Microsoft Word Esas-kitab+S+v+. doc
Yüklə 4,51 Kb. Pdf görüntüsü
|
203 A.Abdullazadə poemanı nikbin notlarla - yurdun, elin, vətənin, dövlətin və dövlətçiliyin taleyinə inam hissləri ilə qurtarır. Poema ulu Qorquda müraciətlə başlan- dığı kimi ona müraciətlə də sonlanır. Başlanğıc və sonun Dədə Qorqudda «düyünlənməsi», başqa sözlə, Azərbaycan milli həqiqətlərinin Dədə Qorqudla başlanıb yenə də ona dönməsi «Dədə Qorqud kitabı»nı milli varlığımızın əbədi simvolu kimi təsdiq edir. «Dədə Qorqud» motivləri müasir Azərbaycan şairi Zəlimxan Yaqubun yaradıcılığı üçün də xarakterikdir. O, el-aşıq şeiri üslubunda yazan bir sənətkardır. Belə demək olar ki, Z.Yaqubun şeirləri, əslində, bütün ruhu ilə Dədə Qorqud dünyasına bağlıdır. Bu cəhətdən sənətkarın iri- həcmli «Saz» dastan-poeması xüsusilə səciyyəvidir (352, 287-331). Dastan-poema şairin Dədə Qorquda müraciətini əks etdirən «Saz» şeiri ilə başlayır. Qorqud atanı öz varlığının ayrılmaz parçası sayan Z.Yaqub deyir: Sənsiz mənim bir məclisim, Bir şənliyim olarmı heç? Adın ilə öyünməsə, Ahənginlə döyünməsə, Sinəm sözlə dolarmı heç? Qorqud dədəm, ozan babam! (352, 287). Sənətkar Dədə Qorqudu qılıncın belə kəsə bilmədiyi ağıla-huşa malik hikmət sahibi, el-obanın üstünə dərd qo- şun çəkəndə qəm səfini öz qopuzunun sehri ilə pozan ulu ozan, gözlərindən körpələrin bəbəyinə od verən, qopuzu ilə ana vətən torpağına dad verən, igidlərə hünərindən ad verən, sözlərin mənasını yozan ulu müdrik kimi tərənnüm edib, ondan saz haqqında söz deməyə icazə istəyir: 204 Qoy mən sənə ellər üçün Qəlbin susmaz simi deyim. Keçmişimin özül daşı, Bünövrəsi, himi deyim. Sənə bənzər bir ağsaqqal Səndən özgə kimi deyim. Tariximi tarixlərə Naxışlarla yazan babam! Qorqud atam, ozan babam! (352, 288). Şair sazı tarixin kəşməkeşlərinə sinə gərən, ideologi- yalarla çarpışıb haqq olduğunu isbat edən milli sərvət kimi tərənnüm edir: Sinələrdə dinən sazı Daşdan-daşa çalan oldu. Saz yaşadı! «Yeriş etdi qəm ləşkəri», Könül şəhri talan oldu Saz yaşadı! Şəriətə ziddir deyib, Ocaqlara qaladılar, Havacatı haram bilib Yası yasa caladılar, Saz yaşadı! Ellər özü heç elədi El bağına daş atanı! Məclislərdə baş çəkdi Telli sazı yaşadanı! (352, 288). Z.Yaqub sazı tərənnüm edərkən Dədə Qorqud adına arxalanır, ilhamının ocağı qoru Qorqud ocağından götürür. Çünki Qorqud həsrətləri qovuşduran, xataları sovuşduran, baş bilən ər, söz yurduna sərkərdədir. O, hər bir istəyin di- 205 ləyin atası, anasıdır. Ona görə də Dədə Qorqud bir məşəl olub Z.Yaqubun ömrünə işıq saçır. Qorqudun sözü – haq- qın səsidir. Odur ki, şair Qorquddan öz uğuruna alqış-dua, təbinə güc-qüvvət istəyir: Sənin səsin haqq səsidir, Uluların nəfəsidir! Alqışlasan, sevincimdən Göylər qədər ucalaram! Qarğışlasan, kədərimdən Bircə gündə qocalaram! Nə yaxşı ki, baba olan Qarğamaz öz nəvəsinə. Nəsil-nəsil qanad verər İnsanların həvəsinə. Yüksəklərə uçmaq üçün Mən də qanad istəyirəm. Zirvələri qucmaq üçün Səndən inad istəyirəm. Gözlərimi açan gündən Saza, sözə meylim olub. Mən havacat Məcnunuyam, Saz əbədi Leylim olub! Telli sazın dastanını Özün başla, ustad Dədə! Söz sehrinə varmaq üçün Ver ruhuma qanad, Dədə! (352, 289). Dastan-poemanın «Ulu ozanın düşüncələri» adlanan şeirində lirik mənin dilindən çox mənalı düşüncələr veril- mişdir. Lirik qəhrəman bəyan edir ki, ondan ötrü ürəkləri ocaq olub yananlar olduğu kimi, həqiqətini görə-görə onu dananlar da var. Ancaq bütün bunlar onu ruhdan salmayıb: o, ellər bağçasının bülbülü kimi vətənə nəğmələr qoşmaq- dan heç vaxt usanmayıb. Əli sazın pərdələrinə yatandan, 206 barmaqları simə dəyəndən bəri havaların gücü ilə tilsim- lərə yol açıb. Sərt yoxuşlar heç vaxt onun dizlərini bükə bilməyib. Doğru sözü, haqqı deməkdən heç vaxt çəkinmə- yib: həqiqəti üzlərə şax deyib. «Eldən dediyinə», «elə de- diyinə», «el üçün dediyinə» görə yağan yağışlar, qopan tu- fanlar bu ocaqdan, bu torpaqdan onun izlərini silə bilmə- yib. Sənətkar öz ömür yolunun qayəsini belə bəyan edir: Bu dünyaya gəlməyim var, Getməyim yox! Bu dünyada ölməyim var, İtməyim yox! Arzum budur, nəsil-nəsil Xoşbəxt görüm insanları, Duru görüm, təmiz görüm vicdanları. Bundan özgə Bir məqsədi güdməyim yox (352, 290). «Aldı Dədə Ozan» adlı şeirdə Dədə Qorqud sənət- kara - Z.Yaquba xeyir-dua verərək: ona zirvələri fəth etmək, yüksəklərə uçmaq üçün - qanad; insanları ucaltmaq, yaxşı adla qocalmaq üçün - cürət; ürəkləri oxumaq, fikirlərdən dəstə tutub söz çələngi toxumaq üçün - qüdrət; ağır yükləri qaldırmaq, öz həyat yolu və cığırına sədaqətlə könül bağlamaq üçün - sazla öyüd; açılmayan qapıları açmaq üçün - açar; səfərə çıxmaq üçün - yollar; sular üstündən adlamaq üçün - keçid bağışlayaraq bunları nəsihət edir: Elə danış - söz dilində Qılınc olsun, qalxan olsun. Yüklə 4,51 Kb. Dostları ilə paylaş:
|