Fərhad məMMƏdov tahiRƏ allahyarova

AZƏRBAYCANDA ARAŞDIRMA VƏ BEYİN MƏRKƏZLƏRİ
[yaranması, inkişafı və perspektivləri]
135
Mərkəzi”nin direktoru; Natali Qule - Fransa Senatının üzvü; Riçard L. Moninqstar
- ABŞ-ın Dövlət Departamentinin Avrasiya Enerji Məsələləri üzrə xüsusi elçisi, 
hazırda ABŞ-ın Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri; Corc Fridman 
- “Stratfor” İnformasiya-Analitik Agentliyinin prezidenti; Bülənt Araz - Türkiyə 
Respublikasının  Xarici  İşlər  Nazirliyinin  Strateji  Araşdırmalar  Mərkəzinin 
direktoru; Fyodor Lukyanov- «Rusiya qlobal siyasətdə» jurnalının baş redaktoru.   
SAM-ın beyin mərkəzləri və beynəlxalq təşkilatlarla
imzaladığı memorandum və sazişlər
1.   Türkiyə Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi Strateji Araşdırmalar Mərkəzi ilə 
Əməkdaşlığa dair Memorandum, 7 mart 2011-ci il;
2.   Rusiya Strateji Araşdırmalar İnstitutu ilə Əməkdaşlığa dair Memorandum,14 
mart 2011
3.   İtaliyanın  Beynəlxalq  Siyasi  Araşdırmalar  İnstitutu  ilə  Əməkdaşlığa  dair 
Anlaşma Memorandumu, 8 noyabr 2011-ci il;
4.   Argentina Beynəlxalq Münasibətlər Şurası ilə Əməkdaşlıq və Elmi Mübadilə 
haqqında Saziş, 22 noyabr 2011-ci il; 
5.   Yunanıstanın  «Qara  Dəniz  Beynəlxalq  Araşdırmalar  Mərkəzi»  ilə 
Əməkdaşlıq və Akademik Mübadilə haqqında saziş, 29 noyabr 2011-ci il;
6.   Polşanın  Varşava  Universiteti  Siyasi  Təhlillər  Mərkəzi  ilə  Elmi-Tədqiqat 
Sahəsində Əməkdaşlıq haqqında Saziş,15 dekabr  2011-ci il;
7.   ABŞ-ın “STRATFOR” Analitik  Mərkəzi ilə Əməkdaşlıq haqqında Saziş  23 
dekabr 2011-ci il;
8.   İslamabad Siyasi Tədqiqatlar İnstitutu (İSTİ) ilə Əməkdaşlıq haqqında Əsas 
Saziş, 3 mart 2012
9.   Qazaxıstan  Respublikasının  Prezidenti  yanında  Strateji  Araşdırmalar 
İnstitutu ilə Əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu, 3 mart 2012-ci il;
10.  Qırğızıstan  Respublikasının  Milli  Strateji  Araşdırmalar  İnstitutu  ilə 
Əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu, 3 mart 2012-ci il;
11.  Dialoq və Əməkdaşlıq uğrunda İslam Konfransı Gənclər Forumu ilə “Xocalı 
–  hüquqi  təhlil”  Tədqiqat  Layihəsinə  Birgə  Sponsorluq  Edilməsinə  dair 
Protokol, 3 mart 2012-ci il;
12.  Finlandiyanın  Helsinki  Universitetinin  Aleksanteri  İnstitutu  (Aİ)  ilə 
Əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu, 2 aprel 2012-ci il;
13.  Fransa  Beynəlxalq  Münasibətlər  İnstitutu  ilə  Əməkdaşlığa  dair  Saziş,  12 
aprel 2012
14.  Ukrayna  Prezidenti  yanında  Milli  Strateji  Araşdırmalar  İnstitutu  ilə 
Əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu, 30 may 2012-ci il;

---

AZƏRBAYCANDA ARAŞDIRMA VƏ BEYİN MƏRKƏZLƏRİ
[yaranması, inkişafı və perspektivləri]
136
15.  Gürcüstanın Strateji və Beynəlxalq Araşdırmalar Fondu (GSBAF) ilə  
Əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu, 28 iyun 2012-ci il;
16.   Beynəlxalq Soyqırım və Kütləvi Qırğınları Araşdırma Fondu ilə Əməkdaşlığa 
dair Anlaşma Memorandumu, 4 sentyabr 2012-ci il;
17.  Rusiyanın Siyasi Tədqiqatlar Mərkəzi-“PİR SENTER” ilə Əməkdaşlığa dair 
Anlaşma Memorandumu, 30 oktyabr 2012-ci il;
18.  Çin  Xalq Respublikası Müasir Beynəlxalq Münasibətlər Akademiyası ilə 
Əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu,; Pekin, 21 yanvar 2013-cü i;
19.  Çin  Xalq Respublikası Sosial Elmlər Akademiyası Rusiya. Şərqi Avropa və     
Mərkəzi Asiya İnstitutu ilə Əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu,; Pekin 
22 yanvar 2013-cü il;
20.  İraq  Strateji  Araşdırmalar  Qrupu  ilə  Əməkdaşlığa  dair  Anlaşma 
Memorandumu,; Bağdad, 23 fevral 2013-cü il;
21.  Koreya Beynəlxalq İqtisadi Siyasət İnstitutu ilə Əməkdaşlığa dair Anlaşma 
Memorandumu,  Baki 3 iyul 2013-cü il.  
Beynəlxalq konfranslar:
2008-ci ildə 4, 2009-cu ildə 1, 2010-cu ildə 8,  2011-ci ildə 8, 2012-ci ildə 
15 beynəlxalq konfrans keçirilmişdir. Beş il ərzində 36 beynəlxalq konfrans (o 
cümlədən onlardan  21-i ölkəmizdə) təşkil edilmişdir.
SAM beynəlxalq forumlarla akademik tərəfdaşlıq formatında da çalışmağa 
önəm  verır.  SAM  Almaniyanın  Frankfurt  şəhərində  keçirilən  “Frankfurt  Qaz 
Forumu”-nun akademik tərəfdaşıdır. 
Dəyirmi Masalar/Panel müzakirələri. 2008-ci ildə 10 dəyirmi masa, 2009-
cu ildə 14, 2010-cu ildə 18, 2011-ci ildə 13, 2012-ci ildə 21 dəyirmi masa 
keçirilmişdir. Cəmi 80-ə yaxın dəyirmi masa keçirilmişdir.
SAM-ın    elmi- tədqiqat  fəaliyyəti.Mərkəzdə daxili və xarici siyasət, 
iqtisadiyyatın təhlili və qloballaşma məsələləri şöbələri tərəfindən uzunmüddətli 
və qısamüddətli  elmi tədqiqat layihələri  həyata keçirilmiş, əksəriyyəti xarici 
dildə olmaqla çoxsaylı elmi məqalələr çap edilmiş, açıq və qapalı xarakterli 
olmaqla hesabat və arayışlar hazırlanmış, elektron mediada mütəmadi təhlillər və 
müsahibələr verilmişdir. 
SAM-ın  daxili  siyasətin  təhlili  sahəsində  apardığı    elmi-tədqiqat  layihələri 
cəmiyyətdə baş verən proseslərin obyektvliyini və ictimai rəyin öyrənilməsinin 
vacibliyini  nəzərə  alaraq  əksər  hallarda  sosioloji  sorğuların  keçirilməsi  ilə 
reallaşdırılmışdır.“Azərbaycan  dövlətinin  daxili  siyasət  strategiyasının  prioritet 
istiqamətləri” problem istiqaməti üzrə 10-a yaxın sosioloji  sorğu-tədqiqat layihəsi 
həyata keçirilmişdir. 

---

AZƏRBAYCANDA ARAŞDIRMA VƏ BEYİN MƏRKƏZLƏRİ
[yaranması, inkişafı və perspektivləri]
137
SAM  tərəfindən  ölkədə  və  xaricdə  təhsil  alan  tələbələr  arasında  analitik 
məqalə  müsabiqəsi  keçirilmişdir.  Müsabiqənin  məqsədi: Azərbaycanda  siyasət, 
tarix, hüquq, fəlsəfə,  beynəlxalq hüquq və  beynəlxalq münasibətlər, iqtisadiyyat 
sahəsində  təhsil  alan  gənclərin  analitik  təhlil  vərdişlərinin  və  qabiliyyətlərinin 
inkişaf  etdirilməsi  və  stimullaşdırılması,  yeni  istedadların  aşkara  çıxarılması 
olmuşdur.  İştirakçılarının  sayı  100-ə  yaxın  olan  müsabiqəyə  ölkə  və  xarici  ali 
məktəbləri fəal surətdə qatılmışlar.
Xarici syasət məsələlərinin təhlili sahəsində son  illərdə xarici siyasət sahəsində 
aparılan elmi tədqiqatlarda Azərbaycanın beynəlxalq əlaqələri, onun regiondakı 
geosiyasi mövqeyi, sülh və milli təhlükəsizlik məsələləri, Ermənistan-Azərbaycan 
Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli yolları və s. mövzular daha çox gündəmdə 
olmuşdur. Dünyada və xüsusilə Cənubi Qafqazda cərəyan edən siyasi proseslərin 
diqqətlə  müşahidəsi  və  onların  təhlili,  proqnozlaşdırılması,  Azərbaycanın 
beynəlxalq  əhəmiyyətli  məsələlərdə  rolu  və  mövqeyinə  dair  tədqiqatların 
aparılması prioritetlər sırasında olmuşdur. 
SAM-da İqtisadiyyatın təhlili və qloballaşma məsələləri üzrə elmi-tədqiqat 
fəaliyyətinə  gəldikdə,  hesabat  dövründə  Azərbaycanın  enerji  siyasəti,  onun 
dünya  iqtisadiyyatında,  xüsusən  Avropanın  enerji  təhlükəsizliyinin  təmin 
edilməsində  rolu  və  mövqeyi,  Xəzər-Qara  Dəniz  enerji  dəhlizi,  regional 
enerji  layihələri,  beynəlxalq  neft-qaz  şirkətlərinin  əməkdaşlıq  imkanları 
və  digər  mühüm  məsələlər  təhlil  edilmişdir.  Həmçinin  Azərbaycanın  sabit 
makroiqtisadi  inkişafı,  qlobal  dünya  iqtisadiyyatına  inteqrasiyası,  dövlətin 
enerji siyasətinin yeni strateji istiqamətləri, alternativ və bərpa olunan enerji 
mənbələrinin inkişafı, iqtisadiyyatda şaxələnmə və bir sıra digər mövzuların 
araşdırılması  prioritetlər  sırasında  olmuşdur.  Azərbaycanın  sosial-iqtisadi 
göstəricilərinə dair ingilis və rus dillərində, xüsusilə, xarici ekspert auditoriyası 
üçün  nəzərdə  tutulmuş  elmi  şərhlər  verilmiş,  hesabatlar  və  multimedia 
vəsaitləri hazırlanmışdır. Bu sahə üzrə aşağıda qeyd olunan layihələr həyata 
keçirilmişdir.
   
SAM “Qlobal Beyin Mərkəzləri” reytinqində
2012-ci ildə Prezident yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzi (SAM) dünyanın 
ən güclü beyin mərkəzlərindən biri seçilmişdir. Pensilvaniya Universiteti tərəfindən 
(hər il 6 mindən artıq beyin mərkəzi və 2 min eksperti cəlb etməklə)hazırlanan 
beyin  mərkəzlərinin  ən  mötəbər  reytinqində  yer  almışdır.  SAM  Pensilvaniya 
Universitetinin  hesabatında  dünyanın  150  ən  yaxşı  beyin  mərkəzlərinin 
siyahısında 124-cü təşkilat kimi qərar tutur. SAM MDB məkanında Rusiya istisna 
olmaqla, bütün ölkələrin beyin mərkəzlərini geridə qoyur.  Bundan başqa SAM 

---