Dərs vəsaiti Bakı Qida Sənayesi Kollecinin Metodiki
Yüklə 2,32 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Lüteranlıq və oruc Lüteranlıq ona ibadət edənlərin sayına görə ən böyük qolu- dur (təxminən 80 milyon insan). Bu cərəyan onun yaradıcısı Martin Lüterin adı ilə bağlıdır. Lüteranlıq əsasən, Almaniyada, Skandinaviyada və Baltikyanı ölkələrdə yayılıb. Lüteranlıq katoliklərdən yalnız müqəddəs yazılara zidd ol- mayan şeyləri saxladı: yepiskopçuluq, xaç, şamlar, orqan, kilsə rəsmləri və s. Müqəddəs mərasimlərdən yalnız uşaqların xaç suyuna salınmaqla xristian edilməsi, çörək və şərabla tövbə mərasimlərini saxladı. Lüteran və katoliklərdə əsas fərq, kilsə- nin vasitəçiliyi olmadan “birbaşa ibadətə haqq qazandırmaq” şərtidir. Lüteranlarda iki cür oruc mərasimi mövcuddur. Advent (Avropadakı Milad öncəsi) və Kül Çərşənbədən və Pasxaya qə- dər davam edən Böyük orucluq (təxminən 1,5 ay). Lüteran oru- cu o biri oruclardan fərqli olaraq sərt deyil. Çünki onların oru- cunda ət yemək olar. Burada müəyyən növ yeməklərin qada- ğan edilməsi nəzərdə tutulmur. Möminlərə isə orta səviyyəli qidalanma və dindar bir həyat tövsiyə olunur. Lüteranların bay- ramları təqvim günlərinə görə katoliklərin bayram təqvimlə- 104 rinə yaxındır, bəzən də üst-üstə düşür. Onlarda qidalanma ilə bağlı heç bir qadağa yoxdur. Bu da Martin Lüterin dediyi kimi “Əgər biz kilsənin apostolların tələbinə uyğun olmasını istə- yiriksə, feodalların, knyazların, şəhərli və ya kəndlinin qanlı hazırlanmış qaz, maral, donuz ətini yeməməsini tələb etməli- yik. Şəhərli və kəndlilər qırmızı və qanlı kolbasalardan imtina etməlidirlər” sözlərinə ziddir. Lüteranların əsas bayramı Milad bayramıdır. Bayram gün- ləri Miladdan 4 həftə əvvəl başlayır. Bunun əvəzsiz atributu 4 şam bərkidilmiş çələngdir. Hər biri bazar günlərindən birində yandırılır. Bu günlərdə uşaqlar Adventin şirin təqvimi ilə əylə- nirlər. Milad bayramına qədər hər gün kiçik pəncərələr olan gizli yerə bir qutu şirniyyat qoyulur. Hər gün bu pəncərədən şirniyyat götürülüb yeyilə bilər. Beləliklə, Milada qədər şirniy- yat yeyilib qurtarır. Böyüklər isə bu və ya digər ölkə üçün ənə- nəvi olan yeməklər hazırlayırlar. Lüteranların çoxluq təşkil etdiyi İsveçdə Milad süfrəsində mütləq donuz əti, balıqlar, ət və balıq reseptləri, kolbasalar olur. Bundan başqa süfrədə müxtəlif salatlar və kartof, soğanla birgə qızardılmış kiçik balıqlar, şirniyyatlardan alma tortları, ulduz, çəpiş şəkilli biskivitlər, ədviyyatla bişirilmiş çovdar çörəyi və şirin pivə olması bu bayramın əsas yeməkləri hesab olunur. Bununla yanaşı, isveçlilər bu bayram süfrəsində öz çətin günlərini də yada salır və o günlərə xas olan sadə yeməklərə də yer ayırırlar. Bu qurudulmuş balıq, südlü düyü sıyığıdır. Bu sı- yığa badam əlavə olunur, onu qabında tapan adam il boyu xoş- bəxt olacağına inanır. İsveçə yaxın olan lüteran Danimarkada Milad süfrəsinin əsas yeməkləri alma ilə qızardılmış qaz, dar- çın və üzüm qurusu ilə bişirilmiş şirin düyü sıyığıdır. İslandiyada Milad süfrəsində göyərti ilə bişirilmiş ətli şor- ba, quzu əti, ədviyyatlı marinad edilmiş qızıl balıq, bişirilmiş qoyun başı, hisə verilmiş qoyun əti, qızardılmış xəmir yemək- ləri qoyulur. Şotlandiyada isə çovdar unundan kənarları dilikli olan na- zik, dairəvi biskvitlər bişirirlər. Bu, günəşin rəmzidir. Bu bisk- 105 vitləri o saat yemək olmaz. Onları axşam yeməyinə qədər sax- layırlar. Biskviti axşama qədər bütöv qalanın bütün ili uğurlu olacağı güman edilir. Protestantlıqda təbii ki, bu cərəyanlarla yanaşı, müxtəlif kiçik istiqamətlər də mövcuddur. Bunlardan babtistləri, kalvi- nistləri və s. göstərmək olar. Bunların da hər birinin özünəməx- sus qidalanma ənənələri mövcuddur. Yüklə 2,32 Mb. Dostları ilə paylaş:
|