Dərs vəsaiti Bakı Qida Sənayesi Kollecinin Metodiki
Yüklə 2,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Pravoslav orucu
Pravoslavlar orucda köhnə ənənəyə bağlıdır. Onlarda oruc daha sərt və uzun müddətlidir. Pravoslav məzhəbində ilin gün- lərinin təqribən yarısını oruc günləri təşkil edir. Orucların bəzisi bir gün, bəzisi isə bir neçə gün tutulur. Böyük oruc - Pasxadan 48 gün qabaq tutulur. Milad orucu - Məsihin doğumundan 40 gün qabaq tutulur. Pyotr orucu - apostollar Pyotr və Pavelin xatirəsi anılan 12 iyuldan 2-5 həftə qabaq tutulur. Uspeniye orucu – bakirə Məryəmin vəfatına həsr olunur və Uspeniyedən 14 gün əvvəl tutulur. Göstərilən bir neçə günlük oruclardan əlavə, demək olar ki, ilin bütün çərşənbə və cümə günləri, habelə, “Əhdi-cədid”də (“İn- cil”) anılan bir neçə əlamətdar gün də oruc günlərindən sayılır. Böyük oruc və Uspeniye orucu daha ciddi hesab edilir. Be- lə ki, bu orucun bütün günlərində (oruc müddətinə təsadüf edən böyük bayramlar istisna edilməklə) hətta günəş batdıqdan son- ra belə, canlı heyvan mənşəli qidaları, o cümlədən, süd məhsul- larını qəbul etmək olmaz. Yalnız bitki mənşəli yeməklə qidalan- 99 maq olar. O biri oruclarda, bir qayda olaraq, balıq yeməyə icazə verilir. Xəstələrin süd məhsulları yeməsinə də icazə vardır. Kilsənin qədim qanunlarına görə Böyük oruc aşağıdakı qaydada tutulmalı idi (bu qaydalar formal olaraq kilsə tərəfin- dən hələ də ləğv edilməmişdir). Günün işıqlı hissəsində heç nə yemək və içmək olmaz. Günəş batdıqdan sonra səhərə qədər keçən vaxt ərzində iki dəfə - axşam ibadətindən sonra və sübh ibadətindən əvvəl bişirilməyən (çiy və qurudulmuş) meyvə-tə- rəvəz (bitki mənşəli yağlardan istifadə etməmək şərtilə) ye- məyə və çiy (qaynanmamış) su içməyə icazə verilir. Bundan əlavə, bir fincan təbii qırmızı şərab içməyə də ica- zə vardır. Şənbə və bazar günlərində isə bir dəfə bişmiş isti, bitki mənşəli yemək qəbul etmək olar (yenə də bitki mənşəli yağlardan istifadə etməmək şərtilə). Böyük orucluğun 48 günü ərzində yalnız bu günlərə təsadüf edən 3 bayramda bitki mən- şəli yağda bişirilmiş balıq məhsulları yeməyə və gündə iki fin- can şərab içməyə icazə verilir. Əlbəttə, belə orucu yalnız mo- nastırda – insanın işləmək, ailə saxlamaq, vətənə xidmət etmək vəzifələrindən azad olduğu şəraitdə tutmaq mümkündür. Buna görə də adi həyatda tədricən orucluq qaydalarına yumşaqlıq gə- tirən düzəlişlər tətbiq edilməyə başlandı. Bununla da nümayiş etdirilən həyat tərzi arasında fərqlər meydana çıxdı. Bu gün böyük orucluq günlərində pravoslav kilsələrinin qapısından asılan ibadət ayinlərinin cədvəlinə nəzər salsaq, be- lə bir mənzərənin şahidi olarıq: “Sübh ibadəti” adlanan ibadəti axşam vaxtı - saat 17-18 arasında, “Axşam ibadəti” adlanan ibadət isə səhər vaxtı – saat 7-8 arasında həyata keçirilir. Lakin işləyən adamın bütün gün ərzində ac qalması çox çətin olduğu üçün, axşam ibadəti saat 17-də deyil, səhər saat 8-də keçirilir və bundan sonra dindarlara yemək-içmək icazəsi verilir. Sübh ibadəti də öz növbəsində iki-üç saat davam etdiyinə və iki iba- dət üst-üstə 5-6 saat vaxt çəkdiyinə görə sübh ibadətini öz vax- tından əvvəl axşam keçirirlər. Orucluğun forması da dəyiş- mişdir. İndi həm ruhanilər, həm də rahiblərin əksəriyyəti oruc- 100 luq zamanı bitki mənşəli yağda bişirilmiş tərəvəz yeyirlər. Se- minariyalarda təhsil alan gələcək ruhanilərə böyük orucluq günlərinin ikinci yarısında balıq da verilir. Həqiqətən, ağ gö- bələk şorbası, bundan sonra ağ balıq, üstündən də çərəz kimi meyvə yeyəndə oruc tutmaq bir o qədər də çətin olmur. Pra- voslavlıqda qədim xristianlıqda olduğu kimi günün işıqlı hissə- sində yemək və içməyin qadağan olunduğu oruc hal-hazırda pravoslav dünyasında yalnız ikicə gün vacib sayılır: Milad və Pasxa bayramlarından əvvəlki günlər. Miladdan əvvəlki günü “Milad axşamı” adlandırırlar. Yüklə 2,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|