347
Nemətov davam etdi.
- Nə idi o Nayıbovun məsələsi? Ayıbdır, ay yoldaş direktor! Dillərdə
deyilir. Adi bir komsomolçu ilə tutaşınaq... özü də biriniz, ikiniz yox,
hamınız! Rüsvayçılıqdır.
- Burıu lap düz dedin. Eşidəndə istəyirəm lap qalxam ağzından öpəm.
Mən o Vahid üzərində lap möhkəm dayanacağam. Arxayın ol, planım var.
İstəyirəm institutumuzun əhəmiyyətindən bir giriş verəm.
- Tarix açmaq lazım deyil. Cəmisi on beş-iyirmi dəqiqə vaxtınız olacaq.
Verdiyev inana bilmədi:
- Necə, necə?
- Bəli, iyirmi dəqiqə!
- İyirmi dəqiqəyə mübahisəyə çıxarlar?
- Artıq vaxt ala bilsəniz, sevinin!
- Canım, iyirıni dəqiqədə heç giriş söyləyə bilmərəm.
- Vacib nə varsa onu deyərsiniz. Qısa, aydın. Ora yığılanların min işi
var. Bir iclasda bir neçə məsələyə baxılır, tək siz deyilsiniz.
Nemətovun əvvəlki söhbəti Verdiyevi şübhəyə salsa da, axırıncı
sözlərindən orden məsələsi beyninə batdı.
- Hə, az vermələrindən bəllidir. Görünür ya mükafata təqdim etmək
fıkirləri var, istəyirlər rəsmi olsun, ya da kadro hazırlığının maştabını
artırmaq-filan məsələsi var. Öz planları var, məruzə də elə-belə məlumat
kimi qoyulur...
Verdiyevə bir şey də aydın oldu: deməli, Vahidin məsələsi yuxarılara
çatmışdır. Ürəyinə gəldi ki, bəlkə hərif ərizə verib. Bunun üstündə institutu
danlamasalar yaxşıdır... Çağırmaq, dindirmək, heç olmasa könlünü almaq
lazımdır!
Verdiyev katibinə üç tapşırıq verdi:
- Telefonunu öyrən, saat ikiyə mühəndis Vahid Nayıbovu çağır; saat
üçün yarısına təsərrüfat müdirini, makinaçını, saat üçə də bütün dekanları.
Düz saat ikidə Vahid direktorun yanında idi. Verdiyev Vahidi çox
mehriban qarşıladı:
- Keyfin sazdırmı? Səndən incimişəm, incimişəm ona görə ki, gəlib
yoxlamırsan, kömək eləmirsən.
Vahidə qəribə geldi:
348
- Yoldaş direktor, nə kömək edə bilərəm. Qapımza az qala yasavul
qoyursunuz, gələn necə gəlsin?
- Yox, sən gələ bilərsən, komsomol üzvüsən, özün də aktivsən;
üçüncüyə qalanda... - Verdiyev o yan-bu yana baxdı, alçaqdan dedi: -
Üçüncüyə qalanda yerlimsən, İsa bulağının suyundan içmişik axı...
- Bunlar düzdür, ancaq məni heç vaxt çağırmamısınız.
Verdiyev bu cavabı heyrətlə qarşıladı:
- Budur ha, gərək çağıralar? Bəs sənin bir komsomolçu kimi təşəbbüsün
harda qaldı? Bəs sənin qabaqcıllığın harda qaldı. Bəs demirsən görüm məni
yetişdirən məktəbdə nə var, nə yox?
Vahid hərifın sözə basdığını anladı:
- Yoldaş Verdiyev, deyəsən bu gün siz bütün nöqsanlarınızı etiraf etmək
niyyətinə gəlmisiniz.
- Nə olar. Mənim də bir direktor olaraq nöqsanım var. O zaman sənin
işinlə lazımınca maraqlanmamağım, məşğul olmamağım, filan...
Vahid macal vermədi:
- Direktor olaraq yox, bir kommunist olaraq, sizin təəccüblü işləriniz
çoxdur. Adamın heç bir etimadı...
Verdiyev Vahidin dərinlərə gedəcəyini duyub, qolundan tutdu, gətirib
divanda oturtdu. Zarafatyana dedi:
- Gəldiyevi mənə calama, onu mən də yaxşı tanıyıram. Keçənə güzəşt
deyərlər. Sənə iş tapşıracağam. Çıxar qələmini qeyd elə... Əlli Gəldiyevi
mən yerlimə qurban edərəm. Çıxart qələmini!
Vahid dedi:
- Yadımda qalar, buyurun.
Verdiyev əvvəlcədən fikirləşməmişdi, heç bir iş tapşırmaq fıkrində də
deyildi. Söhbətin bu istiqamətdə getdiyi az qaldı onu pis vəziyyətdə qoysun.
Deyəsən qeybdən yadına saldılar. Dikəldi:
- Zad edərsən, məktəbin tarixi ilə maraqlanırlar. Necə bir köhnə tələbə,
bu işə sən bələdsən, ona görə çağırmışam. Bəlkə kitab çıxdı, zəhmət çək
qəzetləri varaqla, dərsdən və başqa məsələlərin gedişindən bizim barəmizdə
nə məqalə çıxıbsa; siyahısını mənə ver.
- Bu işi kitabxana işçiləri daha yaxşı bacarar. Mən, bir də kənaram,
bacarmaram.
- Nə oldu, gündə əlində qəzet olmur?
- Qəzetdə mən tarix axtarmıram ki...
349
Verdiyev hirsləndi, ancaq hirsini yeməyə məcbur oldu:
- Gör də, nə bacararsan, tap! Bizə kömək elə!
- Bacardığım qədər.
Vahid çıxanda Verdiyev onun dalınca baxdı, ürəyində dedi: "Bu köpək
oğlundan gözüm su içmir, rahat durmayacaq". Təsərrüfat müdiri içəri
girəndə Verdiyev qoymadı:
- Oradan
makinaçını da çağır.
Gəldiyev də layihə bürosundan gəlmişdi. Verdiyev üzünü əyləşənlərə
tutub dedi:
- Beş günlüyə məruzəyə hazırlaşmaq üçün harda mənə bir dinc şərait
düzəldək.
Gəldiyev dedi:
- Odur, Mərdəkanda bir otaq tutun, maşını da aparın, maşinistkanı da.
Diktovat eləyin, yazsınlar.
Verdiyevin ağlı kəsdi, bu işin xərcindən ehtiyat elədi:
- Hesabdar hanı, görəsən buna pul xərcləməyə bizim ixtiyarımız var, ya
yox? Smetada nəzərə alınıb, ya yox?
Təsərrüfat müdiri dinməmiş Gəldiyev cavab verdi:
- Niyə yoxdur, liçni iş deyil ki. Tədris-mədris, komandirovka... o qədər
maddə var ki!
Təsərrüfat müdiri də "mümkündür" deyəndən sonra Verdiyev
makinaçıya, şoferə tapşırdı, onları yola salmamış, əllərində qovluqlar
fakültə dekanları gəldilər. Verdiyev onlardan son sülsün hesabatını,
müvəffəqiyyətləri istəmişdi, Riyaziyyat, yer quruluşu, rəsmxət, rus dili,
fəlsəfə dərslərinin qiymət siyahısı oxundu. Birinci "A" sinfində
riyaziyyatdan on bir adam kəsilmişdi. "V" sinfində fəlsəfədən beş adam,
ikincidə rəsmxətdən yeddi adam yetirmirdi. Dekanlar dalbadal siyahıları
oxuyanda Gəldiyev mane oldu.
- Dayan, dayan! Hara oxuyub keçirsiniz? Bu sifralar ilə, yoldaş
Verdiyev, sizi sovetə nədir, heç mestkom iclasına da qoymazlar.
Verdiyev onun rəyinə böyük əhəmiyyət verirmiş kimi dedi:
- Danış, danış yoldaş Gəldiyev!
- Nəyi danışım. Danışmalı budur ki, "A" sinfində cəmi otuz adam var.
On biri zəif alıb, bunu eşitsələr sizə nə deyərlər. Oborota götürərlər!
Verdiyev "A" sinfinin müvəffəqiyyət cədvəlini aldı, dekandan soruşdu:
Dostları ilə paylaş: |