Islom diniga doir manba va adabiyotlar

163
SHARQ KITOBAT TARIXI, QO‘LYOZMALAR XAZINALARI
ranglar bilan birga anor rang, yashil ranglarning turli tus-
laridan, muqova jildining ichki tomonini bezatishda XV asrda 
qo‘llanilgan an’analardan foydalanildi.
O‘zbekistonda saqlanayotgan arab yozuvidagi yoz-
ma manbalar. O‘zbekiston Respublikasi Fanlar aka-
demiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshu-
noslik instituti.
Arab yozuvidagi yozma meros bugungi 
kunda butun dunyo bo‘ylab tarqalgan. Aynan O‘zbekiston hudu-
didagi qo‘lyozma fondlarida ham ko‘plab nodir qo‘lyozmalar 
saqlanadi. O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi Abu 
Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik instituti faqat O‘rta 
Osiyoda emas, MDH davlatlari ichidagi eng boy fond bo‘lib, 
noyob obyekt sifatida YUNESKO ro‘yxatiga kiritilgan. Fond-
ning tashkil etilishi o‘z tarixiga ega. 1943-yil O‘zbekiston Fan-
lar akademiyasi tashkil etilgach, O‘zbekiston Davlat xalq ku-
tubxonasida saqlanayotgan qo‘lyozma asarlar uning ixtiyoriga 
o‘tkazildi. 1950-yilda Akademiya qoshida Sharq qo‘lyozmalarini 
o‘rganish instituti tashkil topdi, keyinchalik kengayib borishi 
natijasida Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik insti-
tutiga aylantiriladi. 1999-yilda O‘zbekiston FA Prezidiumi ning 
qaroriga muvo
fi
q, Hamid Sulaymon nomidagi qo‘lyozmalar in-
stituti Sharqshunoslik institutiga birlashtirildi. Qo‘lyozmalar 
markazining asosiy jamg‘armasida 13319 jild qo‘lyozma 
to‘plangan. Ularning orasidagi boy jamg‘armalardan Xojagon-
Naqshban diya tariqatining yirik vakili va nazariyotchisi Xoja 
Muhammad Porso (vafoti 1420-y.), Buxoro hukmdori Amir 
Muzaffarning (1860–1885) o‘g‘li Muhammad Siddiq Xishmat, 
Buxoro amirligi qozisi va adabiyotshunos Muhammad Sharif 
Sadri Ziyo (1867–1935), rus hukmronligiga qarshi 1898-yil 
ko‘tarilgan “Andijon qo‘zg‘oloni” yo‘lboshchisi Muhammad Ali 
Dukchi Eshon (1856–1898), Qo‘qon xonligining taniqli amaldori 
va ma’rifatparvar Yunu 
sjon Xo‘qandiy, xorazmlik ma’rifatchi 
Bekjon Rahmonov (tax. 1887–1929), taniqli yozuvchi va shoir, 

---