Qulu məHƏRRƏMLİ

 

204 

zolaqların,    eləcə    də    fotokinoməhsullann, 

telekadrlann    və    s. 

[müəyyənləşdirilməsi zamanı işlədilir. Lakin   

terminin    əlavə - 

informasiyanın    növü,    tipi,    xarakteri,    təqdimat   

forması    kimi 

mənaları da var. Bu mənada termin, 

informasiyanın ötürülməsinin 

|həm texniki    vasitələrinin,    həm    də janr   

xüsusiyyətlərinin təsnifatı 

zamanı işlədilir. Konseptual planda formalı 

qaydalann tərəfdarlan 

F.-ların strukturlaşdırma imkanlarını   

vurğulayarkən informasiya 

: sistemlərinin qalan tərkib    hissələrini onlardan 

asıh hesab etməyə 

meyllidirlər. Formalizmin əleyhdarlan F.-lann 

rolunu yalnız onlann 

informasiyanın məzmunu, məqsədi və vəzifəsi, 

mənbəyi və ünvanı ilə 

sistemli əlaqədə öyrənməyi təklif edirlər. Bu cür   

yanaşma üsulu 

jurnalistlərin    informasiya    fəaliyyətinin     

səmərəsini    yüksəldir, 

rəngarəng şəraitdə və vəziyyətlərdə prosesin yaşa 

görə sosial-mədəni 

və etnodemoqrafik məqamlan nəzərə almmaqla 

onun auditoriyaya 

ayn-ayn deyil, bütün ehtimal olunan təsir 

amillərini üzə çıxarmağa 

kömək edir. 

---

 

205 

      FORMATLARIN QOVUŞMASI (melting of 

formats) - reklam 

kliplərindən daxil olan və konsyumerizm   

psixologiyasını forma- 

laşdıran bayağı obrazlann və motivlərin köməyi ilə 

janr əlamətlərinə 

görə müxtəlif TV proqramlannm birləşməsi. 

Tədqiqatçılar F.q.-nı 

TV imiclərinin yenidən qurulması prosesləri ilə 

izah edirlər. 

      FORMULA (formula) - informasiyanın 

mass-media kanallan ilə 

verilməsinin stnıktur quruluşu.    F. standart 

süjetlərin, iştirak edən 

şəxslərin və onlann münasibətlərinin    təkrar   

toplusunu nəzərdə 

tutur. 

      FORUM (forum) - geniş ictimai-siyasi çıxışlar 

üçün    tribuna; 

çoxlu    təşkilat nümayəndələrinin iştirakı    ilə 

izdihamlı    yığıncaq, 

məclis. 

      FOTOELEKTRİK DƏYİŞDİRİCİ 

(photoelectric    converter)    - 

təsvirə müvafiq elektrik siqnalmın 

fonnalaşdırılması üçün nəzərdə 

tutulan qurğu. F.d.-nin əsas xassələri dəyişdirmə, 

həssaslıq, spektral 

və həlledicilik qabiliyyətidir. 

      FOTOQRAFİK İŞIQ HƏSSASLIĞI 

(photo(light) sensitivity) - 

---

 

206 

fotoqrafik materialm işığın və sonrakı 

aşkarlamanın    təsiri altında 

qaralma xassəsi.    Müəyyən sıxlığın    qaralması 

üçün    nə    qədər az 

ekspozisiya tələb edilərsə, kinolent bir o qədər 

həssas hesab olunur. 

      FOTOLAMPALAR (flashgun) -    foto və kino 

çəkilişləri zamanı 

işıqlandırma üçün nəzərdə tutulan közərmə 

lampalan. Ani və güclü 

işıq verən F. qısa müddətdə işlənir. 

      FOTOMONTAJ (photoediting) - ümumi 

mövzuya aid olan bir 

sıra      fotoşəkiUərin    (və      ya    onlann   

hissələrinin)    bir    şəkildə 

birləşdirilməsi; bu yolla tərtib olunmuş plakat, 

reklam, illüstrasiya 

və s. 

      FOTOTELEQRAF    İŞİ (flood projection)    - 

orijinalla fotoele- 

ment arasında qurulan,    diafraqmanın köməyi ilə 

gerçəkləşdirilən 

proses. 

      FOYE    (foyer/crash    room)    - teatrda,   

kinoda və s.    yerlərdə 

tamaşaçıların film, tamaşa, konsert başlanmazdan 

əwəl    və fasilə 

zamanı ayaqüstü toplanması üçün yer. 

      FRAQMENT    (fragment) -    verilişin, filmin,   

mətnin, musiqi 

əsərinin    bir    parçası;    lentin      müəyyən     

kəsiyində    (parçasında) 

---

 

207 

göstərilən, filmin şəklinin, səhnəsinin, yaxud 

epizodunun bir hissəsi. 

      FRAZA (phrase) - 1) nitqin bitmiş vahidi - 

cümlə; 2) bitmiş 

musiqi ifadəsi, bir melodiya. 

      FRONTALLIQ (frontality) - TV kadn məkanını 

təşkil edərkən 

meydana çıxan faktiki şəffaflıq problemi; birinci 

plan fiqurlarının 

qabanqlıq-çöküklük sistemi və 180 dərəcə   

şaquli-üfüqi hərlənməsi 

nəticəsində bəzi təhriflər və səpmələr müşahidə 

olunur. 

      FRONTOPROYEKSİYA    (fronto    projection)   

-    ön    planm 

kinoçəkilişinin, kinotəsvirin    proyeksiya   

olunduğu fonla    - kino- 

ekranla    eyni    zamanda yerinə yetirildiyi   

kombinasiyalı kinoçəkiliş 

qaydası. Yaxşı    inikas etdirən ağ (yaxud xüsusi) 

ekrandan istifadə 

olunur.    Kinoproyekt ekranda    kinoçəkiliş    üçün   

kifayət    qədər 

parlaqlıq yaratmalıdır. 

      FULL-SERVtS (full    service) - tam xidmət. 

Reklam sahəsində 

reklamın bütün növləri üzrə xidmət göstərən 

agentliklərə aid edilir. 

      FUNKSİYA (function) - teleradio istehsalının   

əsas    anlayış- 

lanndan biri. Yaradıcı və texniki qrupun, ayn-ayn   

strukturlann, 

---

 

208 

istehsal ünsürlərinin fəaliyyət dairəsi, rolu, 

vəzifəsi. 

      FUTLYAR    (case) -    daşınan    teleradio 

avadanlığını    (kamera, 

ştativ, mikrofon    və s.)    xarab olmaqdan, 

zədələnməkdən və s. 

qorumaq üçün istifadə olunan qutu, qab və ya 

xüsusi parça örtük. 

---