Kayit dişI İSTİhdam ve mücadele yöntemleri planlama uzmanliği tezi

E
nd
ek
s 

---

61 
verilecek kıdem tazminatı bakımından 20 ayla Güney Kore ve Portekiz’le beraber 
başı çekmektedir. OECD ortalaması ise sadece 7,5 aydır.
65
Ayrıca Türkiye’de kıdem tazminatı dışında ihbar tazminatları, diğer 
tazminatlar, özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırma zorunluluğu, işyeri 
hekimleri, iş güvenliğini sağlamakla görevli mühendis veya teknik elemanlar ile 
sağlık ve güvenlik işçi temsilcisi çalıştırma zorunluluğu, oda ve yurt açma 
yükümlülüğü, spor tesisi yapma yükümlülüğü, stajyer çalıştırma, avukat bulundurma 
gibi diğer yasal yükümlülükler bulunmaktadır. Bu yükümlülüklerin büyük bir 
kısmının en az 50 işçiye sahip işletmeler tarafından yerine getirilmesi gerekmektedir. 
Bundan dolayı işletmeler işçi sayısını 50’nin altında tutabilmekte ya da işçi sayısını 
50’nin altında gösterebilmektedir. Çalışma hayatının bütünü düşünüldüğünde, vergi 
ve prim yükleri dışındaki diğer yasal yüklerin boyutu hakkında genel bir çalışma 
bulunmamakla beraber TİSK’in üye işyerlerinde yapmış olduğu çalışma sonuçlarına 
göre diğer yasal yükümlülükler toplam vergi ve sosyal güvenlik primi 
yükümlülüklerinin % 18,4’üne tekabül etmektedir.
66
İşletmelerin Finansman Sorunları: 
İstihdamın önemli bir kısmını 
barındıran KOBİ’lerin yaşadıkları finansman sorunları kayıt dışı istihdamın 
sebeplerinden biridir. 2000 yılında hizmet sektörleri de dahil olmak üzere toplam 
işletmelerin % 99,8’ini, toplam istihdamın da % 77’sini, katma değerin % 27’sini ve 
toplam ihracatın % 10’unu KOBİ’ler oluşturmaktadır.
67
Ekonomi içindeki 
ağırlıklarına rağmen KOBİ’lere ticari bankalarca sağlanan kredilerin toplam krediler 
içindeki payının 2003 sonu itibarıyla % 6-8 civarında olduğu tahmin edilmektedir. 
Oysa ki gelişmiş ülkelerde bu oran % 40-50 civarındadır.
68 
Finansman sıkıntısı içine 
65
HOLZMANN R. et al, 
‘Severance Pay Programs around the World: Rationale, Status, and 
Reforms’
, Draft Paper prepared for the joint World Bank/International Institute for Applied System 
Analysis/Ludwig Boltzmann Institute for Economic Analysis Workshop on Severance Payments, 
World Bank, 2003, http://wbln0018.worldbank.org/HDNet/HDDocs.nsf/vtlw/062db78e68878f5a8525 
6dcd00609edb/$FILE/Holzmann%20Iyer%20Vodopivec.pdf, s. 36-42 
66
Ayrıntılı bilgi için; TİSK, 
2004 Çalışma İstatistikleri ve İşgücü Maliyeti
, Ekim 2005 
67
OECD, 
Small and Medium-Sized Enterprises in Turkey: Issues and Policies
, 2004, http://www.oecd 
.org/dataoecd/5/11/31932173.pdf, s. 27 
68
ATALAN B., 
‘KOBİ’lerin Kredilendirilmesi’
, Active, Bankacılık ve Finans Dergisi, Sayı: 46, 2006, 
s. 28 

---

62 
giren KOBİ’ler zaman zaman vergi, prim ve benzeri yükümlüklerini yerine 
getirmemek veya gecikmeli olarak yerine getirmek yoluna gitmektedirler.