tədbir
iştirakçıları üçün səhnə düzəldilir. Səhnənin baş tərəfində
F. Köçərlinin şəkli asılır, digər tərəfində F. Köçərlinin nağıl
qəhrəmanları öz geyimlərində otururlar. Kitabxanaçı bayramı
açıq elan edir, F. Köçərlinin həyat və yaradıcılığı haqqında
tədbir iştirakçılarına ətraflı məlumat verir.
Sonra kitabxanaçı
nağıl qəhrəmanlarını uşaqlara təqdim edir və kiçik yaşlı
oxucuların iştirakı ilə F. Köçərlinin “Qarı və buz”, “Pıspısa
xanım və Siçan bəy” nağılı, “Eşşək və dəvə”, “Darı və buğda”
təmsili əsasında səhərciklər keçirilir. Səhərcikləri təqdim edirik:
Səhnə dekorasiyalarla bəzədilir. Kitabxanaçı təmsildə olan hər
bir obrazın əlcək kuklasını əlində tutaraq təmsili söyləyir.
Bir gün bir qarı inəyini apardı suvarmağa. İnəyin ayağı buzun
üstündən sürüşüb yıxıldı və qıçı sındı. Onda qarı buza dedi:
Qarı: A buz, sən nə güclüsən?
Buz: Əgər mən güclü olsaydım, gün məni əritməzdi.
Qarı: A gün, sən nə güclüsən?
Gün: Əgər mən güclü olsaydım, bulud qabağımı kəsməzdi.
Qarı: A bulud, sən nə güclüsən?
Bulud: Mən güclü olsaydım, yağış məndən yağmazdı!
Qarı: A yağış, sən nə güclüsən?
Yağış: Əgər mən güclü olsaydım, ot məndən bitməzdi.
Dostları ilə paylaş: |