Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar
Yüklə 7,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
“Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 634
qorxa-qorxa baxan canavarı gördüm. Gözlərindən gah qəzəb, gah da kədər yağırdı. Bu canavar surəti elə hey Harriyə qarışırdı. Sanki, hansı çayasa başqa bir rəngdə olan qol qarışır, sular bulanır, çarpışma başlayır, biri digərini udur, öz rəngini saxlamaq uğrunda amansız döyüş gedirdi. Yarıya qədər formalaşmış canavar o gözəl hürkək gözlərini kədərlə mənə zilləmişdi. – Necə olduğunuzu özünüz gördünüz, – deyə Pablo həzin bir səslə təkrar etdi və güzgünü təzədən cibinə qoydu. Minnətdarlıqla gözlərimi yumub ab-həyat suyundan bir qurtum aldım. – Axır ki, dincimizi aldıq, – Pablonun səsi eşidildi, – qüvvə topladıq, bir az da çərənlədik. Yorğunluğunuz çıxıbsa, sizi öz panoramama aparıb, kiçik teatrımı göstərmək istəyirəm. Razısınızmı? Ayağa durduq, Pablo gülümsəyə-gülümsəyə qabağa düşdü, qapılardan birini açdı, pərdəni yana çəkdi və biz həmin teatrın dəyirmi, nalşəkilli dəhlizinə çıxdıq. Düz ortada dayanmışdıq: hər iki tərəfdə lojaların həddən artıq dar qapıları sıralanmışdı. – Bu bizim teatrdı, – deyə Pablo izahata başladı. – Özü də əyləncəli teatr. Çox güman ki, xeyli gülməli şeylərə rast gələcəksiniz. – Bunu deyib ucadan güldü. Bu gülüş bircə an çəksə də, bütün bədənimə işlədi. Bayaq yuxarıda eşitdiyim həmin cingiltili, qəribə gülüş idi. – Mənim teatrımda istədiyiniz qədər loja var: on dənə, yüz dənə, min dənə… Hər qapının arxasında sizi axtardığınız şey gözləyir. Bura gözəl bir şəkil qalereyasıdır, əziz dost, ancaq onu bu cür gəzsəniz, xeyri olmayacaq. «Şəxsiyyət» adlandırdığınız şey mane olacaq, gözlərinizi qamaşdıracaq. Şübhəsiz ki, zamanın axarından qopmaq, gerçəklikdən ayrılmaq – bu həsrətə nə ad qoyursunuz-qoyun – əslində, yalnız və yalnız «şəxsiyyət» adlandırdığınız şeydən can qurtarmaq arzusu olduğunu çoxdan duyubsunuz. Həmin «şəxsiyyət» içində oturduğunuz həbsxanadır; əgər siz teatra elə beləcə də girsəniz, hər şeyi Harrinin gözləri, hamısını Yalquzağın eynəyi ilə görəcəksiniz. Ona görə də xahiş edirəm, həmin eynəyi atın getsin. O möhtərəm şəxsiyyəti də lütfən həmişə qulluğunuza müntəzir olan asılqana təhvil verin. İştirak etdiyiniz gözəl rəqs gecəsi, Yalquzaq haqqında traktat və nəhayət, yenicə içdiyiniz qızışdırıcı dərman sizi buna yaxşı-yaxşı hazırlayıb. Harri, «şəxsiyyət»inizi təhvil verəndən sonra teatrın sol tərəfi sizin ixtiyarınızda olacaq, sağı da Herminenin. İçəridə istədiyiniz vaxt görüşə bilərsiniz. Hermine, xahiş edirəm, hələlik pərdənin arxasına keç, əvvəlcə Harrini içəri aparmaq istəyirəm. Hermine arxa divardakı nəhəng, döşəmədən tavana qədər uzanan güzgünün yanından keçib sağ tərəfdə gözdən itdi. – Belə, Harri, indi yaxın gəlin, yaxşı-yaxşı şənlənin. Sizi şənləndirmək, gülməyi öyrətmək bu tamaşanın yeganə məqsədidir və inanıram ki, məni çox çətinə salmayacaqsınız. Özünüzü yaxşı hiss edirsiniz? Bəli? Qorxmursunuz ki? Elə isə, lap yaxşı! İndicə qorxusuz-hürküsüz, ürəkdən ləzzət ala-ala bizim xəyali dünyaya qədəm qoyacaq, qaydaya görə, həmin dünyada yalandan özünüzü öldürəcəksiniz. Yenə də balaca cib güzgüsünü çıxarıb mənə tərəf tutdu. Güzgüdən o qarmaqarışıq, dumanlı, daxilindəki Yalquzaqla didişən Harri baxırdı. Bu xoşagəlməz şəkil mənə lap yaxşı tanış idi, onu çox asanca məhv edərdim... – Bu mənasını itirmiş əksi indi yox edəcəksiniz, əziz dost, daha lazım deyil. Ovqatınız yaxşılaşanda, ürəkdən gülə-gülə bircə dəfə ona baxmağınız kifayətdir. Siz indi yumor məktəbinə gəlib çıxıbsınız, gülmək öyrənməlisiniz. Ən böyük yumor da o vaxt yaranır ki, insan daha öz şəxsiyyətini ciddi qəbul etmir. Diqqətlə balaca güzgüyə – «əlimdəki güzgüyə» baxdım. Harri- “Çağdaş dünya ədəbiyyatı. Bədii nəsr. Romanlar. Povestlər”.
Ə
Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu – www.kitabxana.net – Milli Virtual Kitabxana 635
çanavar tamam qıc olub gedirdi. Bircə anlığa içimdə – özü də lap dərinlərdə nəsə astaca tərpəndi, xatirə, həsrət, peşmançılıq kimi oranı göynətdi. Bu ani sıxıntı tezliklə öz yerini təzə bir hissə verdi: sanki, kokainlə keyləşdirilmiş damaqdan ağrıyan dişi çəkib çıxarırlar, sən də yüngülləşib dərindən nəfəs alır və təəccüblənirsən ki, nə yaxşı, ağrı hiss eləmədin. Həmin duyğuya yeni bir şənlik, gülüş həvəsi qoşuldu, daha özümü saxlaya bilmədim, ürəkdən güldüm. Dumanlı şəkil diksinib yox oldu, güzgünün dəyirmi səthi, sanki, od tutub yandı, qaraldı, tutqunlaşdı, şəffaflığını tamam itirdi. Pablo gülərək əlindəki şüşə qırığını tulladı, o da diyirlənə- diyirlənə sonu-sonucu görünməyən dəhlizdə gözdən itdi. – Yaxşı güldün, Harri, – dedi, – hələ ölməzlər kimi gülməyi də öyrənəcəksən. Axır ki, Yalquzağı məhv etdin. Ülgüclə öldürmək olmazdı. İndi onu dirilməyə qoyma! Tezliklə bu səfeh gerçəkliyi tərk edəcəksən. Bir azdan qardaşlıq şərəfinə badə də qaldıracağıq, əzizim. Heç vaxt bugünkü kimi xoşuma gəlməyibsən. Lazım bilsən, sonra fəlsəfəyə dalar, mübahisə açar, istədiyin qədər musiqidən, Motsartdan, Qlukdan, Platondan, Getedən danışarıq. İndi özün başa düşəcəksən ki, əvvəllər nə üçün alınmırdı. Çox güman ki, bəxtin gətirəcək, yalnız bu günlüyə də olsa canın qurtaracaq. Çünki sənin intiharın son intihar deyil: biz indi sehrli teatrdayıq, gördüklərinin heç biri də gerçək deyil, hamısı şəkildir. Özün üçün ən gözəl, şən şəkillərdən seç, sübut elə ki, doğrudan da, o şübhəli şəxsiyyətinə vurulmayıbsan! Əgər onu yenidən qaytarmaq istəsən, onda gərək indi göstərəcəyim güzgüyə bir də baxasan. Ancaq ataların çox müdrik bir sözü də var: divarda iki güzgüyə baxmaqdansa, əlindəki balaca güzgüyə baxmaq yaxşıdır. Ha, ha! (Yenə o gözəl, dəhşətli gülüş!) Belə-belə işlər... indi qısaca, şən bir mərasimi yerinə yetirmək lazımdır. Sən öz şəxsiyyətinin eynəyini atmısan. İndisə yaxın gəl, əsl güzgüyə bax! Xoşuna gələcək. Gülə-gülə, oxşaya-oxşaya, nəvazişlə məni geri döndərdi, divardakı nəhəng güzgü ilə üzbəüz dayandım. Orada özümə baxdım. Bircə anlığa çoxdan tanıdığım Harrini gördüm. Bu dəfə kefi çox kök idi, üzü gülür, işıq saçırdı. Ancaq onu yenicə tanımışdım ki, parça-parça oldu, hər parçadan ikinci, üçüncü, onuncu, iyirminci fiqurlar yarandı və bu nəhəng güzgü bircə anın içində Harrilərlə, Harri parçaları ilə doldu. Həmin saysız-hesabsız Harrilər gözlərim önündə şimşək kimi çaxır, tanıyan kimi yoxa çıxırdı. Bir neçəsi yaşıdım idi. Bəziləri qocalmış, bəziləri də lap uluya çevrilmişdi. Elələri də vardı ki, çox cavan, yeniyetmə, oğlan, məktəbli, südəmər körpə idi. Əlli yaşlı Harrilərlə iyirmi yaşlılar hoppanır, ora-bura qaçışırdı. Bu cür otuz yaşlı, əlli yaşlı, ciddi, şən, ləyaqətli, gülünc, geyimli-kecimli, cır-cındırlı, çılpaq, keçəl, qıvrımsaçlı Harrilərin hamısı özüm idim. Hərəsi də bircə anlığa gözlərim önündə şimşək kimi çaxır, tanışlıq verir, sağa-sola səpələnir, güzgünün içərilərinə gedir, bəziləri də oradan kənara çıxırdı. Onlardan biri – özü də çox yaraşıqlısı, cavanı gülə-gülə Pablonun qucağına atılıb onu qucaqladı, ikisi də harasa çıxıb getdi. Biri də – bu, xüsusilə xoşuma gəldi: təxminən on altı-on yeddi yaşlarında qəşəng, cazibədar bir oğlan idi – dəhlizdə şimşək kimi ora-bura qaçır, acgözlüklə bütün qapılardakı lövhələri oxuyurdu. Onun arxasınca düşdüm. Qapılardan birinin qarşısında dayandı və mən onun üstündəki yazını oxudum: Həmin qəşəng oğlan hoppanıb, pul atmaq üçün qoyulmuş yarığa girdi, qapının o biri tərəfində gözdən itdi. Pablo da görünmürdü. Deyəsən, güzgü də, onunla bərabər saysız-hesabsız Harrilər də yoxa çıxmışdı. Hiss edirdim ki, tək qalmışam, teatr da büsbütün ixtiyarıma verilib və maraqla qapıları bircə-bircə gəzdim, hərəsində bir elan, bir çağırış, bir ümid oxudum. Üstünə: yazılmış lövhə məni özunə cəzb etdi, ensiz qapını açıb içəri girdim.
Yüklə 7,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|