15 sentyabr şərəfli tarixdi, bu tarixin dərsi yaşadılmalıdır!
Yolçu! Bu məzarda
uyuyan şəhid,
Qardaşın qardaşa əmanətidir.
Odlar diyarının istiqlalına
Qoca Türkiyənin zəmanətidir!
Hər il sentyabrın 15-də Bakıdakı Türkiyə Böyükelçiliyinin türk
Şəhidliyindəki anım mərasimində iştirak etməyi özümə borc bilirəm və
burada möhtəşəm izdiham yaşanmamasından məyusluq duyuram.
Diktorlarımızın ifasında səslənən yuxarıdakı bu müraciəti dinlədikcə o
günlərin sarsıntılı həyəcanları da, üzüntülü kədəri, sevinci də gözlərim önünə
gəlir. Yuxarıdakı bu sətirləri yazan insanların keçirdiyi hissləri mən də
yaşamışam: 1993-ün son həftəsində AzərTAc-ın
cəbhə bölgələri üzrə müxbiri
olaraq Füzuli, Cəbrayıl, Qubadlı, ardınca Zəngilanın işğalı günlərində
telefonla Bakıya diqtə etdiyim, vəziyyətin nə dərəcədə kritik, faciəli durumda
olduğunu çatdırdığım informasiyalarımın ağırlığı beynimi yenə də sıxır, göz-
görəti xəyanətlərin labüd məğlubiyyətə, ölçüsü, miqyası sözə sığmayan
fəlakətlərimizə aparıb çıxaran hadisələr gözlərim önünə gəlir. Və bir də
Rusiyanın hərbi-siyasi yardımı ilə Ermənistanın Azərbaycana qalib
gəlməsinin, torpaqlarımızın böyük bir hissəsinin əsrin əvvəlində və sonunda
qopara bilməsinin ibrət almadığımız dərslərindən biri də budur:
bir millət və
dövlət olaraq bizim bu Göy Qübbəsi altında yeganə arxamız, dayağımız,
yardımını umduğumuz və gördüyümüz yalnız Türkiyə olub. Ən ağır günlərdə,
top-avtomat atəşləri altında Anadoludan gələn türk könüllüləri 92, 93-də də
səngərlərdə bizimlə bir yerdə idi-mən bunun canlı şahidlərindənəm.
Bakını və həm də Azərbaycanı əsarət və daha qanlı qırğınlardan xilas
etmiş, millətimə azadlıq, istiqlaliyyət, müstəqil dövlətdə yaşamaq qürurunu
qazandırmış türk mehmetciyinə həsr edilmiş onlarla şeir oxumuşam, ancaq
fikrimcə heç biri Abdulla Şaiqin “Neçin böylə gecikdin?” şeiri ilə müqayisə
olunmaz. Düşünürəm ki, Bakı camaatı adından yazılan
o müraciətin müəllifi,
yaxud müəlliflərindən biri elə Abdulla Şaiqdir. Burda təbii səmimiyyət, içdən
gələn sevgi ruhu ilə birlikdə səbirsiz bir ittiham da var, ərk də, darda qalmış
kiçik, yavru qardaşın böyük qardaşdan umacağı, bəkləntiləri, incikliyi də var.
İnsan belədir; ən əzablı, sonun çatdığını gördüyü anlarda gözü doğma
qardaşını, əsil dostunu axtarır, ya da sevgili ata-anasının qoynuna sığınmaq
istəyir, uzaqdadırsa onu harayına çağırır, ağrısını, iztirabını onunla
bölüşmək
istəyir. 18-ci ilin ortaları adı dünya xəritəsinə siyasi-coğrafi anlamda ilk dəfə
yazılan Azərbaycan bu vəziyyətdə idi.
Neçin böylə gecikdin?
Sənsiz qəlbim qırıq, sönük, çiynənmiş, xırpalanmış
Ömür şüşəm daşa dəymiş, həyatım parçalanmış,
Qırıq bir saz kimi sızlar qanlı, yorğun telləri.
Yıxılıb yandırar bütün qayğı vurmuş əlləri
Bu vətənin öksüzləri, gəlinləri, dulları,
Göz yaşıyla sulanmış hər keçdiyimiz yolları.
Yolunuzu gözləməkdən bənizləri sararmış,
Heç gəlmədin. O şən gülən ürəkləri qəm almış.
Sən gəlməsən, dolumsanmış ürəklər
Sən gəlməsən, xarabaya dönən qəlb abad olmaz.
Sən gəlməsən,
günəş doğmaz, ümid gülüm açılmaz
Dodaqlarım gülməz, sönmüş bəxtimə nur saçılmaz
Başqasını istəməm də, ey Türk, tez ol sən gəl, sən
Gözləməkdən yoruldum, ah, axı gecikdin nədən?
Yollarına daşmı düzülmüş? Ya azğın qullarmı?
Buraxmır? Daş, dəmir ya polad olsa da onlar.
Ürəyində şəlalədən ən mətin, qızıl atəşlə
Yandır onları, ərit, söndür, çeynə, boğ, əz, xırpala,
Xain alçaq düşmənlərə qol gücünü göstər.
Aç yolları, tez gəl ki qəlbim səni çox istər.
Ötən əsrin əvvəlində də, sonunda da Azərbaycan dara düşəndə
Türkiyəni yanında görüb. Qəribədi, həm də yüz ildən artıq
sürən rus-fars
işğalı belə Qafqaz türklərinin Anadolu türkünə sevgisini azaltmamışdır.
Rusiya ilə İran arasında pay-püş edilərək milli mənliyi tapdalanmış, ağıla
sığmayacaq insani və milli faciələr yaşamış ata-babalarımızın könlündən
qopan hayqırtılar bu müraciətdə olduqca təsirli ifadə olunub.
AZƏRBAYCANIN TÜRKİYƏYƏ ƏBƏDİLİK
VƏFA BORCU VAR
Bakının işğaldan azad edilməsi ilə 100 ildən artıq müstəqilliyindən
məhrum qalmış AzərbaycanCümhuriyyəti 15 sentyabrda öz paytaxtına
qovuşmuş oldu. Dünya güclərinin, hətta bir blokda hərbi-siyasi müttəfiq
olduqları Almaniyanın da
bütün təzyiqlərinə baxmayaraq, Anadolu
Mehmetciyi ilə Azərbaycan əsgəri çiyin-çiyinə verərək bu torpaqları xilas
etmiş və Azərbaycan türklərini azadlığa qovuşdurmuşdu. Türk ordusu
Azərbaycana heç bir mənfəət güdmədən, doğmaca qardaş köməyinə gəlmişdi.
Allahın qədər-qisməti, lütfü və bir də Türk əsgərinin Azərbaycan sevgisinin,
cəsarət və qəhrəmanlığının
nəticəsi idi ki, sərhədlərinin dördbir yanında
dünyanın az qala bütün gücləri ilə savaşda ağır məğlubiyyətlərə düçar olan