Fnfsc fnst org

 40

Yuxairda  çəkilən  misalda,  filankəs  çox  az  şəyi  köçürə  bilər, 

redaktə  edər  və  rəqəmlərin  dörddə  üçünü  çixara  bilər:

Xəzinə  təmassüklərin  rüblük-illik  möhkəmlənmələri  müddə-

ti  üçün  3-dən  68-dən  bir  az  artıq  faiz  arasında  oynayırdı. 

Bu  ən  cazibədar  görünürdü  və  kifayət  qədər  də  şişirdilmiş-

di.  Möhkəmlətmənin  ən  qısa  35  günlük  müddət  üçün  xəzinə 

təmassükləri  dondurulmuşdu,  çünki  maliyyə  dillerləri  təklifin 

yalnız  yarısına  elan  verdilər.

Mühüm  və  yaddaqalan  aforizmdə  deyilir  ki,  xəbərlər  maliyyə 

təsisatlarının  ekspertləri  və  akademikləri  üçün  deyildir.

Yeni  xəbərlər  daha  çox  oxucuları,  dinləyiciləri  və  tamaşaçilara 

hədəflənir.

Ortalama  auditoriya  bir  neçə  rəqəmlə  maraqlanir  ki,  həmin  rəqəm-

lər  filankəsə  bəzi  istiqamətləri  dərk  etməkdə,  layihələşdirməkdə  yardim 

edəcək  və  sonra  o,  bazarin  bir  iştirakçisi  kimi,  qərar  alacaqdir.

Rəqəmləri  kontekstə  daxil  edin

Hətta  biznes  tarixçələrində  rəqəmlər  normal  şəkildə  gətirildiyində  belə 

əgər  biznesdə  və  iqtisadiyyatda  müəyyən  hərəkətverici  impulslar  əks 

olunmasa  məqalə  maraqsiz  alinir.  Rəqəmlər  və  statistika  yalniz  özünü 

göstərmək  üçün  gətirilmir.  Auditoriyaya  bəzi  hərəkətləri  təsdiq  etməli-

yik  –  məsələn,  müəyyən  iqtisadi  sektorda  ya  biznes  zonada  real  olaraq 

nə  həyata  keçir  və  gələcəkdə  nə  həyata  keçəcəkdir.

Sadə  şəkildə  izah  etsək,  rəqəmlər  deyilənlərə  gözəllik  aşilayir.  On-

lar  nəsə  baş  vermiş  əhvalati  müqayisə  edərək  qarşılaşdıra  bilərlər. 

Buna  görə  də  yeni  iqtisadi,  ümumi  və  maliyyə  hesablamalari  üçün 

tarixi  müqayisəni  daima  ehtiyatda  saxlamaliyiq.  Müqayisələr  əvvəlki 

aydan,  əvvəlki  rübdən  ya  əvvəlki  ilin  həmin  dövründən  edilə  bilər.

Maliyyə  reportyoru,  misal  üçün,  deyə  bilməz  ki:  XYZ  ayaqqabi 

şirkəti  bu  il  1350  ədəd  ayaqqabi  hazirladi.  Dediyimizə  nəsə  məna 

---

 41

aşilamağimiz  üçün  əlavə  etməliyik:  “ötən  il  hazirladiği  1000  ayaqqa-

bidan  fərqli  olaraq”.

Gəlin,  bu  misallara  nəzər  salaq:

Qəzetin  qabaqcil  müqaviləsi  iqtisadiyyatin  güc  təsiri  haqqinda  belə 

yazir:

Güc  böhranı  ölkənin  iqtisadi  böyüməsini  ötən  ilin  eyni  dövrünə 

nisbətən  5.6%  yavaşıtdı,  halbuki  ötən  il  göstərici  6.8%  idi.

Reportyor  məqaləyə  qarşi  öz  fərqli  münasibətini  gözəl  şəkildə 

büruzə  verildi.  Oxucu  bunu  görür  və  iqtisadiyyatda  baş  verən  təlatüm-

lərə  ayaq  uydurmağa  qadirdir.

Burdaca  reportyorun  siğorta  ödənişləri  barədə  topladiği  müqay-

isələrlə  bağli  bir  misal  daha  göstəririk  (://en.trend.az/business/  econo-

my/2800687.html):

Azərbaycanın  sığorta  şirkətləri  2017-ci  ilin  yanvar-avqustunda 

368.92  milyon  manat  miqdarında  sığorta  ödənişləri  topladılar. 

Bu  2016-cı  ilin  eyni  dövrdə  toplanılan  məbləğdən  3.6  faizdən 

çoxdur,  –  sentyabrın  25-i  dərc  olmuş  Financial  Market  Super-

visory  Authority  (FIMSA)  xəbər  verir.

Həmin  dövrdə  tələbatlar,  zəmanətə  görə,  167.06  milyon  manata 

bərabərdi,  o  2016-cı  ilin  eyni  dövrdə  mövcud  tələbatlardan 

22.1  faizlə  artıqdır.

Gürcü  ixracati  üzərində  yaradilmiş  bu  tarixçəni  Avropa  İttifaqi  ilə 

ticarət  sövdələşməsini  bağladiqdan  iki  il  sonra  Avropa  İttifaqi  ölkələri 

ilə  müqayisə  edin.  (http://www.investor.ge/article_2016_5.php?art=3).

Ötən  iki  il  uzunmüddətli  səyahət  üçün  başlanğıc  nöqtə  oldu,

-  İqtisadiyyat  və  Davamlı  İnkişaf  nazirliyinin  Xariclə  Ticarət 

və  Beynəlxalq  İqtisadi  Departamentinin  sədri  Mariam  Qabunia 

bildirdi.

Ötən  24  ay  ərzində  gürcü  məhsulu  şərqi  avropa  bazarında 

ən  böyük  uğur  qismət  oldu,  –  o  bildirdi,  –  məsələn,  2015-ci 

---

 42

ildə  Polşada  gürcü  ixracatı  184  faizlə  artşdır.  Gürcü  şirkətəri 

həmçinin  uzaq  qərbdə  də  öz  yerlərini  tuturlar.  Məsələn,  İrland-

iyada  gürcü  ixracatı  13  faizlə  artmışdır.

Bu  tarixçədə  gətirilmiş  rəqəmlər  –  184  və  13  faiz  –  bir  il  əvvəl-

ki  vəziyyəti  bilməsək  bizə  heç  nə  vermir.  Bundan  əlavə,  bu  misalda 

rəqəmlər  tamamilə  məqsədsiz  şəkildə  göstərilmişdir  və  olduqca  bezdi-

ricidir:  (http://georgiatoday.ge/news/7521/Foreign-Direct-Investments-at-

%24346.6-million-in-Q2-2017).

2017-ci  ilin  ikinci  rübündə  $346.6-milyonluq  birbaşa  xarici 

investisiyalar

Gürcüstanın  Milli  Statistikası  Xidməti  (Geostat)  birbaşa  xarici 

investisiyalar  (FDI)  barədə  verilənləri  dərc  etdi.  Statistikaya 

görə  2017-ci  ilin  ikinci  rübündə  $346.  6  milyonluq  sərmayə 

yatıdıldı.

Geostat  məlum  etdi  ki,  2017-ci  ilin  ikinci  rübündə  əsas  sər-

mayədar  ölkələrin  başında  Azərbaycan  durur,  ondan  sonra 

Niderlandlar,  Türkiyə,  Birləşmiş  Krallıq,  Çexiya  Respublikası, 

Panama,  Lüksemburq,  Birləşbiş  Ştatlar  və  Çin  gəlir.

Üç  əsas  sərmayədar  ölkənin  FDI-nin  payı  bu  cürdür:  Azəray-

can  (36.6%),  Niderlandlar  (12.4%)  və  Türkiyə  (11.3  %).

Gürcüstanın  Milli  Statistika  Xidməti  üç  əsas  iqtisadi  sektorun 

–  nəqliyyatın,  kommunikasiyanın  və  tikintinin  –  birbaşa  xa-

rici  payını  dərc  edir.  O,  2017-ci  ilin  ikinci  rübündə  66.3% 

bərabərdir.  İkinci  yeri  tikinti  sektoru  tutur  (70  $  milyon),  meh-

manxanalar  və  restoranlar  isə  29.3$  milyon  ayırdılar.

---