11
cizgiləri seçə bilir. Yazıçı nə elmi, nə də bədii yaradıcılığında
rəng adiliyi, həyata münasibətin birtərəfliliyi ilə barışmır.
Əsərlərində varlığın şeriyyətini açır, ehtiyac duyanda onun sərt
və acı həqiqətlərini göstərir. Dinamiklik, hadisələri daxildən
açıb mənalandırmaq, surəti təbii və həyati ifadə etmək onun
hekayələri ilə povestləri arasında rabitə yaradır.
Elçin müəllim
mövzu seçəndə, həyatın bir “parçası”nı təsvir edəndə, surətin
daxili-mənəvi aləminə enəndə heç kimə bənzəmir, həmişə
özünün üslubuna, şirin və axarlı yazı tərzinə sadiq qalır, geniş
əhatəli təbiət təsvirləri vermir, əlavə haşiyələrlə düşünmür, bir
qayda olaraq mahiyyətə, psixologiyaya, hiss və düşüncə aləminə
enir, surətin daxilində gizlətdiyi ziddiyyətləri, qeyri-adi
keyfiyyətləri açır. Buna görə də oxucu bu istedadlı sənətkarın
yaratdığı surətlərin taleyi, əxlaqi-mənəvi keyfiyyətləri, istək və
arzuları, onların özlərinə məxsus hərəkət və fəaliyyətləri ilə
maraqlanır.
E.Əfəndiyev “Yaxın, uzaq Türkiyə” əsərində özünü işgüzar
bir tədqiqatçı kimi göstərir. Türkiyədəki kitabxanalardan,
arxivlərdən əldə etdiyi məlumat, dövri mətbuatı hərtərəfli
nəzərdən keçirməsi nəticə etibarilə onun oçerklərinin elmi və
faktik sanbalını daha da artırır. Elçin Əfəndiyevdə görmək,
seçmək, səciyyəvini sənətə gətirə bilmək, ümumiləşdirmək və
mənalandırmaq, gözəlliyi məişətdə, yaşayışda, davranış və
münasibətdə axtarıb tapmaq bacarığı çox güclüdür. Onun bədii
nəsrində hər şeyin, hər kəsin öz yeri, öz məqamı, öz məna və
məzmunu var. Yazıçı rəmzdən, bədii-fəlsəfi şərtilikdən, kəskin
məcazdan cəsarətli istifadə edir, psixoloji əhvali-ruhiyyəni
detalda əyaniləşdirən mizanlar və cizgilər axtarır, onları
görümlü, baxımlı, obrazlara çevirən epitetlər tapır.
Elçin Əfəndiyevin dünyanın şah əsərləri arasına girən və
ədəbi dəyəri üzərində həssaslıqla durulan “Ağ dəvə”, “Ölüm
hökmü”, “Mahmud və Məryəm” əsərlərini də türk
12
ədəbiyyatsevərlər tanıyırlar, bu əsərlər ədəbiyyat tarixinə
düşmüşdür. Mənim fikrimcə, insanlar nə ilə iftixar edərlər? Ya
keçmişi, tarixi, ədəbiyyatı, mədəniyyəti, ya da bugünkü
beynəlxalq siyasət səhnələrindəki müvəffəqiyyətləri ilə. Bu
xüsusiyyətlərin əksəriyyəti Elçin Əfəndiyevdə var.
Elçin Əfəndiyev atası, müəllimi olmuş İlyas Əfəndiyevdən
müasir həyatı dərindən duymağı, insan taleyinə, insan
mənəviyyat və psixologiyasına sənət qayğısı ilə yanaşmağı,
mövzuya vətəndaş münasibəti bəsləməyi, bədii yaradıcılığın
sirlərini və dilin daxili imkanlarını axtarışda mənimsəməyi,
oxucunun zövqü və yüksək tələbi səviyyəsində dayanmağı
öyrənmişdir. Çünki yazıçıda İlyas Əfəndiyev sənətinə bir
obyektiv yazıçı-tənqidçi məhəbbəti vardır. Elçin Əfəndiyev bu
görkəmli ədibi yaradıcı şəkildə duyur, onun boya və
rənglərindən təzə axarda istifadə edir. Sirr deyildir ki, “Aman
ovçu, vurma məni” kinopovesti İlyas Əfəndiyevin “Mahnı
dağlarda qaldı” pyesinin motivləri əsasında, “Hökmdarın taleyi”
kinopovesti isə İlyas Əfəndiyevin qələmə aldığı “Hökmdar və
qızı” faciəsinin motivləri əsasında yazılmışdır. Elçin Əfəndiyev
fasiləsiz yaradıcılıq axtarışındadır, onun bədii şəkillərin
hamısından eyni dərəcədə istifadə edə bilmək imkanı vardır.
Ona görə də oxucu Elçin Əfəndiyevin istedadına, onun daha
tutumlu, daha mənalı əsərlər yazacağına inanır. Gərgin vəzifə
işləri, həm də milli mədəniyyət, dövlətçilik üçün vicdanla
görülən işlər və bununla yanaşı cild-cild kitablar – Elçin
Əfəndiyevin həyat yolu belə əlamətlənir. Bu tək-tək insanlara
qismət olan keyfiyyətdir. Bu gün Elçin Əfəndiyevin adı hər bir
azərbaycanlı üçün tanış və doğmadır. Çox maraqlı, həm də son
dərəcə qürur doğuran odur ki, milyonlarla oxucuların bu
məhəbbət və ehtiramını illər, onilliklər də təsdiq edə bilər. Bir
yazıçı kimi Elçin Əfəndiyev üçün yaradıcılıq axtarışları heç vaxt
tükənməmişdir.
13
Keçiriləcək tədbirlər
Bu il həmişə oxucu rəğbəti qazanmış Xalq yazıçısı
Elçin Əfəndiyevin 75 yaşı tamam olur. Bu münasibətlə
respublikanın bütün mədəniyyət müəssisələrində, eyni zamanda
kitabxanalarda yubiley tədbirlərinin keçirilməsi nəzərdə
tutulmuşdur. Kitabxanalarda bununla əlaqədar maraqlı tədbirlər
keçirmək olar. Tədbiri keçirmək üçün kitabxana bağçalarla,
məktəblərlə, ali təhsil ocaqları ilə əməkdaşlıq etməlidir. Bu
tədbirlər arasında sərgilər mühüm yer tutur. Sərgidə Elçin
Əfəndiyev haqqında kitablar və müxtəlif mətbuat səhifələrində
nəşr olunmuş məqalələr, onun fotoları nümayiş olunur. Sərgiyə
kitablarla yanaşı, Elçin Əfəndiyev haqqında dövri mətbuatda
çap olunan məqalələrin kartotekasını, onun haqqında çəkilmiş
sənədli və bədii filmlərin video-yazılarını yazıçının əsərlərinə
çəkilmiş filmlərin, kaset və disklərini də əlavə etmək olar. Təşkil
edilmiş yubiley sərgisinin qarşısında silsilə tədbirlər – söhbətlər,
biblioqrafik icmallar keçirmək planlaşdırılmalıdır. Sərgi
müxtəlif başlıqlar altında keçirilə bilər: “Möhtəşəm qələmin
möcüzələri”, “Müqəddəs söz-sənət ocağının nurlu varisi”,
“Romantika və əxlaqi kamillik yaradan yazıçı”, “Adiliyin
qeyri-adi bədii təcəssümü”, “Yazıçı və zaman”, “Komediya və
dramlar yaradan yazıçı”, “Rənglər, duyğular aləminin mahir
yaradıcısı Elçin”, “Milli dramaturgiyamızda Elçin mərhələsi”,
“Xalqın və sənətkarın obrazı”, “ Nəsrin və əsrin yaddaşı” və s.
Başlıq: “Müqəddəs söz-sənət ocağının nurlu varisi”
1.
Elçin Əfəndiyevin portreti;
3. Görkəmli insanların Elçin Əfəndiyev haqqında
söylədikləri sitatlar;
4. Dövri mətbuatda çap olunan məqalələrin kartotekası;
5. Kitablarının nümayişi;
6. Şeir parçası..
Dostları ilə paylaş: |