136 ŞEYXÜLISLAMLIQ ZIRVƏSI:
Kral Akademiyasına müxbir üzv, 2001-ci ildə isə həqiqi üzv se-
çilmişdir. O, Beynəlxalq Fiqh Akademiyasının həqiqi üzvüdür,
həmçinin 2008-ci ildə yaradılmış Beynəlxalq Fiqh Təşkilatının
təsisçilərindən biridir. Şeyxülislam həzrətləri 1992-ci ildə dok-
torluq dissertasiyasını müdafiə edərək tarix elmləri doktoru elmi
dərəcəsi almışdır.
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə Azərbaycan Ziyalıları
Mil li Elmi Yaradıcılıq Qurumunun akademiki və Bakı Dövlət
Uni versitetinin professorudur. O, tarix və ilahiyyat üzrə “Qafqaz-
da İslam”, “İslamda ümmət və şüubilik”, “Quranın təfsiri və
tər cüməsi tarixi” monoqrafiyalarının, “Qurani-Kərimin ilahi
hökm ləri və öyrənilməsi”, “İslamda şəhidlik”, “Milli mü na si -
bətlər və din”, “Qurani-Kərimin ecazkarlığı”, “Qurani-Kə rim -
də insan təbiəti” mövzularında elmi əsərlərin və çox sayda mə-
qalələrin müəllifidir. Şeyxülislam həzrətləri İslam tarixi abi də-
lərinin, qədim əlyazmalarının üzə çıxarılması, mübadiləsi və s.
sahələrdə bir sıra elmi axtarışlar həyata keçirmişdir.
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə Azərbaycan Respublika-
sı Prezidenti yanında Ali Attestasiya Komissiyasının Ekspertlər
Şurasının üzvüdür. O, onadək kitabın elmi redaktorudur.
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə 2005-ci ildə “Şeyxül-
is lam ordeni”ni təsis etmişdir. Sülhün, tolerantlığın bərqərar
ŞEYXÜLISLAM ALLAHŞÜKÜR PAŞAZADƏ 137
edil məsi, mənəvi dəyərlərin qorunub saxlanılması və inkişafı
istiqamətində böyük xidmətlərə görə təqdim edilən bu orden
ilk dəfə Azərbaycan xalqının Ümummilli Lideri Heydər Əli ye-
və (ölümündən sonra) təqdim olunmuşdur. Bu ali mükafat in-
diyədək Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əli ye-
və, Rusiya Federasiyasının Prezidenti Vladimir Putinə, İslam
Əmək daşlıq Təşkilatının Baş katibi Ekmələddin İhsanoğluna,
Moskva və Bütün Rusiya Patriarxı II Aleksiyə, Turkiyənin Baş
naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğana, Özbəkistan Prezidenti İslam
Əbdülqəni oğlu Kərimova, Moskva və Ümumrusiya Patriarxı
Ki rillə, Ümumgürcüstan Katolikos-Patriarxı II İliyaya və Türk-
mə nistan Prezidenti Qurbanqulu Məlikquliyeviç Ber di mə həm -
mədova təqdim olunmuşdur.
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə Azərbaycan Respublikası
Pre zidenti yanında Əfv Komissiyasının üzvüdür.
Dini maarifin, İslamın elmi şəkildə tədrisinin təəssübünü
çə kən Şeyxülislam həzrətləri 1991-ci ildə Bakı İslam İnstitutu-
nu təsis etmişdir. 1997-ci ildən universitet statusu almış bu ali
di ni təhsil ocağının hazırda məzun və tələbə bazası durmadan
art maqdadır.
1998-ci ildə Hacı Allahşükür Paşazadənin təşəbbüsü ilə
Qaf qaz Müsəlmanları İdarəsi nəzdində görkəmli elm və din xa-
dim lərinin daxil olduğu Elmi-Dini Şura yaradılmışdır. Bundan
əla və, idarə nəzdində “Ürfan” ədəbi məclisi də fəaliyyət göstərir.
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə ziyarət, dini əməkdaşlıq,
ha belə müxtəlif elmi, dini konfrans və tədbirlərdə iştirak məq-
sədilə Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya, Belarus, Gürcüstan, Qa za-
xıs tan, ABŞ, Kanada, Fransa, Türkiyə, İtaliya, İordaniya, Kü-
veyt, Hollandiya, Hindistan, Pakistan, Əfqanıstan, Liviya, İraq,
İran, Misir, Şri-Lanka, Mərakeş, Malayziya, İsveçrə, Sudan, Se-
neqal, Çad və başqa xarici ölkələrdə səfərdə olmuşdur.
Şeyxülislam həzrətləri bir sıra tanınmış elm və din mər kəz-
lərində mühazirələr oxumuşdur. Onun yaddaqalan müha zi rə lə-
rindən biri ABŞ-ın tanınmış Yyel Universitetində oxunmuşdur
(2008).
138 ŞEYXÜLISLAMLIQ ZIRVƏSI:
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin həyat və fəaliyyəti
ba rədə “On ikinci Şeyxülislam”, M.Quluzadənin “Mərhəmətli
və şəfqətli qəlb”, R.Əliyevin “Şeyxülislam: ictimai xadim,
alim”, A.Mansurzadənin “Bizim bir Şeyximiz var”, A.Ağayevin
“Mü qəddəs ömrün anları”, V.İbayevin “Qafqaz Müsəlmanları
İdarəsi və Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi”, X.Babayevin
“Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə: elmlə dinin vəhdəti”, Şey-
xülislamlığının 25 illiyi münasibətilə “İki əsrin Şeyxülislamı”,
“25 il Şeyxülislam” kitabları çap olunmuşdur.
Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin böyük əhəmiyyətə ma-
lik dini-ictimai fəaliyyəti daim yüksək dəyərləndirilmiş və o, bir
çox ali mükafatlarla təltif olunmuşdur: SSRİ-nin “Xalqlar dost-
luğu” ordeni (1988), Misirin I dərəcəli “əl-Elm və əməl” (1992)
ordeni, Azərbaycan Respublikasının “Şöhrət” (1994), “İs tiqlal”
(1999) və “Şərəf” (2009) ordenləri, Çeçenistan Respub likasının
“Millət qəhrəmanı” ordeni (1998), Rus Pravoslav Kilsəsinin I
də rəcəli “Müqəddəs Vladimir” (2001) və I dərəcəli “Sergi Ra-
donejski” (2005) ordenləri, Gürcüstan Respublikasının “Şərəf”
(2002) ordeni, Vatikanın “Müqəddəs Qreqori” ordeni (2005),
Ru siya Federasiyasının “Dostluq” (2006) ordeni, İordaniya
Kral lığının I dərəcəli “Kral Hüseyn” ordeni (2007), Rus Pravos-
lav Kilsəsinin “Şöhrət və Şərəf” ordeni (2009), Gürcüs tan Res-
pub likasının “Qoyunun qızıl dərisi” ordeni (2009), Daş kənd
İs lam Universitetinin qızıl medalı (2011), Beynəlxalq Təh lü-
kə sizlik Komitəsinin (İNTRESAFETY) “Cəmiyyət qarşısında
xid mətlərinə görə” Beynəlxalq qızıl medalı (2011), “Dədə Qor-
qud” Milli Xeyriyyəçilik Fondunun “Vətən övladı” qızıl medalı
(2012), “Krans Montana” Forumunun qızıl medalı (2013), Bela-
rus Pravoslav Kilsəsinin I dərəcəli “Svyatitel Kiril Turovski” or-
deni (2013) və s.
2009-cu ilin iyununda Hacı Allahşükür Paşazadə MDB mü-
səlman dini liderlərinin Məşvərət Şurasının sədri, iyulunda isə
YUNESKO yanında yaradılan din xadimlərinin yüksək sə viy-
yəli Məşvərət Qrupunun üzvü seçilmişdir.
Dostları ilə paylaş: |