Fənn: reologiyanin əsaslari müəllim: dosent. F. R. Zeynalova
Yüklə 0,87 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MÜHAZİRƏ 10 Hazır məhsulun struktur-mexaniki xassələri və onun keyfiyyət parametrlərinin orqanoleptiki
- 1.Yeyinti sənayesində məhsulların keyfiyyəti qiymətləndirilməsi üçün istifadə edilən üsullar.
57
v)
d)
Şəkil 2.16. Adgeziya möhkəmliyini ölçən cihazların prinsipial sxemləri: а)bərabər ölçülü kəsik; b) mərkəzdənkənar dartılma; v) material lövhələrinin əyriliyi; q) materialların təbəqələşməsi üsulları; d) yerdəyişmə dağılmasının üsulları; e) fırlanma zamanı yerdəyişmə dağılmasının üsulları
α 58
а)
b)
v)
q)
j) d) Şəkil 2.17. Xarici sürtünmənin ölçmə metodları
nisbətən qarışır (şək. 2.17, а, b, v). а sxeminə əsasən məhsul hərəkət edən səthdə yerini dəyişir, bu zaman sürtünmə qüvvəsi dinamometrlə ölçülür. Bu çox geniş yayılmış metodla bərk məhsullarda, məsələn suxarı, çörək, ət, balıq, buğda və s. sürtünməni təyin müəyyən edirlər. b sxeminə əsasən məhsul yükün köməyi ilə tərpənməz səthdə hərəkət edir. Sürtünmə qüvvəsi bu halda məhsulun bərabər şəkildə yerdəyişməsi üçün lazım olan yükün minimal kütləsinə bərabər olur. Bu metodla pendir, balıq, qənnadı məmulatları kimi bərk məhsulların sürtünmə əmsalını təyin edirlər. v sxeminə əsasən məhsul maili səthdə sürüşür. Sürtünmə əmsalını məhsulun üzərində sürüşdüyü tədqiq olunan materialın səthinin ən kiçik α bucağı üzrə təyin edirlər. Belə metod pendirlərin, suxarilərin, dənəvər məhsulların sürtünmə əmsallarını təyin etməyə imkan verir. Əmsalın məhsulun hərəkətə başladığı səthin maili bucağı üzrə müəyyən edilməsi kifayət qədər dəqiq deyildir, belə ki, bucağı hərəkət anında təqribi təyin edirlər, həm də əmsalın dəyişməsini sürüşmənin sürətinin dəyişməsinə görə müəyyən etmək mümkün deyildir. İkinci qrupa o metodlar aiddir ki, burada cütlərdən biri sürtünmənin təsiri ilə fırlanma hərəkəti edir. q sxeminə əsasən konfet kütlələrinin sürtünmə əmsalı təyin edilir. Məhsul fırlanan diskin üzərində yerləşir. Tədqiq olunan material fırlanan məhsulun üzərində sürüşür. Sürtünmə qüvvəsi diskdən nümunəyə ötürülən fırlanma momentinə əsasən təyin edilir. d sxeminə əsasən qeyri-elastik tirə bərkidilmiş məhsul tədqiq olunan materialın fırlanan səthi üzərində sürüşür. Bu metodla ətin, balığın, kofe və çay dənələrinin, suxarilərin, formalı çörəklərin sürtünmə əmsalını müəyyən edirlər.
söykənir. е sxeminə əsasən o, bir-birinə tərəf fırlanan diyircəklərin üzərində titrəyişli hərəkətlər edən tirə nəzərən yerini dəyişir.
59
silindrin səthində yerini dəyişir (j sxemi). Bu zaman j sxemindən başqa bütün sxemlərdə, səthin ölçülərinin dəyişməsi üçün a və d sxemlərində, sürüşmə sürətinin dəyişməsi üçün b sxemindən başqa bütün sxemlərdə təsvir olunmuş metodlarda təzyiqin dəyişməsinə yol verilir. Adgeziyaya təsir edən amillər xarici sürtünməyə də təsir edir. Deməli, statik sürtünmə dinamik sürtünmədən böyük olmalıdır. İlkin yerdəyişmə zamanı qüvvənin bir hissəsi bir cismin hissəcik və ya molekullarının çıxaraq digər cismin əyriliklərinə və ya molekulyar boşluqlarına keçməsinə, qalan hissəsi isə yerdəyişmə zamanı tam bərpa oluna bilməyən molekulyar və digər rabitələrin parçalanmasına sərf olunur. Sürtünən cisimlərin nisbi hərəkətinin kifayət qədər kiçik sürətlərində sıçrayışlar yəni hərəkətdə fasilələr ola bilər: cisim bir statik vəziyyətdən digərinə keçir, burada isə sürtünən səthlə yenidən rabitələr əmələ gəlir. Sürtünmənin böyük sürətlərində və sürtünən səthlərin dəyişməz vəziyyətlərində buna bənzər hallar adətən müşahidə olunmur.
Hazır məhsulun struktur-mexaniki xassələri və onun keyfiyyət parametrlərinin orqanoleptiki qiymətləndirilməsi arasında əlaqə.
1.Yeyinti sənayesində məhsulların keyfiyyəti qiymətləndirilməsi üçün istifadə edilən üsullar. a)fiziki kəmiyyətlərlə ifadə olunan struktur-mexaniki xassələrin cihazla ölçülməsi; b)keyfiiyətin organoleptiki qiymətləndirilməsi. 2.Reoloji xarakteristikaların və orqanoleptik qiymətləndirilməsi arasında əlaqə. 3.Xarakteristikaların siniflərə bölünməsi. Yüklə 0,87 Mb. Dostları ilə paylaş:
|