Hazirlayanlar

79

Yrd. Doç. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK

Vay men köryazıhlıga ki ne cuvap bersermen Tengrining horhulu yar-

ğusuna

Da hali umsanıp Tengrige da anıng yetövsüz şağavatına aytırmen me-

nim yaman yazıhlarımnı bu surp yuhovnung içine Tengrinin alnına da surp 

asduacacinning  da parça arilerning köktegilerning da yerdegilerning da 

menim din atamnıng alnına barça yazıhlarımnı  aytırmen haysi ki hilinip-

men canım tenim bile da barça sağıslarım bile da  sözlerim bile  da erkli 

u erksiz bilgenim bile da bilmegenim bile kündüz u keçe  eger yuhlaganda 

eger ayah bolganda.

Yazıhlımen 5 seziklikim bile 6 teprenişim bile 12 gövdem bile 365 bo-

yunlarım bile Meğa Tengrige

Yazıhlımen  közlerim bile hamaşa bahıp özgelerning süretine suhla-

nırmen  hatunga hız oglanga özgening tirlikine közüm bile körüp esim bile 

suvlanıpmen da ne ki köz yazıhı bar barçanı hılınıp men meğa Tengrige

Yazıhlımen hulahlarım bile Tengrinin buyruğun işitme erinipmen yo-

hese hulah hoyupmen tiyişsiz sözlerge yaman ögütke panpas etmehni çıha-

ga bermehni yergesiz gelecilerni yaman sözlerni hulah hoyupmen da ne ki 

hulah yazıhı bar barçanı hılınıpmen mağa Tengrige.

Yazıhlımen ağzım u tilim bile boş sçzlerni sözlepmen yalğangı aytır-

men panpas etipmen

46

.

İtalya

Ermeni Mhitar Kongregasyonu-Venedik/Evliya Lazar Yarımadası

11, 359, 446, 1126, 1270, 1700, 1750, 1788 ve 1817 numaralarda ka-

yıtlıdır. Eser üzerlerinde Garkavets, Sergisyan

47

, Dubinska

48

, Triyarski

49

, 

Deny

50

, Alişan

51

, Schütz

52

 çalışmışlardır.

46  Garkavets a.g.e., s.671.

47  Sergisyan, Matenadaranin  Mihinataraents’i Venedik, Venedik 1966.

48  Dubinska,  Badan Nad Psalterzami Ormianskimi  w Jazuku Kipczackim II, Prezaglad Ori-

entalistyczany, 1961.

49  Triyarski, Der Zweite Brief des Paulus an die Korinther in Armeno-Kiptschakischer Versi-

on und Seine Sprache, Altaica Collecta, Wiesbaden 1976, s.267-344.

50 

Deny -Triyarski  La Litterature Armeno-Kiptchak, Philologiae Turcicae Funda-

menta, Wiesbaden 1964.

51 Alişan,  Taregirk Hayots Lehastaniyev Rumenioy  Havastçeay Yaveluatsovk, Venedik 

1896.

52  Schültz, Armeno Kiptschakische Ehekontrakte und Testamente III, Acta Orientalia  Hunga-

ricae, XXIV, 1971, s.265-300.

---

80

HOŞGÖRÜ TOPLUMUNDA ERMENİLER

Sanlıdırlar zağalsızlar yollarında da haysıları barırlar oreenkine Eya-

mizming. San kimler tergerler tanıhlıhın anıng tügel yürekleri bile kendile-

rining  holgaylar anı. Dügül ki bunlar hılınırlar töresizlikni yoluna anıng 

bargaylar. Sen sımraladıng sımarlaganıngnı sening sahlama mana asrı. 

Sen eger ongarılsa edi manga yollarım menim sahlama manga toğrulu-

hungnu sening. Ol vahtta men uyalmas edim ki sahtlanmamanga sımarla-

ganınga sening. Tapunıyım sanga biz toğruluhu bile yürekimning  menim 

neçik umsandım könülü künetoğruluhungnung sening . Könülüküngnü se-

ning sahladım hoymagın çah mengilik

53

.

1615 Okosdos 31. kiçaynakün. Tatar Hanı asrı köp adam bile kirdi 

Nemiç veliyetine Okrayına bile da ketti çah İlovga yuvuh da haytır keldi 

Kamenes tibine Doluşka yanına qoşun hoydu da barça salalarnı da hum-

nalarnı da tüzde biçenlerni küvürdü. Evet şeherden pehota aleyje özge oh-

vatnıylar – Neçik Ermeni, Alay Nemiş, Orus- çıhıp birgelerine potukacca 

boluy ediler aleyje toptan haladan  da şeherden üstlerine uruy ediler. Hay-

sı da keldiler  şeher tibine aş zamanına da ruşicca  boldular yarımkesede 

da barıp Turlunu keçtiler Hotin tibine. Evet asrı ulu doyumluh şıhardılar 

birgelerine

54

. 

1615 sebdember ayına. Olah viliyetine boyarlar povstat ettiler kendi 

biyleri üsne Tomşanıng da kliyir ediler kendin öldürmege nede ki Tomşa 

Posterejicca bolup da ol boyarlarnı zevşistkim tiri tuttu, da bu çörüvlerin 

hırdı da haysı boyarnı hazuhka urdu, haysın suvda boğdu Nede ki ol zaman 

anda rast keldi Asta Beedros deer Kirkor oğlu haysi ki elçi edi cesardan da 

korol’dan Tomşaga, tedi anı da birgelerine keçe bile suvda boğdurdu.

1615 Hogdemper 2. Bir hayduknu hatunu bile hazuhka urdular ho-

tin yoluna haysılarında ki çasut bitikleri tapıldı yanlarına Olah biyinden 

Tomşadan.

1615 noyemper 1 ine Knaz  Vişnoveckiy da Knaz Korickiy Baja Ye-

remiy biyning kiyövleri kirdiler Olah ulusuna çerüv bile haysı ki elttiler 

Olah biylihine Yeremiyning oğlun Aleksandırnı nede ki biy Tengri boluşkay 

kendilerine

55

.

53  Garkavets, a.g.e., s.427.

54  Garkavets, a.g.e., s.537.

55  Garkavets, a.g.e., s.537.

---

81

Yrd. Doç. Dr. Erdoğan ALTINKAYNAK

Polonya

Eski Kararnameler Genel Arşivi-Varşova

 1675 yılında yapılan ve BOZ XII 9/1; BOZ XII 9/6 numarada kayıtlı 

bir evlilik akti. Kopyası ele geçirilememiştir.

Zamoysk Ailesi Malikanesi Arşivi-Varşova

Eser üzerine Garkavets çalışmıştır.

 

Köpten neçe kez ağızdan kledim holma biylikingizden yüzüm kel-

tirmedi  na hali körüyirmen tek gıvalt şeherde nedostatok her nemeden da 

zlaşça ötmekten utru tek holarmen biylikingizden neçik menim şahavat-

lı dostumdan ki manga dohodit etkeysiz da simerlegeysiz klese bir korec 

arış na pıtil neni biylikine yügünüp tolermen dostluh içun Biy Tengriden 

holarmen kimsem yoh sizden başha ratunekge Melnik sımarlaptır manga 

komaraga yohtur materiya tapulur baryoqtur cokolvek holarmen ziyansız 

nasip bolsa tangda klermen ketmege Vepreçge bahmaga ne de kerek ese 

körmege yuz koriyermen hayır ola amen

 

Biylikingizning dostu hem hulu

Tobiaş Bogdanoviç şvager

56

.

Tobiaş Bogdanoviç’in Mektubu (XVII. Yüzyıl Başlangıcı)-Varşova 

Eser üzerine Garkavets çalışmıştır.

Biy Tengri biylikine da sövüklü övdeki dostunız bile köp ömürde sağ-

lık bergey köp zamanganca amen.

Köpten neçe kez ağızdan kledim holma biylikingizden  yüzüm keltir-

medi  na hali koruyirmen tek gıvalt şeherde n edostatok her nemeden a 

zlaşça ötmekten utru tek holarmen biylikingizden neçik menim şahavetli 

dostumdan ki manga dohodit etkeysiz da simerlegeysiz klese bir korec arış 

na pitil neni biylikine yügünüp tolermen

57

.

56  Garkavets,  a.g.e., s.675-676.

57  Garkavets, a.g.e., s.675.

---