YüZÜNCÜ yil üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ



Yüklə 2,03 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə28/108
tarix30.10.2018
ölçüsü2,03 Mb.
#76035
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   108

 59
 
ŞÀribüŋ kesdür kim ola ÀşikÀr 
    315 
 
 Çünkü 
rÿşen oldı bu on altı òaù 
 
Her ùaraf òaùùı sekizdür bí-ġalaù 
    316 
 
 
Her sekiz otuz ikidür bí-gümÀn 
 
Od u yil ùopraġ u ãu iy kÀmürÀn 
    317 
 
 
Aú òaù on altı vü on altı úara 
 Oldı tÀ otuz ikiyi göstere 
    318 
 
 
Otuz iki òaù ki YezdÀn òaùùıdur 
 Gördüŋ Ádem ãÿretinde yazludur 
    326 
 
 
Adem vechinde bulunan hatların sayısı Havva’dan fazladır. Adem’de bulunan  
hatların sayısı ile namaz rekatları  eşittir. Havva hatlarının eksik olması da bu 
sebeptendir. 
 
 Ádemüŋ yüzinde òaùùı dört yidi 
 
Bir yidi ÓavvÀ yüzinde gelmedi 
    336 
 
 
Yidi çün yigirmi sekizden i cÀn 
 
Gelmedi yigirmi bir kaldı hemÀn 
    337 
 
 
Çün bu òaùlar saġışıncaydı namÀz 
 Oldı ÓavvÀ òaùları Ádemden az 
    338 
 
 
Bu sebeden úılmaz ol gÀh gÀh namÀz 
 
Aŋladuŋsa bulduŋ Àteşden necÀt 
    339 
 
on yidi rekèat ãalÀt-ı óaøar ve on biş  rekèat ãalÀt-ı Yevmü’l-cumèÀ ki otuz iki rekèat 
olur kelime-i ilÀhí èadedince otuz iki rekèat ãalÀt içinde otuz iki kez sebèu’l-meåÀní 
ki FÀtióatü’l-kitÀbdur oúımaú gerekdür ki  ZüleyòÀnuŋ vechinde òaùù-ı istivÀ ile 
úamerüŋ on dört gicesi gibi lÀyıó u tÀbÀndur evvel ZüleyòÀ vechinden yigirmi sekiz 
ve otuz iki saùr-ı ilÀhí oúı ki ümmü’l-kitÀbdur ve sebèu’l-meåÀnídür baèdezÀn 
Yÿsufuŋ óüsnine ve òaùù-ı óÀline müteveccih ol tÀ èÀşıú-ı óaúíúat-ı ilÀhíden olasın 
1/14-20 


 60
Yÿsuf úıããasınuŋ  evvelindeki elif lÀm rÀ sırrına irişmezsen  Yÿsufuŋ ve ZüleyòÀnuŋ 
óüsnine ve cemÀline ve òuùÿùlarına ve suùÿrlarına irişemezsin ki bu èIşú-nÀmenüŋ 
mühri elif lÀm rÀdur1/21-23    
      
 
Arap, Fars ve Türk edebiyatlarında güzellik timsali olarak Yusuf ve Züleyha 
ön plana çıkmıştır. Yusuf’un güzelliği Züleyha’yı perişan eder. Bu, aşk hikayesi bir 
çok mesneviye konu olur. Vech kavramının Yusuf üzerinden kurgulanması hakiki 
aşıklığın temeli görünmektedir. Hurûf-ı Mukattaa’nın sırrını bilmeyen Yusuf ve 
Züleyha’nın sırlarına erişemez. 
 
Muóammed a.s. ol kimsedür ki atasınuŋ ve anasınuŋ úudretini ve èaôamatini  ve 
rıfèatını ki Ádem ile ÓavvÀdur şöyle bildi FÀtióatü’l-kitÀb namÀzda yigirmi sekiz kez 
anuŋçün oúımaú gerekdür ki vech-i Àdemüŋ òuùÿùı èadedincedür 26/92-95 
 
Namazda yirmi sekiz defa Fâtiha okunmasının sebebi vech-i âdem’in hatları 
adedince olmasından dolayıdır. Aşağıdaki bölümlerde ise hemen tüm ibadetlerden 
vech-i âdeme ulaşılmaktadır. 
  
Allah ez-rÿy-ı inbisÀù on dörtdür raómÀn daòı ki ism-i õÀtuŋ  ãıfÀtıdur iki yigirmi 
sekiz kelime-i ilahí olur vech-i Àdemde mektÿb ve mestÿrdur ﺮﻮﻂﺴﻤ  بﺎﺗﻜﻮ  رﻮﻃﻟاﻮ  
199
روﺷﻧﻤ ﻖر ﻲﻔ kinÀyetdür vech-i  Àdemden ve daòı òurÿf-ı muúaùùaèa ki evÀ’íl süver-i 
Úur’Ànda gelmişdür àayr-ı mükerrer on dört vaúiè olmışdur نﻖ ﻢﺣ ﺲﻂ  ﺺﻌﻳﻬآ رﻟا ve 
andan daòı murÀd vech-i  Àdem müşÀhede olınmaúdur bu on dört óarf  biş noúùa ile 
hem-rÀh oldı ki biş vaút namÀz anuŋ izÀsında vÀúiè olmışdur baède ﷲاﻻاﻪﻟاﻻ daòı on 
dört óarf vÀúiè olmışdur murÀd vech-i Àdemdür baède ﷲاﻞﻮﺴر  دﻣﺣﻣ    daòı on dört 
óarfdür murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur baède heft kevÀkib-i seyyÀre heft 
maóÀlde on dört vÀúiè olmışdur bundan daòı murÀd vech-i Àdemdür ol sebebden Óaú 
taèÀlÀ kelÀm-ı úadími içinde تاﻮﻣﺴ ﻊﺑﺳ didi ﻪﻳﻧﺎﻣﺛ و ﻪﺗﺴ dimedi ki murÀd vech-i Àdemüŋ 
yidi kitÀbeti müşÀhede  olınmaúdur baèdezÀn ki virürler ãabÀóda on yidi kelimedür 
úÀmet daòı on bir kelimedür ki 
200
ﺚﻳدﺣﻟا ﺖﻮﻟﺼﻟا  ﺖﻣﺎﻗﻻا  ادرﻔ ادرﻔ ﺖﻣﺎﻗ ﻻا ﻮ  ﻲﻧﺛﻣ ﻲﻧﺛﻣ نذا 
ﻻا yigirmi sekiz kelime olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ve daòı ezÀn-ı 
ãabÀó on yidi ve ezÀn-ı ôuhr on biş kelime otuz iki kelime olur murÀd vech-i Àdem 
müşÀhede olınmaúdur ki Àdemüŋ vechinde yigirmi sekiz ve otuz iki saùr mesùÿrdur 
ve daòı ezÀn-ı ãubó on yidi kelimedür eõÀn-ı èaãr  on biş kelime otuz iki olur murÀd 
vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ve daòı on yidi eõÀn-ı ãubó on biş eõÀn-ı maàrib 
otuz iki olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmakdur ve daòı on yidi kelime eõÀn-ı 
ãubó on biş kelime eõÀn-ı èişÀ otuz iki kelime olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede 
olınmaúdur baède vaútÀ ki ãabÀó eõÀnını úÀmetlere cemíè idesin yigirmi sekiz kelime 
olur vaútÀ eõÀnı eõÀna cemíè idesin 
201
ﻪﻧﺁرﻗ ﻮ  ﻪﻌﻣﺠﺎﻧﻳﻟﻋ نا otuz iki olur  vech-i Àdem 
görinür ki be-óükm 
202
دوﻬﺷﻣ ﻦﺎﻜ رﺠﻓﻟا ﻦأرﻗ نا yaèní eõÀn fecr-i meşhÿd oldı dimek olur  
baèdezÀn bu biş vaút namÀz ki úılınur on yidi ãalÀt-ı óaøar on bir ãalÀt-ı sefer yigirmi 
sekiz olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede  olınmaúdur baède on yidi ãalÀt-ı  óaøar altı 
günde úılınur yidinci gün ki cumaè günidür on biş rekèat ãalÀt úılınur otuz iki rekèat 
olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ki  vechullahdur ﺔﻧﺟﻟا ﻲﻔ ﻲﺗﻣا ﺀﻻدﺑ ﻢﻋ ﻞﺎﻗ 
                                                 
199
 52/Tûr:1-2-3 (Tûr’a, yayılmış ince deri üzerine satır satır yazılmış Kitab’a) 
200
 ed-Dârimî, K.Salât, 7; İbn Mâce, K. Ezân, 6. 
201
 75/Kıyâmet:17. (Şüphesiz onu, toplamak (senin kalbine yerleştirmek) ve onu okutmak bize aittir. 
202
 17/İsrâ:78. Çünkü sabah namazı şahitlidir. 


 61
ﻢدﺁ ﺖرﻮﺻ ﻲﻟﻋ ﷲا  نﻮرﻴ   ve daòı óaøret-i risÀlete mièrÀc ki vÀúiè oldı murÀd Allah oldı 
ki vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur ki 
203
ﻃﻃﻗ درﻣا ترﻮﺻ  ﻲﻓ  جارﻌﻣﻟا ﺔﻟﻳﻟ   ﻰﺑر ﺖﻳار 
yaèní dimek olur ki Rabbümi oàlan ãÿretinde gördüm yidi òaùla ve daòı Óaú taèÀlÀ   
abdest ki emr itdi  namÀz içün ve sÀír èibÀdet içün ki úavl-i taèÀlÀ اذا  اﻮﻧﻣﺁ  نﻳذﻟا  ﺎﻬﻳا  ﺎﻴ 
204
نﻳﺑﻌآﻟا ﻲﻟا مآﻟﺟراﻮ ﻢﻜﺴﺆرﺑ  اﻮﺣﺳﻣا ﻮ  ﻖﻔارﻣﻟا  ﻲﻟا  ﻢﻜﻳدﻳاﻮ  ﻢﻜهﻮﺠ ﻮ  اﻮﻟﺴﻏﺎﻔ  ةﻮﻟﺼﻟا ﻲﻟا ﻢﺗﻣﻗ   
imdi Àbdest almaú iki elin ve iki ayaàın ve bir yüzin yumaúdur ve başına mesó 
itmekdür bundan daòı murÀd  vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur zírÀ ki el ve ayaú 
ve yüz  yigirmi sekiz ve  otuz iki kelimenüŋ ièlÀmı vÀúiè  olmışdur şöyle ki iki el 
yigirmi sekiz mafãaldur merÀfıúa degin otuz iki olur maóall-i ġasldür ve iki ayaú 
daòı hem-çünÀn yigirmi sekiz mafãaldur dört kaèb ile  otuz iki olur ve daòı   vech-i  
Àdemde hem-çünÀn   yigirmi sekiz  ve  otuz iki saùr mesùÿrdur  murÀd vech-i Àdem 
müşÀhede olınmaúdur baède Óaú taèÀlÀ kelÀm-ı úadím içinde اوﻟﺴﻏﺎﻓ didi hemÀn 
muùlaúÀ èaded beyÀn itmedi ﺖارﻣ ﺚﻟﺛﻮا نﻳﺗرﻣ dimedi baèdezÀn óaøret-i risÀlet a.s.  ﻲﻟﻋ 
ةﺎﻳﺣﻟالﻣآاﻮ  ةﻮﻟﺻﻟا  لﺿﻓا  üç kez yumaú sünnet úodı bundan daòı murÀd vech-i Àdem 
müşÀhede olınmaúdur zírÀ ki üç kez el yumaú ve üç kez aàzın yumaú ve üç kez 
burun yumaú ve üç kez yüzüŋ yumaú ve üç kez ãaà úolın yumaú ve üç kez ãol úolın 
yumaú bir kez başa mesó itmekdür iki daòı iki úulaàına mesó itmek bir daòı eŋsesine 
mesó itmekdür ve daòı üç kez ãaà ayaàın ve üç kez ãol ayaàın yumaúdur mecmÿè 
èaded yigirmi sekiz olur murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur baèdezÀn Kaèbe 
ki beytullahdur hem beytü’l-èatíúdür  yidi kez ùavÀf-ı hac ve yidi kez ùavÀf-ı èumre ki 
farødur on dört ùavÀf olur murÀd vech-i Àdemüŋ ôuhÿrıdur baède yidi kez ùavÀf-ı 
úudüm ve yidi kez ùavÀf-ı vedÀè sünnetdür  on dört ùavÀf olur murÀd vech-i Àdem 
müşÀhede olınmaúdur ki  yigirmi sekiz ùavÀfdur yigirmi sekiz saùr-ı  vech-i Àdem 
izÀsındadur baède úamerüŋ  yigirmi sekiz menÀzili  vardur ki anı úamer seyr ider 
205
ﻞزﺎﻧﻤ ﻩﺎﻧردﻗ رﻣﻗﻟاو on dört menzil ôÀhir ve on dört menzil maòfí bundan daòı murÀd 
vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur baède şems  ki felekü’l-burÿcda üç yüz altmış 
derece seyr ider altı kez altmış olur altı kez yigirmi sekiz altı kez  otuz  iki olur 
bundan daòı murÀd vech-i Àdem müşÀhede olınmaúdur 3/186-244. 
 
 
 
5.IŞK-NÂME 
 
Fazlullah-ı   Hurûfî’nin     Câvidânnâme-i  Sagîr’inin  muhtasar  tercümesidir.    
Işk-nâme ibtida ibtida ibtida .... diye başlayan Câvidân tercümesi değildir. Kısaltılmış 
bir tercüme  olduğundan hangi Câvidân-nâme nüshasından yapıldığını tespit etmek 
mümkün görünmemektedir.    
Çok sayıda yazma nüshası bulunan Işknâme 1288’de (1871) İstanbul’da 
basılmıştır. Bu eser Dîvân-ı Nesîmî’den sonra Hurûfîliğe dair basılmış ilk kitaptır. 
Eser  daha önce Raşit Tanrıkulu tarafından latin harflerine aktarılmıştır. Tanrıkulu 
eseri hangi nüshadan aktardığını belirtmemektedir.
206
  Tercüme üzerine yapılan 
ikinci çalışma Nejat Birdoğan’a aittir. Birdoğan,  İstanbul Üniversitesi Türkçe 
                                                 
203
 Benzer bir rivayet için bkz. İbn Arâbî, el-Futûhât, I/283, IV/12. 
204
 5/Mâide:6. ( Ey iman edenler! Namaz kılmaya kalktığınız zaman yüzlerinizi, dirseklerinize kadar 
ellerinizi, başlarınızı mesh edip, topuklarınıza kadar ayaklarınızı yıkayın.) 
205
 36/Yâsîn:39. (Ay için de bir takım menziller tayin ettik.) 
206
 Raşit Tanrıkulu, Cavidanneme i Sagır, Ankara, t.y. (Tanrıkulu eserin 1991 yılında çevrildiğini son 
bölümde belirtmektedir.) 


Yüklə 2,03 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   24   25   26   27   28   29   30   31   ...   108




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə