Atatürk üNİversitesi TÜRKİyat araştirmalari enstiTÜSÜ dergiSİ Sayı / Number 57 Güz / Autumn 2016



Yüklə 16,6 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə34/158
tarix20.08.2018
ölçüsü16,6 Mb.
#63698
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   158

Rus ve Türk Dil Dünya Görüşünde  “Dağ” Kavramı (Kültürdilbilimsel Analiz)       

 

       



TAED 

57* 1593


 

 

Örnek 1) ‘Горой стоять (встать) за кого-что’ (goroy stoyat’ (vstat’) za kogo-chto): 



‘tüm gücünü ortaya koyarak birini savunmak, destek çıkmak’ (Molotkov, 1986, s. 118).  

Он  только  прибавлял  нечто  своё,  излишнее  и  неправильное;  но  он  ничего 

правильного,  ничего  издавна  иерархией  освящённого  не  только  не  отвергал,  но  и  готов 

был всегда горой стоять за это правильное и освящённое [К.Н. Леонтьев. Достоевский о 

русском дворянстве (1891)];"O, yalnızca kendince, gereksiz ve yanlış birtakım şeyler ekledi. 

Fakat, doğru ve eskiden beri kutsal olan hiçbir şeyi inkar etmedi, aksine o her zaman doğrunun 

ve kutsanmış olanın yanında oldu, destekledi…" 

В  том  же  заседании  после  ухода  Милюкова  выяснилось,  что  кадетский 

центральный комитет держит очень твердый курс и готов горой стоять за Милюкова 

[Н.И.  Суханов.  Записки  о  революции  /  Книга  3  (1918-1921)];  "Milyukova’nın  gidişinden 

sonraki  aynı  toplantıda,  Kadet  Merkez  Komitesinin  sert  bir  tavır  takınarak  Milyukova’yı 

desteklemeye hazır oldukları açıklandı…" 

e) Sahip olduğu doğal özellikleriyle ilişkilendirilerek  dağ kavramı Ruslarda ‘kocaman, 

büyük’  gibi  nitelik  belirten  metaforları  belirtmektedir.  Bu  duruma  örnek  olarak  şu  deyim 

gösterilebilir:

 

Örnek  1)  ‘Своротить  гору  (горы)’,  (svoritit’  goru  (gory)):  ‘oldukça  zor  işleri 



bitirmek, sonlandırmak’ (age., s. 79). 

И вместе мы могли бы «своротить горы» и продвинуть процесс реформ гораздо 

быстрее  и  гораздо  менее  болезненно  [Положительный  итог  (1998)  //  «Профессионал, 

1998.07.01];  "Beraber  zor  gözüken  işleri  başarabilir,  daha  az  sıkıntılı  ve  oldukça  hızlı  bir 

reform sürecini gerçekleştirebilirdik…" 

Он  был  готов  своротить  горы,  опуститься  на  дню  морское,  взлететь  под  о 

облака… «Я вот что сделаю! – подумал капитан Прохоров [Виль Липатов. И это все о 

нем  (1984)];  "O,  büyük  işleri  başarmaya,  denizin  derinlerine  dalmaya,  bulutların  altında 

uçmaya hazırdı… ‘İşte bunu yapacağım!’ diye düşündü Kaptan Prokhorov… " 

f)  Rus  dilinde,  insana  ait  özelliklerin  dağ  kavramına  yüklenerek  insanın  dağa 

benzetildiği görülmektedir. Bu benzetme olayının şu Rusça deyimde görüldüğü söylenebilir: 

Örnek  1)  ‘Надеяться  как  на  каменную  гору’  (nadeyats’ya  kak  na  kamennuyu 

goru): ‘birine çok güvenmek, birine aşırı güven beslemek’ (age., s. 118). 




1594

* TAED


 

57            

 

     


         

 

 



                                   Hakan SARAÇ 

 

–  Тут  голову  потеряешь.  –  А  Ванька-то,  смотри.  Я  на  него,  как  на  каменную 



гору.  Он  что-нибудь  выдумает,  у  него  –  голова!  –  Эврика,  нашел!  [В.  Эфф.  По  ту 

сторону…  (радиофантастический  роман)  //  «Радио  всем»,  1922];  "Şimdi  kafayı 

kaybedeceksin.  Bak  Vanka.  Ben  ona  güveniyorum.  O,  bazı  şeyleri  akıl  edebiliyor,  yani  onun 

kafa çalışıyor! Eureka, buldum onu…" 

― Уж я на вас, как на каменную гору, надеюсь, ― сказала Варвара, ― помогите 

мне,  голубушка  Марья  Осиповна.  ―  Как  же  я  могу  помочь,  душечка  Варвара 

Дмитриевна? ― спросила Грушина. ― Уж вы знаете, я для вас все готова сделать, что 

только можно [Ф. К. Сологуб. Мелкий бес (1902)]; "Yani ben size çok güveniyorum, dedi 

Varvara. Ne olur bana yardım ediniz! sevgili Mary Osipovna. Nasıl yardımcı olabilirim, canım 

Varvara Dmitrievna? diye sordu, Gruşina. Sizler de biliyorsunuz ki elimden gelen her şeyi sizler 

için yapmaya hazırım…" 

g) Dağların yapısal olarak aşırı büyük olması, Rus dil bilincinde  dağ kavramının nicel 

olarak  herhangi  bir  nesnenin  ‘aşırı  çok’  olarak  algılanmasını  sağlamıştır.  Bu  kültürel  anlamın 

yansıması aşağıdaki şu deyimde gerçekleşmektedir: 

Örnek  1)  Обещать/сулить  золотые  горы  (obeshchat'/sulit  zolotyye  gory):  'birine 

gereğinden fazla söz vermek' (age., s.118). 

И уж точно адвокат не должен обещать золотые горы. — Какими качествами 

должен  обладать  юрист?  Достаточно  лишь  уверенно  ориентироваться  в  правовых 

вопросах?  [Людмила  Данилкина.  Документ  прямого  действия  (2013.04.29)  // 

«Новгородские ведомости», 2013]; "Avukat kesinlikle gereğinden fazla sözler vermemeli. Bir 

avukat hangi niteliklere sahip olmalı? En azından hukuki konulardan yeterince anlıyor mu?..."  

Партия народной свободы не хочет заманивать народ, не хочет обольщать его 

несбыточными надеждами, не хочет давать неисполнимых обещаний и сулить золотые 

горы, какие сулят, левые партии, социальные демократы и социалисты-революционеры 

[А.И. Шингарев. Как предполагала наделить крестьян землей партии Народной свободы 

во  второй  Государственной  Думе  (1917)];  "Özgür  Halk  Partisi  halkı  tuzağa  düşürmek, 

gerçekleşmeyecek  umutlarla  onları  kandırmak,  solcu,  Sosyal  demokrat  ve  Sosyalist  devrimci 

partilerin halka vermiş olduğu gereğinden fazla, sayısız umut ve sözlerde bulunmak istemiyor". 

l) Rus mitolojisinde dünyanın merkezinde dağ bulunmaktadır. “Dünyanın merkezinden 

yukarı (dağların zirvelerinden) çıkılması kutup yıldızlarına girişi, dünya ekseninden aşağı doğru 




Yüklə 16,6 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   158




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə