F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
623
ağıllıdır... amma... ərə getmək məsələsi... Çox qəribə şıltaqlıqdır... Həkim bunu deyib yenə də ona dərman vermək istədi. Lakin bu dəfə Nelli heç biclik də etmədi, qaşığı əli ilə altdan yuxarı itələdi, dərmanın hamısı yazıq qocanın manişkasına, üzünə töküldü. Nelli bərkdən güldü, lakin onun bu gülüşü bayaqkı kimi sadə, şən bir gülüş deyildi. Onun üzündə sərt, acıqlı bir ifadə göründü. Bayaqdan bəri o, elə bil ki, heç məni görmək istəmirdi, ancaq həkimə baxırdı, özü də istehza ilə baxırdı, lakin onun bu baxışında bir narahatlıq duyulurdu, gözləyirdi ki, görsün bu “gülməli” qoca nə edəcəkdir. Qoca yaylığı ilə üzünü, manişkasını silib dedi: – Ba! Siz yenə də... Nə pis oldu! Eybi yoxdur, yenə də paroşok hazırlamaq olar. Nelli buna heyrət etdi. O gözləyirdi ki, biz acıqlanacağıq, onu danlamağa, məzəmmət etməyə başlayacağıq; bəlkə də elə bu anda o qeyri-şüuri olaraq istəyirmiş ki, bir bəhanə olsun, ağlasın, lap hönkür-hönkür ağlasın, paroşoku yenə də dağıtsın, hətta acığından bir şey sındırsın, bununla da öz şıltaq, çox-çox əzab çəkmiş dərdli downloaded from KitabYurdu.org
624
ürəyini ovundursun. Belə şıltaqlar, elə bir xəstədə, bir Nellidə olmur. Çox vaxt olardı ki, görərdin, mən otaqda var- gəl edirəm, özümdə qeyri-şüuri olaraq belə arzu vardır: tezliklə bir adam məni incitsin, ya da elə bir söz desin ki, mən onu təhqir edə bilim. Elə o saat, həmin adamın üstünə acığımı töküm, ürəyimi boşaldım. Qadınlar da ürəklərini bu qayda ilə “boşaldarkən” lap səmimi olaraq ağlamağa başlayırlar. Onlardan çox həssas olanları hətta özlərindən də gedirlər. Bu çox adi, çox həyati bir məsələdir: bu da ən çox o zaman olur ki, adamın ürəyində çox vaxt başqalarının bilmədiyi bir dərdi olur, bu dərdi də özgəsinə söyləmək istəsə də söyləyə bilmir, çünki bunu söyləmək olmaz. Lakin həkim Nelliyə bir kəlmə də söz demədi, onu danlamadı, yenə də səbir ilə paroşok hazırlamağa başladı: Nelli onun bu mələkcəsinə rəhmdilliyini, səbrini görüb heyrət etdi: birdən sakitləşdi. Dodaqlarındakı istehza silindi, üzü qızardı, gözləri yaşardı: gözucu mənə baxdı, elə o saat da üzünü yana çevirdi. Həkim dərmanı gətirdi, Nelli sakitcə dərmanı içdi, qoca həkimin qırmızı, kök, yumşaq əlini tutdu, yavaş-yavaş onun gözlərinə baxdı. downloaded from KitabYurdu.org
625
– Sizin... acığınız tutur ki... mən hirsliyəm... Lakin sözünü tamamlamadı, adyalın altına girdi, adyalı başına çəkib bərkdən, hönkür-hönkür ağlamağa başladı. – Ah, mənim tifil balam, ağlamayın... Bunun eybi yoxdur... Bu əsəbdəndir. Alın su için. – Lakin Nelli ona qulaq asmırdı. – Sakit olun... Özünüzü üzməyin. – Qoca özü də az qalırdı ki, ağlasın, çünki o çox həssas adamdı. – Mən sizi bağışlayıram, sizi alacağam da, əgər siz tərbiyəli, yaxşı bir qız olub... – Paroşokları qəbul etsəniz! – Adyalın altından, bu sözlə bərabər, hönkürtülərlə kəsilən, xırdaca zəng səsi kimi, nazik, əsəbi bir gülüş eşidildi, – mən bu gülüşə çox yaxşı bələd idim. Həkimin az qaldı ki, gözləri yaşarsın: o sevinə-sevinə dedi:
– Qədir-qiymət bilən yaxşı bala! Yazıq qız! O gündən həkimlə Nelli arasında çox qəribə bir rəğbət hissi əmələ gəldi. Lakin Nelli get-gedə mənə qarşı qaşqabaqlı, acıqlı, əsəbi olurdu. Mən bunun səbəbini downloaded from KitabYurdu.org
626
bilmirdim, ona baxıb təəccüb edirdim, həm də bu dəyişiklik onda birdən əmələ gəlmişdi. Xəstəliyinin ilk günləri o mənimlə son dərəcə mehriban, nəvazişkar oldu, həmişə gözü məndə idi, sanki mənə baxmaqdan doymurdu, məni özündən uzağa buraxmırdı, öz isti əli ilə mənim əlimi tutub, məni öz yanında oturdurdu, əgər görsəydi ki, mən qaşqabaqlıyam, həyəcanlıyam – mənim kefimi açmağa çalışırdı, mənimlə zarafat edirdi, oynayırdı, mənə baxıb gülümsəyirdi, görünür, bununla öz çəkdiyi əzabı susdurmağa çalışırdı. O mənim gecələr işləməyimi, ya da oturmağımı istəmirdi, məni güdür, ona qulaq asmadığımı gördükdə kədərlənirdi. Bəzən mən onu fikirli görürdüm: o məndən nə üçün qəmli olduğumu, nələr düşündüyünü soruşur, bunun səbəbini bilmək istəyirdi: qəribə burasıdır ki, söhbət gəlib Nataşaya çatanda o dərhal susur, ya da başqa bir şeydən danışmağa başlayırdı. O sanki Nataşa barəsində danışmaqdan çəkinirdi, bu isə məni son dərəcə təəccübləndirirdi. Mən evə gələndə o sevinirdi: şlyapanı götürüb getmək istəyəndə qəmgin-qəmgin mənə baxıb, qəribə bir halda, sanki məzəmmət edə-edə gözləri ilə məni yola salırdı. downloaded from KitabYurdu.org
627
Xəstəliyinin dördüncü günü mən bütün axşamı, hətta gecədən xeyli keçənə qədər, Nataşanın yanında oldum. Onda bizim danışmalı sözümüz çox idi. Evdən gedəndə Nelliyə demişdim ki, tez qayıdıb gələcəyəm, doğrudan da tez gələcəyimi nəzərdə tutmuşdum. Lakin heç gözləmədiyim halda, Nataşanın yanında çox qalsam da, Nelli barəsində arxayın idim. O, tək deyildi. Masloboyev birdəqiqəliyə yanıma gəlmişdi, Aleksandra Semyonovna ondan bilmişdir ki, Nelli xəstədir, mənim də başım çox qarışıqdır. Özüm də tək qalmışam, gəlib Nellinin yanında oturmuşdu. İlahi! Bu Aleksandra Semyonovna nə gözəl insanmış! O mənim nə kimi bir vəziyyətdə olduğumu eşidəndə çox bərk əl-ayağa düşmüşdü: – Deməli, belə olanda bizə nahar eləməyə də gəlməyəcək!.. Ah, ilahi! O tək qalıb, yazıq, lap təkcə qalıb! Belə bir vaxtda biz gərək onun qeydinə qalaq, yaxşıca fürsət düşüb, bunu əldən buraxmaq olmaz! O saat da durub gəlib, özü ilə də faytonda bir iri bağlama gətirib. Gələn kimi də ilk sözü bu oldu ki, daha sizi tək qoymayacağam, gəlmişəm sizə kömək eləməyə: bunu downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|