Hacı Şıxəli Feyzüllahzadə

. 

 

40 

əleyhimassalamın  oğlu  olub.  Viladəti-mübarəkələri 

ziqədətül-haram  ayının  on  birində  hicrətin  yüz  qırx 

səkkizinci  ilində  Mədineyi-müəzzəmədə  Nubə  əhlindən 

Üm

mülbənin ilə məşhur Nəcmə namlıdan təvəllüd etmişdir. 

İsmi-mübarəki:  Əli.  Əlqabi*-mübarəkəsi:  Rza,  Mürtəza, 

Vəfi.  Künyeyi-mübarəkəsi:  Əbulhəsəni-salis.  Cəddi*-

büzürgvarlarının  vəfatında  beş  sinnində  olub  pədəri*-

aliqədrliləri  ilə  otuz  il  zindəganlıq*  etmişlərdir.  Müddəti-

imaməti iyirmi il olmuşdur.  

     

O  Həzrətin  iki  qadını  olub.  Biri  Xizran  namilə  məşhur 

Səbikə adlı bir kəniz; 2) Məmunun qızı qeyri-mədxulə olan 

Ümm Həbibə. 

     

Beş  zükur  övladı  və  bir  qızı  olmuşdur:  1)  imam 

Məhəmməd Təqi əleyhissalam; 2) Əbi Məhəmməd künyəli 

Həsən; 3) İbrahim; 4) Hüseyn; 5) Cəfər; 6) Aişədir. Əlli beş 

il  ömür  etdikdən  sonra  Məmun  Həzrəti  Mədineyi-

teyyibədən  dəvət  edərək  bir  çox  israr  üzərinə  kəndisinə 

vəliəhd  qərar  verdi.  Sonradan  müanidlərin  siayətinə 

(

böhtanına) 

binaən 

xəlifənin 

əlilə 

məsmumən 

(

zəhərlənərək)  cümə  günü  ramazanül-mübarəkin  iyirmi 

dördü  hicrətin  iki  yüz  üçüncü  sənəsində  Xorasan 

məmləkətində,  Tus

1

 

şəhərində  şəhadətə  yetişmişdir. 

Sənabad qəryəsinin* Nuqan məhəlləsində dəfn olunmuşdur. 

                                                 

1

  Tus  – 

Xorasanda  Məşhədin  otuz  kilometrə  qədər  şimal-

qərbində  viranələri  mövcud  bulunan  bir  şəhri-qədim  olub. 

Qəbləl-istila məşhur bulunmuş olduğu kimi əvaili-dövri-islamda 

(

islam  dövrünün  əvvəllərində)  dəxi  Xorasanın  məmur  və  ən 

böyük büldanından idi.

 

 

   

Qəryeyi*-məzkurədə  İmam  əleyhissalamın  mədfəni*  olmaq 

münasibətilə  kəsbi-etibar  edib  getdikcə  böyüməklə  Tus  əhalisi 

---

. 

 

41 

     

Həzrət  cəddi-büzürgvaları  Əmirülmöminin  (ə)  kimi 

əsmər  (buğdayı)  rəngli  idilər.  Həzrətdən  sual  olunduqda 

sual  edən  şəxsə  bəklətmədən  kafi  dərəcədə  müqənne 

(qaneedici) 

cavab  əta  edərlərdi.  Hər  üç  gündə  bir  Qur’an 

tilavət  edər  və  heç  kəsin  sözünü  qət  etməz  (kəsməz)  və 

kimsənin  nəzdində  mübarək  qədəmlərini  uzatmaz  və 

tüpürməzlərdi.  Xadimlər  və  köylülər  ilə  təam  yeyib 

qaranlıq gecələrdə füqəraya sədəqə i’ta edərlərdi. Sərt, qaba 

kilim və həsir üstündə otururlar idi. 

 

İmam Məhəmməd Təqi əleyhissalamın tərcümeyi-halı 

 

     

Əimmeyi-isna-əşərin*  doqquzuncusu  və  imam  Rza 

əleyhissalamın canişini və vəsisi olub hicrətin yüz doxsan 

beşinci  ilində  rəcəbül-mürəccəbin  onunda  cümə  gecəsi 

Mədineyi-münəvvərədə  Məmunun  zamani-xilafətində 

Xizran ilə məşhur Səbikədən mütəvəllid olmuşdurlar.  

     

İsmi-mübarəki:  Məhəmməd.  Əlqabi-mübarəkəsi:  Təqi, 

Cavad, Qane, M

ürtəza,  Müntəxəb.  Künyəsi  Əbulfəzldir. 

Validi-

büzürgvarlarının  vəfatı  vaxtlarında  yeddi  sinnində 

olub 

müddəti-həyatı  iyirmi  beş  il  və  müddəti-imaməti  on 

yeddi il 

olmuşdur.  

     

Kənizlərdən  başqa  Məmunun  qızı  Ümmülfəzli  nikah 

etmişlərdir.  Dörd  [beş?]  nəfər  övladı  olubdur  ki:  1)  Nəqi 

ləqəbilə  məşhur  Əli;  2)  Musa;  3)  Xədicə;  4)  Həkimə;  5) 

Ümm Külsümdürlər. 

                                                                                                  

dəxi oraya nəqli-vətən edərək müruri-zamanla bu qəryə* Məşhəd 

namilə böyük bir şəhər halını almış. Tus xarab olmuşdur. 

 

---

. 

 

42 

     

Vəfatı:  Mötəsim  xəlifənin  əmrilə  zövcəsi  Ümmülfəzl 

tərəfindən  təsmim  edilmişdir.  Və  ziqədətül-haram  ayının 

axırında  iki  yüz  iyirminci  ilində  şəhid  olaraq  Bağdadda 

məqabiri-Qüreyşdə cəddi Musa bin Cəfər əleyhissalammın 

yanında dəfn olunmuşdur. 

     S

ığr  sinnində  (kiçik  yaşında)  ikən  kamal  dərəcə 

təmkinli, aram qəlbli, xüzu’ və xüşu’a malik (təvazökar) bir 

şəxs olub. Heç vaxt qəhqəhə ilə gülməzlər, xadimlərini heç 

vaxt səbb (təhqir) etməz və kimsəyə sərt cavab verməzlər 

idi.  Kəndiləri  sığr  sinnində  ikən  bir  gün  Məmun  bir 

cəmiyəti-kəsirənin  (çoxlu  adamların)  bir  çox  ətfal  (uşaq) 

ilə oyuna məşğul olduqları halda yalnız o Həzrət bunlardan 

ayrı olaraq bir guşədə durduğunu gördü. Məmun kəndilərini 

nəzdinə  dəvətilə  ətfal  (uşaqlar)  ilə  neyçün  məşğul 

olmadıqlarını  sorduqda  Həzrət  cavabən:  –  Biz  ləhvü  lə’b 

(oyun-

əyləncə) üçün xəlq olmayıb, bəlkə böyük bir əmr (iş) 

üçün xəlq olmuşuq, – deyə söylədi. Məmun isə çox təəccüb 

edərək:  –  Nasıl  olub  mənim  sətvət  (qüdrət)  və 

həşəmətimdən  xof  ilə  fərar  etmədin  (qaçmadın)?  –  deyə 

sorduqda  o  Həzrət:  –  Bir  cinayət  məndən  sadir  olmamış 

(

çıxmamış) ki, Sizdən qaçmağa səbəb olsun, – deyə cavab 

vermişlər. 

     

Kamal nəzakətli, müqəvvəs (qövsvari) qaşlı, qırmızı və 

ağ  yanaqlı,  siyah  açıq  gözlü,  kəşidə  burunlu,  incə  dişli, 

yüksəkcə qamətli, siyah saqqallı, mücəəd (qıvrım) tüklü bir 

zati-ali

qədr idi.  

 

Həzrət imam Əli ən-Nəqi əleyhissalamın tərcümeyi-halı 

 

---