Hazirlayanlar
Yüklə 3,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
465 Yrd. Doç. Dr. Jülide AKYÜZ iki toplumun o günün koşullarında benzer hayat sürmeleri çok normaldir. Ancak yine de bazı farklılıklar söz konusudur. İki tereke haricinde orta halli Ermeni kadınlara ait terekelerde daha çok kişisel eşyalar yer almıştır. Terekelerde yer alan eşyalar yaşanılan mekândan çok kadınlara ait özel eşyalardır. Her terekede özellikle ziynet eşyalarının yer alması ve bu eş- yalardaki zenginlik bu düşünceyi daha da kuvvetlendirir. Altın ve diğer değerli mücevherler tarihin her döneminde hem göz kamaştırmıştır hem de zenginlik sayılmıştır, ama Ermeni kadınların Müslüman kadınlara göre daha göz alıcı bir tarzları olduğuna da şüphe yok.
PATRİK IX. HOVHANNES DÖNEMİNDE YAYIN FAALİYETİNİN GELİŞMESİ Dr. Krikor DAMATYAN Türkiye Ermenileri Cemaati Kadıköy Metropoliti. Özet Ermeni Kilisesi tarihinde, Hovhannes Golod Bağişetsi’nin (Bitlisli) henüz bir üstrahipken İstanbul Ermeni Patrikliği’ne seçilmesi, bir dönüm noktasıdır. Patrik, Ermeni cemaatini yeniden yapılandırma adına gerçekleştirdiği başarılı re- formlarla İstanbul Ermeni Patrikliği tarihinde önemli bir yer edinmiştir. Hovhannes Golod Patrikliği esnasında, yayıncılık alanında- ki çalışmaları da himaye etmiştir. Bu yüzden tebliğimizin ana konusunu Patrik Golod’un eğitim, ilim ve ruhanî yaşa- mın gelişmesi ve yayılmasına büyük ölçüde katkı sağlaya- cak olan yayıncılık alanındaki faaliyetleri oluşturmuştur. 469 Dr. Krikor DAMATYAN Giriş 1715 yılında Merhum Hovhannes Golod Bağişetsi’nin (Bitlisli) henüz bir üstrahipken İstanbul Ermeni Patrikliği’ne seçilmesi, Ermeni Kilisesi Tarihinde bir dönüm noktasıdır. Merhum Patrik, din görevlileri hazırlama, eğitim, kiliselerin inşası, kilise yönetimi alanlarında gerçekleştirdiği başa- rılı reformlarla Ermeni Kilisesi tarihinde “İstanbul Ermeni Patrikliği’ni yeniden yapılandıran ve konumunu güçlendiren” sıfatıyla tanınmıştır. Pat- rik Hovhannes Golod’un kilise yönetimini ilgilendiren tüm çalışmalarda kaydettiği başarılar, İstanbul’dan Eçmiyadzin’e, Kudüs’e ve taşra bölgele- rindeki marhasalıklara kadar tüm Ermeni Kilisesi’ni etkilemiştir. Üstrahip Papken Güleseryan 1 (daha sonra Kilikya co/eş-Katolikosu, Ermenice ²Ãáé³ÏÇó
/Atoragits), Kevork Pamukciyan 2 Merhum Patrik Golod’un hayatı ve faaliyetleri hakkında yayınladıkları monografi lerde geniş bilgiler aktarmışlardır. Patrik IX. Hovhannes Golod yayıncılık alanındaki çalışmaları himaye etmesiyle İstanbul Ermenileri tarihinde kayda değer bir iz bırakmıştır. Bir- çok yararlı faaliyetlerde bulunan Patrik Golod’un yayıncılığa gösterdiği bu 1 Papken Güleseryan, Golod Hovhannes Badriark, Mıhitaryan Matbaası, Viyana 1904 ( ÎÇõÉ¿ë¿ñ»³Ý« ´³µ·¿Ý« Ì© ìñ¹©« ÎáÉáï ÚáíѳÝÝ¿ë ä³ïñdzñù« ìÇ¿Ýݳ« ØËÇóñ»³Ý îå³ñ³Ý « 1904).
2 Kevork Pambukciyan, Hovhannes Badriark Golod, Murat Ofset Matbaası, İstanbul 1984 ( ´³Ùåáõù×»³Ý« ¶¿áñ·« ÚáíѳÝÝ¿ë ä³ïñdzñù ÎáÉáï« êï³ÝåáõÉ« Øáõñ³ï úýë¿Ã îå³ñ³Ý « 1984).
470 HOŞGÖRÜ TOPLUMUNDA ERMENİLER yakın ilgi eğitim, ilim ve ruhani yaşamın gelişmesi ve yayılmasına büyük ölçüde katkıda bulunmuştur. Patrik Golod’un göreve başladığı tarihten 232 yıl önce Sultan II. Ba- yezid-i Veli’nin padişahlığı döneminde, Osmanlı İmparatorluğu sınırları içinde ilk matbaa 1483 yılında, Musevi cemaati bünyesinde Rabay Ker- son
3 tarafından İstanbul’da kuruldu. İmparatorluk sınırları içinde bu önem- li gelişme kaydedilirken, Episkopos Nigoğayos dönemin İstanbul Ermeni Patriğidir ve selefi ilk Patrik Bursa’lı Hovagim’den sonra bu görevi üst- lenmiştir. 1484 yılında fethedilen Akkirman’dan yeni göçmenlerin de gel- mesiyle
4 , Feth-i Hakani’den sonra zaten günden güne çoğalmakta olan 5
Ermeni Basın Tarihi verilerine göre Meğabard Hagop’un 1512 yılın- da Venedik’te yayınladığı àõñµ³Ã³·Çñù (Urpatakirk/Cumaname), basılı ilk Ermenice kitaptır 6 . Bir Avrupa şehrinde kaydedilen bu başarıdan son- ra Ermeni matbaası 1567 yılında bu kez İstanbul’da faaliyete geçti. Oğlu Sultanşah’la birlikte 1564–1566 yıllarında Roma’da ê³ÕÙáë³ñ³Ý ı (Sağ- mosaran/Mezmurlar) yayınlayan Apkar Tbir Tokhadetsi (Tokat’lı) 7 , Sultan II. Selim döneminde matbaasını hurufatlarıyla birlikte İtalya’dan İstanbul’a nakletti. İstanbul’da Kefeli mahallesi Surp Nigoğayos Kilisesi’ne nakledi- len bu matbaada ilk olarak 1567 yılında 8 , günün İstanbul Ermeni Patriği I. Hagop’un da desteğiyle 9
öáùñ ø»ñ³Ï³ÝáõÃÇõÝ Ï³Ù ²Ûµµ»Ý³ñ³Ý (Pokr Ke- raganutyun gam Ayppenaran/Özet Gramer veya Alfabe) basıldı. 3 Teotig, Dib U Dar, Vahram ve Hraçya Der-Nersesyan Matbaası, İstanbul 1912, s.52 ( îÇå áõ ï³é 52 ). 4 Siruni, C.H., Bolis Yev İr Terı (1453-1800), C.I, Beyrut 1965, s.182 ( êÇñáõÝÇ« Ö© Ú©« äáÉÇë »õ Çñ ¹»ñÁ« Ñïñ© ²« ä¿Ûñáõà « 1965« ¿ç ª 182); K.Taranağtsi, Jamanagajrutyun, Surp Yeru- sağem, s.12. ( ¸³ñ³Ý³ÕóÇ« ¶©« ijٳݳϳ·ñáõÃÇõÝ« ê© ºñáõë³Õ¿Ù« ¿çª 12 ) 5 H. Asadur., Gostantnubolso Hayerı Yev İrents Badriarknerı, 1901-i Daretsuyts Surp Pırgiç Azkayin Hivantanotsi, H. Madteosyan Matbaası, İstanbul, s.81. ( ²ë³ïáõñ« Щ« Ω äáÉëáÛ Ð³Û»ñÁ »õ Çñ»Ýó ä³ïñdzñùÝ»ñÁ« 1901-Ç î³ñ»óáÛó ê© öñÏÇã ²½·³ÛÇÝ ÐÇõ³Ý¹³ÝáóÇ« ¿çª 81
). 6 Teotig, a.g.e., s.37-40 ( îÇå áõ ï³é 37- 40.) 7 Teotig, a.g.e., s.40 ( îÇå áõ ï³é 40.) 8 Teotig, a.g.e., s.53,( îÇå áõ ï³é 53.)
9 M. Ormanyan (Patrik), Azkabadum, C. II, V.H. Der-Nersesyan, İstanbul, Paragraf No. 1563, sütun 2260, ( úñٳݻ³Ý« سճùdz ä³ïñdzñù« ²½·³å³ïáõÙ Ñ© ´©« ÆëóÝåáõÉ« ì© »õ Щ î¿ñ-Ü»ñë¿ë»³Ý« ۹ͩ 1563« ëÇõÝ³Ï 2260 ).
Yüklə 3,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|