12.GISning olimlar tomonidan berilgan ta’riflarini keltiring. Geotasvirlar fondining tizimli tashkil topishi GISning va geoinformasion kartografiya rivojlanishining asosiy sharoitlaridan biridir. Shu yo’nalishdagi dastlabki ishlanmalar V.I.Kravsova tomonidan kosmik suratlar fondiga qo’llanilib bajarilgan. Muvofiqlashtirish muammosiga yana bir ulkan yondashuv “geokosmik bank”ning tashkil topishi bilan bog’liq. Bularga kartografik ma’lumotlar bilan bir qatorda masofadan kuzatilgan materiallarning dastlabki mavzuli materiallarning ishlovlarini dastlabki natijalari, geodezik ma’lumotlar, statistik ma’lumotlar, meteoma’lumotlar, etalon uchastkalarining yer usti ma’lumotlari, klassifikatorlar, tezauruslar, lug’atlar kiritiladi.
13.GIS va kartografiyaning o’zaro munosabatlari turlarini izohlang.
GISlarni tuzilishida qator xalqaro nufuzli tashkilotlar (BMT, YuNEP, FAO va boshqalar) ishtirok etishadi. Alohida olingan davlatlarning yirik tashkilotlari, vazirlik va idoralar, kartografik, geologik va yer xizmatlari, shaxsiy firmalar, ilmiy tadqiqot institutlari va universitetlar GISni ishlab chiqishga ko’plab moliyaviy mablag’ ajratmoqdalar. Soha tashkilotlari esa, o’zlarining kichik telekomunikasion tarmoqlari bilan katta maydonlarni qoplangan geoinformatik infratuzilmalarini tashkil etganini hozirda kuzatish mumkin.
Hozirgi paytda, qator mamlakatlarda milliy va regional boshqarmalar tuzilgan bo’lib, ularning funksiyasiga GISni va avtomatik kartaga olishni rivojlantirish; geoinformatika sohasida yagona davlat siyosatini shakllantirish; milliy rejalashtirish, ma’lumot yig’ish va tarqatish
14. Topografik va mavzuli kartalar masshtablari bo’yicha qanday turlarga bo’linishini izohlang..
Kartalarning masshtab bo’yicha tasnifini ko’rib chiqamiz. Mamlakatimizda topografik va mavzuli kartalar uchun quyidagi gradasiyalardan foydalaniladi: yirik masshtabli ─ 1:100 000 va undan yirikroq; o’rta masshtabli ─ 1:200 000 dan 1:1 000 000 gacha va mayda masshtabli ─ 1: 1 000 000 dan kichik. Umumiy geografik kartalar uchun bu guruhlar topografik, obzor-topografik va obzor kartalar nomlari bilan yuritiladi. Boshqa mamlakatlarda boshqacha guruhlash qabul qilingan. Masalan, Fransiyada beshta masshtab ajratiladi: eng yrik, yirik, o’rta, mayda va juda mayda. Bularda aytarli farqlar yo’q, biroq bunda mamlakatning o’lchamlari e’tiborga olingan: Rossiya hududi uchun o’rtacha hisoblanishi mumkin bo’lgan masshtab unga qaraganda ancha kichik bo’lgan Fransiya uchun mayda va hattoki juda mayda hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: |
