Microsoft Word Geo-6 mv az-capa doc

 
 
97
 IV TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ 
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ  
 
1. Şəklə əsasən atmosfer qatlarının adını qeyd edin.  
1__________  2___________   3____________ 
 
2. Hansı buluddan yağıntı tökülmür   
А) topa  В) laylı  С) lələkli  D) laylı-topa 
 
3. Gündüz brizinə aid olan əlaməti müəyyən edin. 
А) Abşeron yarımadasına Xəzər dənizindən əsir. 
В) Dağlara düzənlikdən əsir. 
С) Abşerona dağlardan əsir.  
D) Düzənliklərə dağlardan əsir. 
Е) Abşeron yarımadasından Xəzər dənizinə tərəf əsir . 
 
4. Yayda okeandan materikə doğru əsən küləklər necə adlanır?  
А) qış mussonu   В) gecə brizi   С) yay mussonu   D) gündüz brizi   Е) tornado 
 
5. Qrafik əsasında düzgün 
ifadələri tapın. 
1.  Bakıda yanvar ayının 
orta temperaturu 0°C-
dən yüksək olur.  
2. İyulun orta temperaturu 
+35°C-dən  yuxarıdır.  
3. Sentyabrda orta 
temperatur +20°C-dən az 
olur.  
4. Martda orta temperatur + 10°C olur.  
 
6. Şəhərlərdə havanın çirklənməsini azaltmaq üçün hansı tədbirləri həyata 
keçirmək məqsədəuyğundur? 
1. Avtomobillərin sayını artırmaq 
2. Avtomobilləri trolleybus və tramvaylarla əvəz etmək 
3. Ağac və kol bitkiləri əkmək 
4. Hündür binaların sayını artırmaq 
5. Sənaye müəssisələrini şəhər ətrafına çıxarmaq  
 
7. Bu fotoşəkil  musson iqliminə malik olan Asiya ölkələrindən birinə aiddir. Şəkil 
hansı fəsildə çəkilmişdir? 
 
15 km 
50 km 
0
5
10
15
20
25
30
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
temperature
°C
aylar 

---

 
98
 
 
8. Küləyin gücü Bofort şkalasına əsasən 0–12 bal ilə hesablanır. Şəklə baxın və 
küləyin gücünü müəyyən edin.  
2–3 bal 
5–6 bal 
9–10 bal 
Ağacların budaqları  xə-
fif tərpənir, bayraqlar 
dalğalanır.  
Ağacların iri budaqları 
da tərpənir, plastik əşya-
lar havada uçur. 
İri ağaclar kökündən çıxır və 
ya sınır, evlərin damını külək
qoparır. 
 
 
 
9. Xəritə-sxemdə göstərilən ərazilərə uyğun dağdakı küləklərin adını müəyyən edin.  
 
 
10. 2013-cü ilin fevral ayında Rusiyanın Sibir ərazisinə – Çelyabinsk  şəhərinə 
ağırlığı 1000 tondan çox  olan meteorit düşmüşdür. Onun Yerdə tapılan ən 
böyük qırıntısının çəkisi isə 150 qramdan çox deyildi. Meteoritin çəkisinin bu 
qədər kiçilməsinin səbəbini  izah edin.   
5
1
2

---

 
 
99
 
 
 
 
 
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ REALLAŞDIRILACAQ ALT STANDARTLAR  
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
TƏDRİS VAHİDİ ÜZRƏ ÜMUMİ SAATLARIN MİQDARI: 
6 saat 
 
KİÇİK SUMMATİV QİYMƏTLƏNDİRMƏ: 
 
 
    1 saat
 
TƏDRİS VAHİDİ –
5
YERİN SU TƏBƏQƏSİ 
1.1.1. Qədim insanların Yer haqqında təsəvvürlərini şərh edir. 
2.1.5. Yer səthində suyun paylanmasını şərh edir. 
2.1.6. Təbiətdə suyun dövranının sxemini tərtib edir. 

---

 
100
Dərs 29 / Mövzu:
 SU PLANETİ 
 
 
 Motivasiyanı dərslikdə verilmiş şəkillər əsasında qurmaq olar. Şagirdlərə qədim 
insanların suyun yayılmasına aid təsəvvürlərinin digər variantlarını da təklif etmək 
olar. İmkan varsa, “Dünya okeanı” anlayışını Yerin (Google Earth) kosmik şəkil-
ləri ilə müşahidə etmək yaxşı olardı. Dərsin bu mərhələsində coğrafi xəritənin ol-
ması və şagirdlərə okeanların göstərilməsi məqsədəuyğundur.  
Tapşırığın qrupla yerinə yetirilməsi yaxşı olardı. İşin nəticələrini müzakirə edən 
zaman Xəzər dənizinin respublikanın inkişafındakı rolu barədə diskussiya təşkil 
etmək faydalı olardı.  
Şagirdlərə  dərslikdəki məlumat üzrə  işi dəftərdə sxem şəklində ümumiləşdir-
məyi təklif etmək olar. Şagirdlərin “Okean ehtiyatlarından daha necə istifadə etmək 
olar?” sualı haqda fikirləşərək cədvəldə  əlavələr etmələri  əhəmiyyətli olardı. 
Fəaliyyətin bu növünü dərsdən sonra sərbəst tədqiqat kimi təklif etmək olar.  
 
 
Alt 
 STANDART
 
1.1.1. Qədim insanların Yer haqqında təsəvvürlərini şərh edir. 
2.1.5. Yer səthində suyun paylanmasını şərh edir. 
 
 
Dərsin 
MƏQSƏDİ
 
 
qədim insanların Yer haqqında təsəvvürlərini təsvir edir; 
 
 
okeanın təsərrüfat əhəmiyyətini misallar gətirməklə şərh edir.
 
 
Dünya okeanından təsərrüfat məqsədi ilə istifadə 
Balıq, dəniz 
heyvanlarının 
ovu, yosun 
çıxarılması 
Mineral 
ehtiyatların 
hasilatı (neft, 
təbii qaz, qızıl 
və s.) 
 
Gəmiçilik, 
ticarət 
 
 
Enerji mənbəyi 
 
Turizm və 
istirahət  

---

 
 
101 
  Öyrəndiklərinizi tətbiq edin 
 
Materiklər 
Okeandan istifadə 
imkanı böyük olan 
ölkələr 
Okeandan 
 istifadə 
imkanı zəif 
olan ölkələr
 
Okeandan 
istifadə imkanı 
olmayan ölkələr 
Avrasiya Rusiya, 
Çin, 
Hindistan, 
Fransa, Böyük Britaniya 
Qazaxıstan, 
Türkmənistan
Monqolustan, Nepal, 
Əfqanıstan 
Şimali Amerika  Kanada, ABŞ, Meksika 
 
 
Cənubi 
Amerika 
Braziliya, Çili, 
Argentina 
 
Paraqvay, Boliviya 
Afrika 
Əlcəzair, Misir, CAR 
 
Çad, Niger 
Avstraliya Avstraliya 
İttifaqı 
 
 
 
 Nə öyrəndiniz  
Yerin su təbəqəsi  hidrosfer adlanır. Onun ən böyük hissəsi  Dünya okeanıdır. 
İnsanlar ən qədim zamanlardan okeandan balıq və yosun əldə etmişlər. XX əsrdən 
isə okeanlar enerji mənbəyi kimi istifadə olunur. 
Öyrəndiklərinizi yoxlayın 
Sinqapur ( b)   Özbəkistan (d)    Yaponiya (a)      Səudiyyə Ərəbistanı (c) 
Qiymətləndirmə meyarları: 
  Təsviretmə 
  Şərhetmə 
 
Zəif Orta 
Yüksək 
Qədim insanların Yer haq-
qında təsəvvürlərini təsvir 
etməkdə çətinlik çəkir.  
Qədim insanların Yer haq-
qında təsəvvürlərini qismən 
təsvir edir. 
Qədim insanların Yer haq-
qında təsəvvürlərini düzgün 
təsvir edir.  
Okeanın təsərrüfat əhəmiy-
yətinə dair misallar gətir-
məkdə və şərh etməkdə çə-
tinlik çəkir.  
Okeanın təsərrüfat əhəmiy-
yətinə dair misallar göstərir, 
amma köməkliklə şərh edir. 
 
Okeanın təsərrüfat əhəmiy-
yətini misallar gətirməklə 
ətraflı şərh edir. 
 
 
Dərs 30  / Mövzu:
 DÜNYA OKEANI 
Alt 
 STANDART
 
2.1.5. Yer səthində suyun paylanmasını şərh edir. 
 
 
Dərsin 
MƏQSƏDİ
 
 “dəniz”, “körfəz”, “boğaz”, “ada”, “yarımada” anlayışlarını şərh 
edir; 
 coğrafi obyektləri sadalayır və xəritə üzərində göstərir; 
 dənizlərin, körfəzlərin, yarımadaların hansı okean hövzələrinə aid 
olduqlarını müəyyən edir; 
 xəritədə dənizləri müəyyən edir;  
 
kontur xəritədə coğrafi obyektləri qeyd edir.
 
 

---