Haci fuad iZZƏt oğlu nurullayev şeyxüLİslamliq ziRVƏSİ: haci allahşÜKÜr paşazadə
Yüklə 3,68 Mb. Pdf görüntüsü
|
132 ŞEYXÜLISLAMLIQ ZIRVƏSI: Rusiya dövlətinin federal hökuməti tərəfindən daim yüksək qiymətləndirilmişdir. O, Uca Allahın vacib buyurduğu hökmlərə uyğun olaraq, özünün Qafqaz xalqları içərisində mövcud ağsaq- qal nüfuzu, dini lider xarizmasından istifadə edərək bölgədə sülh və qarşılıqlı anlaşma şəraitinin yaradılması üçün əlindən gələni əsirgəməmişdir. 1992-ci ildə Qafqaz Xalqları Ali Dini Şurasının sədri seçilmiş Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin təşəbbüsü ilə yaradılmış “Qafqazinform” xəbər agentliyi ən gərgin vaxt- larda Çeçenistan və İnquşetiyada baş verən hadisələrlə bağlı əsl həqiqətlərin yayılmasına yardımçı olaraq radikal qüvvələrin bədxah niyyətlərinin reallaşması yolunda tutarlı informasiya səddi yaratdı. Şeyxülislam həzrətləri Çeçenistan müftisi olmuş mərhum Əhməd Kadırovla birgə Çeçenistanda dini durumun sa- bitləşdirilməsi, dini təfriqə salan radikal təmayüllü qüvvələrin xal qa zidd əməllərinin qarşısının alınması yönündə mühüm əmə li tədbirlər görmüş, “Qafqaz Evi” çərçivəsində ümumən böl gədə barış mühitinin formalaşması istiqamətində gərgin fəa- liy yət göstərmişdir. Qafqaz müsəlmanlarının ali dini rəhbəri kimi Hacı Allah- şükür Paşazadə təmsil olunduğu bütün qurum və təşkilatlarda xalqlarımızın maraq və mənafelərini ən yüksək şəkildə qoru- muş, bütün Qafqazın problem və qayğılarını bəyan etmişdir. Şey xülislam həzrətləri 1999-cu ildə Rusiya Prezidenti Boris Yeltsinə onun çeçen xalqının məhvinə yönəlik siyasətini ifşa və tənqid edən etiraz məktubunu ünvanlamaqdan çəkinməmiş, İs- lam ekstremizmi və terrorizmlə mübarizə şüarından sui-istifadə edərək bütöv xalqı terrorist, ekstremist, cinayətkar adlandırma- sını qətiyyətlə pisləmişdir. Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə Çeçenistan dövlətçiliyinin möh kəmlənməsi, ölkənin uzunsürən müha ri bə dən qurtularaq in kişaf yoluna qədəm qoymasına yaxından yar dımçı olmuşdur. Qə dirbilən çeçen xalqı Hacı Allahşükür Pa şazadəyə göstərdiyi diq qət və qayğıya görə daim böyük ehtiram bəs ləmişdir. Şeyxü- lislam Çeçenistan döv lətinin “Çeçen qəhrəmanı” ali dövlət mü- kafatına layiq gö rül müşdür. ŞEYXÜLISLAM ALLAHŞÜKÜR PAŞAZADƏ 133 “Yurdda sülh, cahanda sülh” çağırışlarını rəhbər tutan Ha cı Allahşükür Paşazadə ABŞ ordusu İraqa daxil olarkən, Fələs- tində, Livanda hərbi münaqişələr alovlanarkən də öz qətiyyətli möv qeyini səsləndirmişdir. Şeyxülislam həzrətləri bir din xadi- mi kimi dünyada sabitliyiə, əmin-amanlığa nail olunması isti- qa mətində fəaliyyət göstərməyi bu gün də öz amalı və mömin borcu sayır. Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin təşəbbüsü ilə 1998-ci ildə “Müasirlik və dini-mənəvi dəyərlər” mövzusunda Bey nəl- xalq Konfrans keçirilmişdir. Konfransda müstəqilliyinə qo vuş - duqdan sonra Azərbaycanda dini-mənəvi dəyərlərin dir çəl dilməsi istiqamətində görülən işlər, dövlətin dinə qayğısı rəğ bətlə vurğu- lanmışdır. Hacı Allahşükür Paşazadə, həmçinin “Al lahın lütfü, xalqın xilaskarı” (2003), “Tolerantlıq örnəyi - Azə r baycan” (2006) konfranslarının, AMEA-nın Z.Bünyadov adı na Şərqşünaslıq İns- titutu ilə birlikdə “Qloballaşma və İslam” (2004), “Qloballaşan dünyada İslam” (2005), “İslamda dözüm lü lük” (2006) mövzula- rında beynəlxalq elmi-konfransların tə şəb büskarı və təşkilatçısı olmuşdur. Mötəbər beynəlxalq tədbirlərin ən yüksək xitabət kürsü- lə rindən etdiyi çıxışlarında Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə daim dinlərarası dialoq və əməkdaşlıq, xalqlar və dövlətlər ara - sın da münaqişə yaradan problemlərin sülh yolu ilə dinc şə kil də ni zamlanması ideyalarını üstün tutmuşdur. Tolerantlıq kur su- nun ardıcıl tərəfdarı olan Şeyxülislam həzrətləri postsovet mə- ka nında xalqlar, millətlər və dövlətlər arasında dostluq, əmək- daş lıq münasibətlərinin qorunub saxlanılması, habelə inki şaf et dirilməsi naminə daim xoş məram nümayiş etdirmiş və əməli fəa liyyət göstərmişdir. Hacı Allahşükür Paşazadə MDB Dinlərarası Şurasının həm- səd ridir. Onun təşkilatçılığı ilə Tbilisidə “Qafqazda sülh uğrun- da əməkdaşlıq” Beynəlxalq Forumu (2002) baş tutmuşdur. Şey- xül islam həzrətlərinin təşəbbüsü ilə Moskvada “Beynəlxalq Din lərarası Sülhyaratma” Forumu (2004), habelə dini liderlərin Ümümdünya Sammiti (2006) keçirilmişdir. 134 ŞEYXÜLISLAMLIQ ZIRVƏSI: Xristian aləmində böyük nüfuz və ehtirama malik olan Şey- xül islam Allahşükür Paşazadə Roma Katolik və Rus Pravos lav kil sələrinin təklifi ilə Katolik-pravoslav Məzhəblərarası Əla qə- lər Komissiyasına üzv seçilmişdir (2006). Sülh yaradılması və tolerantlığın bərqərarı sahəsində uğurlu fəaliyyətinə görə Hacı Allahşükür Paşazadə 2007-ci ildə Sülh Fondları Beynəlxalq Assosiasiyası, Ümumdünya Veteranlar Fe- derasiyası və “Xalq yaddaşı” Beynəlxalq Veteranlar Fondunun təsis etdikləri xatirə medalı ilə təltif olunmuşdur. Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə Moskva və Ümümru- si ya Patriarxı II Aleksi ilə birlikdə BMT yanında Dinlərin ŞEYXÜLISLAM ALLAHŞÜKÜR PAŞAZADƏ 135 Məş vərət Şurasının yaradılması təşəbbüsü ilə çıxış etmişdir. Din xadimlərinin BMT Baş katibi Ban Ki Munla Moskvada gerçəkləşmiş görüşü zamanı bu ideyanın gerçəkləşməsi isti qa- mətində danışıqlar aparmış Şeyxülislam həzrətləri Nyu-Yorkda, BMT-nin mənzil-qərargahında BMT Baş katibinin müavini İb- rahim Qəmbəri ilə ideyanın həyata keçirilməsi ilə bağlı fikir mü badiləsi aparmışdır. Nəticə etibarilə, müsəlman, xristian və yəhudi din xadimlərinin ilkin mərhələdə YUNESKO nəzdində for malaşdırılması nəzərdə tutulan yüksək səviyyəli Məşvərət Qru punda Hacı Allahşükür Paşazadənin müsəlmanları təmsil edə cəyi qərara alınmışdır. Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin Azərbaycanda di ni mə rasimlər içərisində xüsusi həssaslıqla yanaşılan Aşura mə ra- simi ilə bağlı uğurlu təşəbbüsü müasir Azərbaycanın mə nə viy yat tarixinə həkk olunmuşdur. Bu təşəbbüs sayəsində Aşu ra gün lə- rində simvolik olaraq qan çıxarılması ayininin ma hiyyətinin sax- lanılması şərtilə onun ictimai baxımdan əhə miy yətli formasının tətbiqinə - irsi qan xəstəliklərindən əziyyət çəkən insanla rın, xüsusilə talassemiyalı və hemofiliyalı uşaqların ehtiyacları nın ödənilməsi istiqamətində təmənnasız qan verilməsi aksiya la- rının təşkilinə nail olunmuşdur. Şeyxülislam həzrətlərinin tə- şəb büsü ilə Aşura günlərində Azərbaycanın bir çox məscid və ziyarətgahlarında yad olunan İmam Hüseynin (ə) şəninə qan- vermə aksiyalarında iştirak edən insanlar, həm Məsumlara (ə) olan ehtiramlı münasibətlərini nümayiş etdirir, həm də xəstə in- sanlara real kömək göstərmələrindən məmnun olurlar. Son illər belə Allaha xoş gedən aksiyaların təşkili ictimaiyyət arasında olduqca müsbət qarşılanmış və davamlı olmasına sosial sifariş yaranmışdır. Beləliklə, Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə Aşura mərasimi zamanı çox zaman müsbət qiymətləndirilməyən, qınaq ob yektinə çevrilən xəncərlə baş yarma, zəncirlə bədənə xəsarət ye tirmə ilə qan çıxarma ənənəsinin cəmiyyətə faydalı ictimai ak- siyaya, insansevərlik nümunəsinə çevrilməsinə nail olmuşdur. Şeyxülislam Allahşükür Paşazadə bu illərdə elmi fəaliyyətlə də məşgul olmuş, 1986-cı ildə İordaniya İslam Mədəniyyəti Yüklə 3,68 Mb. Dostları ilə paylaş:
|