Ş.Şəkərəliyev Z. A.Şəkərəliyeva
Yüklə 1,21 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- VI FƏSİL. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA GÖMRÜK İŞİNİN TƏŞKİLİ VƏ İDARƏ EDİLMƏSİNİN TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ 6.1. Gömrük n
- Qradulizm siyas əti.
141 edilm əklə büdcə vasitəsilə maliyyələşən investisiya layihələri həm koordina siya baxımından zəif görünür, həm qısa və ortamüddətli perspektivd ə prioritetlərə uyğun gəlmir, həm də hesabatlılıq baxı- mından şübhə doğurur və ehtiyac duyulan xərclər şişirdilir. Hazırkı şəraitdə büdcə gəlirlərinin idarə edilməsinin tək- mill əşdirilməsi məqsədilə vergi dərəcələrinin optimallaşdırılma- sına ehtiyac vardır. Belə ki, məlum olduğu kimi, vergi dərəcələri- nin azaldılması uzunmüddətli dövrdə iqtisadi aktivliyi artırmaqla vergi bazasının genişlənməsinə və büdcəsinin vergi daxilolmaları- n ın artmasına səbəb olur. Lakin bu zaman əsas problem iqtisadiy- ya tın hansı fazada olmasını düzgün müəyyənləşdirmək və buna uyğun olan optimal vergi dərəcələrinin aydınlaşdırmaqdır. Əks halda vergi d ərəcələrinin azaldılması istiqamətində atılan addım- lar uzunmüdd ətli dövrdə də lazımi effektiv verməyə bilər və büdc ə daxilolmalarını müəyyən qədər azalda bilər. Odur ki, höku- m ət vergi yükünün optimal səviyyədə saxlanılması və vergi siste- mi nin liberallaşdırılması istiqamətində siyasət yürütməli, vergi d ərəcələrinin perspektivdə aşağı salınması ilə bağlı qanunveri- ciliy ə müvafiq dəyişikliklər edilməsinə üstünlük verməlidir. Vergi siyas ətinin bütün parametrlər üzrə optimallaşdırılması effektiv iqtisadi t ədqiqatlar, o cümlədən empirik tədqiqatlar nəticəsində mü əyyən edilə bilər. Büdc ə gəlirlərinin idarə edilməsinin təkmilləşdirilməsində əsas istiqamətlərindən biri də vergi intizamının möhkəmləndiril- m əsindən ibarətdir. Bunun üçün, ilk növbədə vergi və gömrük orqanl arının reputasiyasının sağlamlaşdırılmasına, vergitutmanın ədalətlilik və obyektivlik prinsiplərinə riayət edilməsinə, vergi və rüsum öd əyicilərinin məlumatlandırılmasına ehtiyac vardır. Vergi v ə gömrük orqanlarında qulluğa qəbulun, digər bir sıra dövlət o rqanlarında olduğu kimi, müsabiqə əsasında keçirilməsi vergi və gömrük orqanlarının işinin təkmilləşdirilməsinə müsbət təsir göst ərə bilər. Vergi intizamının artırılması prosesin hər iki tərəfin- d ən, yəni həm vergi və gömrük orqanı əməkdaşlarından, həm də vergi öd əyicilərindən eyni zamanda asılıdır. Yəni vergi intizamı- 142 nın artırılması birtərəfli olaraq vergi ödəyicilərindən asılı bir pro- ses deyil, Vergi intizamının gücləndirilməsi ayrı-ayrı vergi növ- l əri üzrə islahatları zəruri edir. Hesab edirik ki, Vergilər Nazirliyi ƏDV-nin inzibatçılıq sisteminin təkmilləşdirilməsi çərçivəsində d ə tədbirlərini gücləndirməlidir. Son ill ər mütəxəssislər ƏDV inzibatçılığının təkmilləş- dirilm əsi istiqamətində ƏDV bank hesabları sisteminin tətbiqini t əklif edir. Lakin bu, bütöv bir sistemdir və onun tətbiqi müəyyən hazırlıq işləri, o cümlədən banklarla və vergi ödəyiciləri ilə izahat işlərinin aparılmasını, bir çox texniki məqamların həllini, eyni zamanda geniş maarifləndirmə kampaniyasının həyata keçirilmə- sini t ələb edir. Əsas məsələ bu sistemin səmərəli işləməsi üçün mexanizmin işlənib hazırlanmasındadır. Eyni zamanda, digər alternativ variantların da müzakirəsi tələb olunur. Nəzərə almaq lazımdır ki, söhbət gəlirlərinin formalaşmasında mühüm yeri olan bir vergiy ə – ƏDV-yə münasibətdə yeni bir strategiyanın qurul- ma sından gedir. ƏDV bank hesablarının tətbiqi bu sahədə möv- cud olan çatışmazlıqları aradan qaldırmağa və dövlət büdcəsinə daxilolmaları artırmağa imkan verə bilər. Yeni hazırlanmaqda olan Büdcə Məcəlləsinin Gömrük və Vergi M əcəlləsi ilə uyğunluq təşkil etməsi çox vacibdir. Büdcə M əcəlləsinə ölkənin sosial-iqtisadi inkişafının proqnozlaşdırılma- sı, büdcə və büdcədən-kənar dövlət təşkilatlarının maliyyə-təsər- rüfat f əaliyyətinin səmərəliliyi və effektivliyinin qiymətləndiril- m əsi üzrə hüquqi və iqtisadi normalar daxil olmalıdır. Bundan başqa, burada dövlət gəlirlərinin potensialının qiymətləndirilməsi üzr ə normalar, onların sosial-iqtisadi inkişafa təsirinin idarə olun- ma sının mexanizm və vasitələri, dövlət xərclərinin effektivliyinin t əmin olunması üzrə mexanizmlər, dövlət xərclərinin və bütöv- lükd ə büdcənin proqramlaşdırma səviyyəsinin artırılması, dövlət büdc əsinin formalaşması, icrası və hesabatı üzrə normalar və s. mü əyyən olunmalıdır. Eyni zamanda «Büdcə sistemi haqqında» qanunun da t əkmilləşdirilməsi məqsədəuyğundur. 143 VI FƏSİL. AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASINDA GÖMRÜK İŞİNİN TƏŞKİLİ VƏ İDARƏ EDİLMƏSİNİN TƏKMİLLƏŞDİRİLMƏSİ İSTİQAMƏTLƏRİ 6.1. Gömrük n əzarətinin təşkilinin vəziyyəti və onun inkişafı Son dövrl ərdə həyata keçirilən uğurlu siyasət ölkəmizin hərtə- r əfli inkişafına, xalqın rifahının yüksəldilməsinə yönəlmiş və sosial- öz müsb ət nəticələrini vermişdir. Ölkəmizin maliyyə mövqeyi daha da gücl ənmiş, məcmu valyuta ehtiyatlara 2014-cü il 1 oktyabr tarixin ə 53,0 milyard ABŞ dolları səviyyəsinədək yüks əlmişdir. Dünya İqtisadi Forumunun qlobal rəqabətlik indek- sind ə Azərbaycan iqtisadiyyatının rəqabət qabiliyyəti bir pillə də artaraq, qiym ətləndirmə ilə əhatə olunan 144 ölkə arasında 38-ci yer ə yüksəlmişdir. Bütün bunların isə əsasında iqtisadi inkişafın Az ərbaycan modeli durur. Əsası Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfin- d ən qoyulmuş Milli iqtisadi inkişafın Azərbaycan modeli aşağı- dakı 3 istiqamət üzrə həyata keçirilir: 1. Ölk ə iqtisadiyyatının açıqlığı. Bu açıqlığın arxasında is ə heç bir məhdudiyyət qoyulmadan ölkə daxilində əlverişli sahibkar lıq və investisiya mühiti durmaqla qlobal məkandan istehsal amill ərinin axını üçün real şərait yaranır. Ölkə iqtisadiy- yatının açıqlığı buraya kapitalın, texnologiyaların, eləcə də müasir informasiya-kommunikasiya vasit ələrinin axınına səbəb olur. İstehsal amillərinin bu istiqamətdə axını ölkənin malik olduğu son d ərəcə zəngin karbohidrogen tutmuş, onların emalı, dünya ba- zarlarına çatdırılmasına qədər xeyli işlərin həyata keçirilməsinə, başqa sözlə, yer altında olan qaynaqların iqtisadi dövriyyəyə cəlb olunma sına və onlara əmtəə xarakteri verilməsinə və iqtisadi gücə çevrilm əsinə imkan yaradır . 2. Qradulizm siyas əti. Bu, yumşaq keçidi özündə bir qə- d ər ehtiva etsə də, 1994-cü ildən əsası qoyulan Azərbaycan modeli f ərqli keçid prinsipləri əsasında quruldu. Belə ki, burada Yüklə 1,21 Mb. Dostları ilə paylaş:
|