F.Ə. Sadıxova
Yüklə 240,85 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 4.3.2 Epidemik və epizootik proseslərin qarşılıqlı əlaqəsi.
- . Cədvəl 20
- 9.А/утка/Украина/63 H3 N8 -«- 34,03 67 26 9
163 infeksiyanın donuzlar arasında 1979-cu ilin qışında yayılma dərəcəsinin ilin yaz – yay ayları ilə müqayisədə daha yüksək olduğunu müəyyən etdi. İnsanlar üçün epidemik cəhətdən aktual olan qrip virusları ştammlarının sirkulyasiyasının aktivliyinin yüksəlməsi tendensiyası Xırdalan quşçuluq fermasında quşlar arasında 1977, 1978, 1979-cu illərin qış aylarında müəyyən edilmişdir. Sirkulyasiya edən virusların identik spektri tədqiqat dövründə insanlar arasında da qeyd olunmuşdur. Beləliklə, yuxarıda qeyd olunan heyvanların qan zərdabının tədqiqi həm heyvan, həm də insan qripi viruslarına qarşı antitellərin olduğunu müəyyən etmişdir. Vəhşi quşlar və heyvanlarla paralel olaraq kənd təsərrüfatı heyvan və quşları arasında da (inəklər, quzular, donuzlar, toyuqlar) ekoloji tədqiqatlar aparılmışdır. Qeyd edilən populyasiyalarda həm quş, həm də insan qripi viruslarının geniş sirkulyasiyası qeyd edilmişdir. Toyuqlar, inəklər, donuzlar, quzular arasında sirkulə edən insan viruslarının spektri onların qeyd edilən dövr ərzində insan populyasiyası arasında sirkulyasiyasına uyğun gəlirdi. 4.3.2 Epidemik və epizootik proseslərin qarşılıqlı əlaqəsi. Kənd təsərrüfatı heyvanlarının geniş virusoloji tədqiqi zamanı heyvanların insandan epidemiya dövründə və ya xəstəliyin yüksəlməsi dövründə yoluxması faktı təsdiq olundu. 164 Belə ki, 1977-ci ilin iyulunda A/H3N2/qripi viruslarının insanlar arasında və paralel olaraq inəkələr, donuzlar arasında yüksəlməsi dövrüdür. 1977-ci ilin sonu- A/H3N2/ virusunun insan populyasiyasında, inəklər və toyuqlar arasında sirkulyasiyasının yüksəlməsi dövrüdür. A/H1N1/ qripi viruslarının 1978-ci ilin mart-aprel aylarında insan populyasiyasında A/H3N2/ qripi virusu ilə paralel olaraq epidemik yüksəlməsi dövrüdür və elə həmin dövrdə 1978-ci ilin martında bizim tərəfimizdən Abşeronun quşçuluq təsərrüfatlarında toyuqların xüsusilə yüksək yoluxması aşkar edilmişdir (1978-ci ilin martında onlar arasında epizootiya olmaqla). Bakı ş. broyler quşçuluq fabrikində 2 həftəlik cücələr arasında meydana çıxan epizootiyanın 1978-ci ilin martında öyrənilməsi ümumi zəiflik, ətrafların iflici və quşların məhv olmasını göstərdi. 102 toyuq və cücənin zərdabının HALR-da seroloji analizi insan və heyvan mənşəli qrip viruslarının 14 antigeninə qarşı ən yüksək titrli antitellərin heyvanların A qripi viruslarına qarşı olduğunu aşkar etdi: А/курица/Камчатская/1/71/H3N2/ (OHT=4,89), insanın H3N2 və H1N1 antigen formuluna malik A qripi viruslarına qarşı (orta-həndəsi titr 3,39-4,49 və 4,15). Bu isə meydana çıxan epizootiyanın etiologiyasında qarışıq infeksiyanın mümkünlüyünü göstərir (cədvəl 20). İnsan qripi viruslarının toyuqlar arasında geniş dessiminasiyası 2 variant virusun intensiv sirkulyasiyası ilə izah olunandır: Bir tərəfdən qeyd olunan dövrdə A/H3N2/ və A/H1N1/ viruslarının insan populyasiyasında sirkulyasiyası ilə, digər tərəfdən iki müxtəlif populyasiyanın sıx kontaktı ilə. 165 Bununla yanaşı, bir qədər sonra, 1978-ci ilin iyulunda göstərilən qrip virusları tiplərinin biosenozda vəhşi quşlar arasında gümüşü qağayılar, vağlar arasında həm Gil adasında, həm də Qızılağac qoruğunda sirkulyasiyası qeyd olunmuşdur. 1978-ci ilin yanvarın A/H3N2 qripinin insan populyasiyasında və paralel olaraq inəklər arasında (OHT-8,5-ə qədər), toyuqlar arasında (OHT-5,6-ə qədər) yüksəlmə dövrüdür. 1979-cu ilin yanvarı A/H3N2/ və A/H1N1/ qripi viruslarının insanlar arasında sirkulyasiyasının yüksəlməsi dövrüdür. Bu viruslar paralel olaraq donuzlar, inəklər, toyuqlar arasında (OHT=6,4) sirkulyasiya edir. Bununla yanaşı qeyd olunan qrip virusu serotiplərinin vəhşi quşlar- qaşqaldaqlar, baklanlar arasında da sirkulyasiyası qeydə alınmışdır: OHT=3,3. 1981-ci ilin oktyabr, noyabr ayları A/H3N2 və A/H1N1 viruslarının insanlar arasında yüksəlməsi, 1981-ci ilin oktyabrında donuzların geniş yoluxması (OHT=5,5) dövrüdür (şək.23); təbii biosenozlarda bir qədər sonra 1981-ci ilin dekabrında qaşqaldaqların yoluxması (OHT=4,4), gümüşü qağayıların yoluxması (OHT=3,3) qeydə alınmışdır. İnsan populyasiyasında epidemik cəhətdən aktual olan A qripi virusları ştammlarının epidemik yüksəlmə dövründə vəhşi quşlar arasında intensiv sirkulyasiya etməsi faktını xüsusi qeyd etmək lazımdır. 1978-ci ilin martında Bakı ş. quşçuluq broyler fabrikindəki quşlardan alınmış zərdabların HALR-da nəticələri. Cədvəl 20 166 Tip Tədqiq olunmuş zərdabların sayı Müsbət nəticələrin %-i Antitellərin titri Orta titr lər 0 10 20 40 80 160 320 HA NA 1.A/CCCP/090/77 H1 N1 102 50,0 51 19 23 8 1 - - 4,15 2.А/свинья/Айова/15/30 H1 N1 -«- 26,04 75 18 8 1 - - - 3,4 3.А/Гонконг/1/68 H3 N2 -«- 43,04 58 17 22 4 1 - - 3,93 4.А/Виктория/1/72 H3 N2 -«- 30,4 61 7 16 4 4 - - 4,49 5.А/Порт/Чалмерс/73 H3 N2 -«- 19,06 82 5 10 4 1 - - 4,38 6.А/курица/Камчатская H3 N2 -«- 72,5 28 16 25 14 13 6 - 4,89 7.А/индюк/Англия/63 H3 N2 -«- 20,6 81 19 2 - - - - 3,42 8.А/лошадь/Майами/1/63 H3 N8 -«- 45,09 66 21 12 13 - - - 3,54 9.А/утка/Украина/63 H3 N8 -«- 34,03 67 26 9 - - - - 3,58 10.А/крачка/Ю.Африка/61 H5 N3 -«- 22,5 79 15 8 - - - - 3,67 11.А/индюк/Массачусетс/ 65 H6 N2 -«- 20,6 81 19 1 1 - - - 3,47 12.А/индюк/Онтарио/68 H8 N4 -«- 50,9 70 25 15 11 1 - - 4,11 13.А/цыпленок/Германия/ H10 N7 -«- 19,06 82 15 4 - 1 - 2 3,68 14.А/утка/Англия/56 H11 N6 -«- 21,05 80 18 4 - - - - 3,05 Xüsusən, 1981-ci ilin iyununda qağayılar arasında A/CCCP/090/77 qripi virusu ştammının /H3N2/ antigen formuluna malik A qripi virusları ilə birgə sirkulyasiyası (şək.22) Azərbaycan Respublikası əhalisi arasında qrip üzrə epidsituasiya ilə uzlaşırdı: 1981-ci ildə qrip infeksiyasının 4 yüksəlişi A/H1N1/, /H3N2/ və B qripi viruslarının birgə təsiri ilə şərtlənirdi. A/H1N1/ qripi viruslarının gümüşü qağayılar arasında sirkulyasiyasının seroloji tədqiqinin nəticələri A/H1N1/ qripi virusunun Gil adasından olan qağayı Yüklə 240,85 Kb. Dostları ilə paylaş:
|