F.Ə. Sadıxova

 
158
Torpaqdan ayrılmış hemaqqlütinasiya edən 1239 saylı agentin tipikləşdirilməsinin 
nəticələri (PHAR). Protokol N47 16.07.80-ci il.                 
 
                                                                                                             Cədvəl 16 
 
NJ 
Bel  Jap 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
P.C.  N7 
N8 
N6 
N3 
N3 
N4  N5 
N9 
Anti 
zərda 
bın 
homo 
loji 
titri
  
1600  800  3200  3200  1600  1600  1600  3200  1600  800  1600  3200 
1239  0 
0 
0 
0 
0 
1600  0 
0 
0 
0 
0 
0 
 
 
А/серебристая  чайка/Баку/843/79 
virusunun  РТГА-da  identifikasiyasının 
nəticələri.                                                                                                  Cədvəl 17 
№ 
                 Zərdablar 
 
 
1 
A/PR/8/34 
H1 
0 
2 
A/FM/1/47 
H1 
1280 
3 
A/CCCP/090/77 
H1 
1280 
4 
A/Сингапур/1/57 
H2 
0 
5 
А/Гонконг/1/68/ 
H3 
0 
6 
А/цыпленок/Камчатка/11/72 
H3 
0 
7 
А/свинья/Айова/15/30 
H1 
0 

---

 
159
8 
А/Нью-Джерси/76/ 
H1 
0 
9 
А/лошадь/Прага/1/56 
H7 
0 
10 
А/лошадь/Майами/1/63/ 
H3 
0 
11 
А/FPV/Росток/34 
H7 
0 
12 
А/цыпленок/Германия/49 
H10 
0 
13 
А/утка/Англия/66 
H11 
0 
14 
А/утка/ЧССР/56 
H4 
0 
15 
А/крачка/Юж.Африка/61/ 
H5 
0 
16 
А/утка/Массачусетс/65 
H6 
0 
17 
А/утка/Украина/63 
H3 
0 
18 
А/индюк/Висконсин/66/ 
H9 
0 
19 
А/индюк/67/ 
H8 
0 
         
 
         
       А/серебристая чайка/Баку/843/79 virusunun РПНА-da identifikasiyası. 
                                                                                                            Cədvəl 18.                                                                                                
   Homoloji titr 
Neyraminidazanın tipi 
А/серебристая 
чайка/Баку/843/79                  
ştammı 
1600 
N1 
>100 
800 
N2 
<10 

---

 
160
1600 
N3 
<10 
3200 
N4 
<10 
1600 
N5 
<10 
3200 
N6 
<10 
1600 
N7 
<10 
3200 
N8 
<10 
1600 
N9 
<10 
                                                               
                                                         РHAR 
 
Klonlar 
                             A/Денвер/57 
Antigen  
 
NC1 
NC7 
NC10 
KA 
А/серебристая 
чайка/Баку/843/79                  
12800 
6400 
6400 
 
 
 
А/серебристая  чайка/Баку/843/79  qripi  virusunun  səthi  antigenlərinin 
antigen analizi.                                                                                         Cədvəl 19  
№  Ştammlar  
A/Бразилия/11/78  virusnun  HA  qarşı  monoklonal 
zərdablar 
2 
3 
  22 
29 
142 
170 
1 
A/FM/1/47 
12800 
6400 
  < 
400 
100 
100 

---

 
161
2 
A/CCCP/090/77 
12800 
6400 
12800 
6400 
6400 
1600 
3 
А/серебристая 
чайка/Баку/843/79 
12800 
3200 
12800 
6400 
6400 
400 
 
 Qeyd: Cədvəldə titrlərin əks qiymətləri verilmişdir. 
 
Qızılağac  qoruğunda  vəhşi  quşların  3  növündən  A/H10N8/-/Hav2  Neq2/ 
qripi  viruslarının  ayrılması  A  qripi  viruslarının  növ  spesifikliyinin  geniş 
diapazonuna aid seroloji nəticələrin virusoloji təsdiqi idi: 
1.А/кавка/Баку/766/79/H10N8/ 
2.А/болотный лунь/Баку/799/79/H10N8/ 
3.А/лысуха/Баку/799/79/H10N8/ 
 
Həmin  zonanın  torpağından  analoji  ştamm  ayrılmışdır.  Buna  isə  A  qripi 
viruslarının biosferdə sirkulyasiyasının tam zəncirinin bir halqası kimi baxmaq olar 
(A/почва/Баку/1239/80/H10N8/). 
 
Vəhşi  quşlardan  insanın  A  qripi  viruslarının  ayrılması  faktı  maraq doğurur: 
həmin  zonada  qoruq  üstündən  Gil  adasına  uçan  gümüşü  qağayılardan 
А/чайка/Баку/843/79/H1N1/ 
qripi 
virusu 
ayrılmışdır. 
Bu 
isə 
A/Бразилия/11/78H1N1 ilə antigen cəhətdən qohumdur. 
                   
4.3. A qripi virusunun ev heyvanları və quşları arasında sirkulyasiyası haqda 
seroloji məlumatlar. 

---

 
162
4.3.1. İri buynuzlu qaramalda, donuzlarda və ev quşlarında (toyuqlarda) quş, at, 
donuz və insan qripi viruslarına qarşı antitellərin olması. 
 
Azərbaycan Respublikası zonasında ekoloji tədqiqatlar aparılan dövrdə vəhşi 
quşlarla paralel olaraq kənd təsərrüfatı heyvanları və quşları: inəklər (425), quzular 
(26), donuzlar (133) və toyuqlar (345) tədqiq edilmişdir. 
Tədqiqat  dövrünün  müxtəlif  illərində  tədqiq  olunmuş  heyvanların 
zərdabında müsbət nəticələrin tezliyinin müqayisəsi qrip viruslarının fəsildən asılı 
olmayaraq  1977,  1978,  1979,  1983-cü  illərdə  daha  geniş  sirkulyasiyasını  üzə 
çıxarır (şək.20). 
Nəzərə  almaq  lazımdır  ki,  material  eyni  kənd  yerlərində  götürülmüşdü. 
Zərdabın işlənməsi eyni üsulla aparılırdı (RDE). 
İnək,  quzu,  donuz  və  toyuqların  zərdabında  antihemaqqlütininlərin  geniş 
spektri (H1-H11) müəyyən edilmişdir.(şək.20). 
Epidemik  cəhətdən  aktual  olan  qrip  virusları  ilə  yanaşı  həm  də 
A/свинья/Айова/15/30 qripi  virusunun  1:80  titrində  və OHT-5,4 inəklər  arasında 
ilin  yay  dövründə,    А/Нью-Джерси/76/  virusnun  quzular  arasında  1979-cu  ilin 
qışında 1:40 titrində və OHT =5,7 sirkulyasiyası qeyd olunmuşdur. 
Müxtəlif  heyvan  populyasiyaları:  inəklər,  donuzlar,  toyuqlar  arasında 
sirkulyasiya edən virusların spektrinin müqayisəsi identik qrip viruslarının intensiv 
disseminasiyasını üzə çıxardı. 
İnsan  və  heyvan  qripi  viruslarının  donuzlar  arasında  öyrənilən  dövrünün 
müxtəlif  fəsillərində  sirkulyasiyası  spektrinin  genişliyi  və  dərəcəsinin  müqayisəsi 

---