Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi nizami adına ƏDƏBİyyat institutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
_________Milli Kitabxana_________ 235 məktublar da sübut edir ki, “Lək-lək”mollanəsrəddinçilərə istinad etməyə və onun köməyinə arxalanmağa çalışmışdır. “Lək-lək” öz məzmunu və mündəricatına görə ideya-siyasi istiqaməti etibarı ilə xırda burjua demokratiyasına daha çox meyl- li olmuşdur. Jurnalın ətrafında cəmləşən şəxslərin sinfi mənsubiy- yətini, onların keçdiyi həyat yolunu, dərc etdirdikləri materialları, eləcə də başqa mətbu orqanlarda dərc olunan məqalə və xəbərlə- rin məzmunundan aydın sezmək olur. Bu məcmuədə ictimai bəra- bərsizliklərin mövcud vəziyyəti tənqid olunanın kimliyindən, nəçiliyindən asılı olmayaraq tənqid hədəfində olmuşdur. Yeni tip- li maarif və mədəniyyət uğrunda mübarizə jurnalın əsas qayələ- rindən biri olmuşdur. Burada xüsusən maarif məsələləri: yeni üsullu məktəblərdə təlim və tərbiyə metodlarının tətbiqi, tələbələ- rin yaxşı oxuması, soydaşlarının maariflənməsi yolunda əlindən gələni əsirgəməməyə sövq etmək kimi məsələlər öz əksini tap- mışdır. Jurnalda həmçinin bəzən xalqın intibahını arzulayarkən millətçilik əhvali-ruhiyyəsinə də qapılırdı. “Kamil Paşanın ruhu- na ithaf” [105-49] adlı şeirində “Yetim cücə” imzası ilə Əli Məh- zun Rəhimov zamanın ictimai-siyasi hadisələrinin bəzi məqamla- rına işarə etmək istəmişdir: Ha dinirəm? Ay itlaf * firqəsinin qamandanı! Bircə qutardımı dəxi türklərin yazıq canı?! Varmı yenə de bir görüm, səndə rəyasət imkanı?! Ya satasan (çürük nara) bu vətənin şərafətin, Yadına düşmür demi məhkəməsi qiyamətin? Balkan o gözlərilə sən sahə yuvarlanan zaman, Aləmi basdı şəhvətin, qeyrətin oldu lap əyan, (Rus sözü, novremyalar) məddahın açdılar zəban, Raç da bağırdı Kamalın yaxşı kamallı vaxtıdır! Hər nə ki, istəsən verir danın duvəlli vaxtıdır! * İtlaf – tələf etmək, öldürmək _________Milli Kitabxana_________ 236 (Taimas )ın həp sütunları yazmadı mədhin nələr? (Pulitka) baş sütunda yazdı sənə ki, sərbəsər. (Mir)də Kamal əqlinə elədi etiraflar. Qoltuğuna cəridələr * verdilər çoxlu qarpızı Noxdalayıb, palanlayıb qurşadılar sözün düzü. Qeyrətə gəldin onda sən hökm elədin, dayı oğlular; (Milli müşavirə) yapaq xalq da bilməsin nə var? Sən vətən müqəddəsi satmağa elədin qərar, Nail məqsəd olmadın bircə kağız uzatdılar, Qobruğuna ilişdirib dişrə hamandı atdılar. Heyf bilinmədi sənin qiymət qədr əyətin; Yanmadı axıra kimi şəmi misalı qeyrətin, Axırı qəbrə yolladı dərdiğmi bu millətin, Qorxma qiyamətə kimi baği qalar gözəl adın, Qalmadısa əgərçi bir xeyirlə yad olan zatın... “Yetim cücə” imzası ilə çap olunan bir şeirdə, “Bayquş” imzası ilə “Siyasi lüğət, yaxud gödən davası” adlı yazıda: “Hər kəsə məlumdur ki, indi yer üzündə bir parça çörəkdən ötrü nə qədər qanlar tökülür, nə qədər evlər yıxılır, nə qədər zir dəst millətlərin şərəf və heysiyyatı ayaq altında qalıb itir. Burası da məlumdur ki, nə qədər allah, din, məzhəb və dini xudqarının çörəkə döymağında bilən millətlər varsa, (zərbinzən kerək)dən yağ çıxardan zamanı öz qarnını doydurmaq üçün din-məzhəb adına nə qədər, nə qədər insanların qanını tökürlər və hal an ki, bunların hamısı andıra qalmış bu gödəndir, gödən olmasıdı, dünyadı heç bu qədər fırıldaqlar da çıxmazdı. Odur ki, Sədi deyir: İn şekəmi bi hizir pıç-pıç, Səbr nə darəd ke bisazəd be heç. (Dolanbadolan bu hünərsiz qarın, Şəhriyoxdur ki, heç nəynən barışmaz) Bəli, bu gödənçi şeylər qayurub ki, onlardan bir neçəsini yaz- mağı mənfəətli bildim. Məsələ: Həmin bu gödənin ucundan ki, hə- * Cəridələr – igidlər, cəsarətlilər _________Milli Kitabxana_________ 237 mişə deyür ver yeyim, ört yatım, burnumun dəliklərindən də tökül- sə, doymuyacağam: Manğol – ğalxub Kitaydan istiğlaliyyət istəyir, yəni ki, mən niyə görən, sən de, sən yi, yuyum, sən desən alçı dur! Durum, onbadur! Durum, xeyr mən onba dura bilmənim. Çünki, adamın yediyi burnunun dəliyindən gəlür. Götür Venqriyanı – Av- stryadan nə istəyir; bu nə xəril görüldər? Hamısı gödən davası.... Kipir üsyanı, qırğını, Qreklərin inğilabçıları Albaniyadan nə istəyirlər? Demək istiqlaliyyət. İstiqilaliyyət nə demək? Yəni adam öz keyfi istədiyi kimi işlər, yeyər, yatar, düzələr, qalxar, da- ha heç kəsə dəyməz, cənab, bizim də məsləhətimizə ğarış, yaxud dəyməsə, deməzlər ki, oğlan sən öz başına degilsən ki! Hə!.. Bu istiqlaliyyətdən (Elzas Lotaringiya Germaniyadan, (İmam Yahya) Türkiyədən, Hindistan və İrlandiya isə İngilisdən istəyirlər... Hətta Ruset fəhlələri də bu gödənin ucundan hey tətil, hey ğışğırığ edürlər ki, gərək bizim də qarnımız Yevropa fəhlələ- rinin qarnı kimi yesün. Bizim də hüğuqlarımız Ümumavropa fəh- lələrinin hüququ kimi olsun; Ermənistan bu ğəzyəni yeridir nə üçün? Gərək Türkyə Əb- dülhəmidin sağlığına və Kamil Paşanın ehsanına onlara halva versin, halət ki, bu gödən şeməşlərin lap acı, lap arifini tərəziyə ğoyasan, Ruset fəhlələrinin yeddi-səkkizini çəkərlər intəha nəşü- kürlik ucundan şadlığlarına şitlik ğatırlar... Yəni bunlara heç eyib deyil, xristiyanlar tamamən acdırlar. Mədənlərdən ğazanırlar, heç doymurlar, dəmiryollardan, dərya- lardan ğazanırlar doymurlar. Xülasə yerlərdən, göylərdən, canlı- lardan, cansızlardan, elə gedəndən, elə gələndən, hər şeydən ğa- zanırlar, yenə doymurlar, gözləri acdır, acdır, acdır. Bəs böylı isə inğilabçılığ bunların peşəsidir. Hələ bu Şeyx Sinusi (İtaliyaya) niyə başağrısı verir? Axır hər necə olsa, bunlar allah tanıyırlar, oruc dutmağ başarırlar. Beş gün bu fani dünyada hökumət nə la- zım, istiğlaliyyət nə lazım, hüğuğ nə lazım. Başıni ğuru yerə al- lahına ibadət eylə. Bəlkə ğiyamətdə Hacı Molla Babanın səfağə- tindən binəsib olmayasan. Bitəcək (Mabəd) Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|