Həbsxana – cəmiyyətin daha çox
Yüklə 2,49 Kb. Pdf görüntüsü
|
23 satan Məhyəddin” olandan sonra işçilərinə nə deyə- sən? Dustaqların ərzağını satan adam başqa cür ola da bilməz... –“Menyu” genişlənib, kartofun yanına toyuq əti də əlavə olunub, – Şərif yaxınlarda olmuş hadisə- yə işarə vurdu. Rəis Məhyəddin məhkumlar üçün nəzərdə tu- tulan bir çox ərzaqları müəssisəyə gətirmədən sat- dırmağı az imiş, bəzən müəssisədən də gizlicə satış üçün ərzağı çölə çıxardırmış. Bunu bilən qapıya və müəssisənin mühafizəsinə nəzarət edən əsgər bölü- yünün komandiri də rəisdən etdiyi qanunsuzluğa göz yummaq üçün haqq istəyir. Məhyəddin rəis iş- lədiyi illər ərzində belə komandirlərdən çox gordü- yünə görə onun sözünü saya salmır. Gözünə dön- düyüm komandir də bir gün yenə Məhyəddin mü- əssisədən ərzaq çıxardanda yüz metr getdikdən son- ra maşını əli silahlı əsgərləri vasitəsilə saxlatdırır. Yük yerinin xaricdən gətirilən toyuq əti ilə dolu ol- duğunu görən komandir dərhal mərkəzi İdarəyə zəng vurub yüklə bağlı məruzə edir. İdarədən qol- tuğu papkalılar tökülüşüb gəlirlər saxlanılan maşına baxmağa. Götürəcəyi xeyirdən çox ziyana düşən Məhyəddin BÖYÜKLƏRƏ söz verir ki, bir də belə qələt etməyəcək. – Fikir vermisən, hər gün yeməkxanaya məh- kumların ən azı dörddə biri, bəlkə də biraz da çoxu 24 gəlmir, çöldən gətirilən ərzaqla dolanır. Amma sə- nəddə isə istehlakı yüz faiz qeyd edib özləri yeyirlər. – Müdiriyyətdənmi danışırsan? Məsələ ərzaqla bitmir. Məhkumun istifadə etməli paltarı, sabunu, dərmanı, daha nələri... –Üstəlik görüş otağı, “toçkalar”, şərti azadlıq pulu... Gözləri doyan deyil. –Deyirsən rəisə bu qazandıqları bəs etmir, ac- gözlükdən sanitarların da pulunu yeyir?.. Ola bil- məz... –Hə, elədir, özü də Niyaz və mühasiblə bir yerdə. O günü idarənin ayaqyolusunu təmizləyən sa- nitar Ayaz var ha, ondan eşitdim. Bilirsən də, o, bir az diribaş, ağlı olan sanitardı. Deyir yuxarılara şika- yət edəcəyəm, mənə yazılan maaşın yarısını vermə- sələr, mən bilirəm nə edəcəyimi... –Sanitar olanda nə olar, adam haqqını tələb edir də. Elədirsə çox pis, mən söz tapmıram. Məh- kumun çörəyini hələ axıradək yeyən olmayıb... Ye- sələr belə tam həzm edə bilməyəcəklər, ən azından ilahinin qanunları ilə olsa da, günlərin birində şəkk- şübhəsiz gözlərindən gələcək... * * * Gülbaxt cəzaçəkmə müəssisəsi digərləri ilə mü- qayisədə elə də böyük cəza evlərindən hesab edil- mirdi. Burada təqribən altı yüzdən artıq məhkum cə- za çəkirdi. Aralarında iyirmi yaşdan yetmiş yaşadək 25 hər yaşdan olan məhkumların əksəriyyəti narkotik maddələrin daşınması, satılması, istifadəçisi kimi ci- nayətlərə görə cəza alanlar idi. Şəhərdən xeyli uzaq- da, ucqarda olması səbəbindən buraya əsasən ən ka- sıb məhkumlar və həmçinin bölüşdürülmə zamanı öz adamları vasitəsilə mərkəzdəki məsul əməkdaşa “hörmət” çatdırmayan orta imkanlılar yerləşdirilirdi. Müəssisədəki vəziyyətə paqonlular nəzarət et- dikləri üçün qanunda oğrular arasında “Gülbaxt tür- məsini” qırmızı zon adlandırırdılar. Uzun illər ər- zində buranın qırmızı zon qalması Məhyəddinin özünəməxsus idarəetmə metodlarının və yorulmaz əməyinin nəticəsi idi. Belə ki, məhkum müəssisəyə daxil olandan gərgin anlar yaşayırdı. Ciddi sorğu-su- ala tutulur, gərək olarsa döyülür, psixoloji təsir gös- tərilməklə gözünün odu alınır, daxilən sındırılmağa çalışılırdı. Karantin dövründə onlara lazımi müəssisə daxili qaydaları anlatmaqla, mütləq əllərinə bel, dır- mıx, şana verib zonun sərhədi sayılan şumlanmış ərazini – nəzarət iz zolağını və ona yaxın əraziləri belləmək, hamarlamaq adı ilə işlədirdilər. Yəni əlinə bel alıb torpağı yumşaldan məhkumun artıq nə vaxt- sa oğru dünyasına qoşulmağa, lovğalanmağa üzü qalmırdı. Sınmaq istəməyənlərə həftələrlə, sınanadək karsda əziyyətlər verir, məqsədinə çatmayanda isə Məhyəddin belələrini başqa yerə – digər müəssisəyə özü demişkən “rədd eləyirdi”. Beləliklə kiminsə li- 26 derliyinə imkan verməyib daim özü lider olmaqla, xüsusi ciddi-cəhdlə müəssisədəki sabitliyi qoruyub saxlayırdı. Müəssisədə rejim işlərini həyata keçirməkdə bəzən paqonlulardan çox məhkumlara üstünlük ve- rirdi. Buna görə məhkumlardan ibarət guya öz-özlə- rini idarə edən müəssisə kollektiv şurası (MKŞ) de- yilən qurum təşkil edib, oraya əsasən oğru aləmində işverən, “qreşnik” (günahlı) adlandırılanları toplayır- dı. Sonra da “mekeşe” üzvü kimi onlardan öz məq- sədləri üçün istifadə edirdi. O, zalımlıq etməklə yanaşı özünü sevdirməyi də bacarırdı. Hər gün yeməkxanaya baş çəkib məh- kumların yeməkləri, onların keyfiyyəti ilə maraqla- nırdı. Tibb məntəqəsinə gedib həkimdən həqiqi xəs- tələrə diqqət tələb edirdi. Tərbiyə işləri üzrə müavi- ninə, dəstə rəislərinə məhkumların başını qatmaq üçün klubda, idman meydançasında mütəmadi təd- birlərin keçirilməsinə tapşırıqlar verir və bilavasitə özü də yaxından iştirak edirdi. Həqiqətdə yox, məh- kumların gözündə özünü ədalətli, haqqısevər insan kimi göstərməyə çalışırdı. İmkanı olduqca zona ay- rılan ərzağı, büdcənin pulunu yeməsinə baxmaya- raq, dəfələrlə həyətdəki meydanda yoxlamalar za- manı kütlə qarşısında and-aman etmişdi ki, o, məh- kumları çox sevir. Hətta bir dəfə, o, işə gətirdiyi kiçik oğlunu məhkumların qarşısına çıxarıb oğlunun ca- Yüklə 2,49 Kb. Dostları ilə paylaş:
|