Həyat bilgisi 7-ci sinif
Yüklə 320,57 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MƏNƏVİ BORC
- Ayxanın hərəkətini necə qiymətləndirirsiniz Onun özünü xoşbəxt hiss etməsinin səbəbi nə idi Qızı boğulmaqdan xilas etməyə onu nə vadar
- Daniyelin düşüncələrinə münasibət bildirin. Tikililərin nə üçün fərqləndiyini izah etməyə çalışın.
MƏNƏVİ HƏYAT 1. MƏNƏVİ BORC 2. DİN VƏ MƏDƏNİYYƏT 3. DOĞRU VƏ YANLIŞ DÜŞÜNCƏ 4. DAVRANIŞLARIMIZIN MƏNƏVİ “MÜHƏRRİK”LƏRİ 5. DİLİN BƏLALARI: QEYBƏT VƏ İFTİRA 1.MƏNƏVİ BORC Mətni oxuyub təhlil edin. Ayxan neçə gün idi ki, dostu Anarın ad gününə hazırlaşırdı. Bu qonaqlıq onun üçün çox önəmli idi. Çoxdan görmədiyi dostlarını bu məclisdə görəcəkdi. O, təzə ayaqqabı və köynəyinə tez-tez baxır, ad gününü səbirsizliklə gözləyirdi. Nəhayət, həmin gün çatdı. O geyindi, güzgüdə özünə baxaraq evdən çıxdı. Hətta qənaət edib saxladığı pulu da yanında götürməyi unutmadı. Düşündü ki, birdən lazım olar. Amma hadisələr heç də onun istədiyi kimi olmadı. Çayın üzərindəki körpüyə yaxınlaşanda bir qadının fəryadını eşitdi. Ana çayda boğulan balaca qızını xilas etmək istəyirdi. Ayxan heç nə düşünmədən çaya atıldı. Qızı çaydan çıxardı. Həyəcandan söz tapa bilməyən ana Ayxana necə təşəkkür edəcəyini bilmirdi. Ayxan geri dönüb iti addımlarla onlardan uzaqlaşdı. O, islanmış geyimini dəyişməli, ad gününə çatmalı idi. Əlini cibinə saldı. Pullar yox idi. Yəqin ki, çayda düşmüşdü. Evə çatıb paltarını dəyişdi. O bu dəfə evdən köhnə geyimdə çıxdı. Buna baxmayaraq, Ayxan əvvəlkindən daha xoşbəxt görünürdü.
qarşısında mənəvi borcu vardır. Mənəvi dəyərlərə sahib olmaq çox vacibdir. Bu baxımdan əxlaqın rolu əvəzedilməzdir. Əxlaq insanlar arasındakı münasibətləri tənzimləyir. Mənəvi borc müəyyən şərtlərə tabe olmur, ona hər zaman əməl edilməlidir. Onu təkcə yaxınlarına qarşı deyil, bütün insanlarla münasibətdə əsas tutmaq lazımdır. Mənəvi borc yerindən, şəraitdən, zamandan, milliyyətdən, şəxsiyyətdən asılı olmayıb universal xarakter daşıyır. Mənəvi borc və vicdan anlayışlarına yanaşma müxtəlifdir. Çünki cəmiyyətdə insanlar fərqlidirlər. İnsan öz borcunu yerinə yetirdikdə və ya vicdanla
hərəkət etdikdə məmnun olur. Bu borc hissi qəbul edilmiş mənəvi dəyərlərə uyğun gəlməlidir. O, daim xeyirxahlığa doğru yönəlməlidir. Borcun könüllü surətdə yerinə yetirilməsi həmin şəxsin yüksək mənəvi şüurundan xəbər verir. Hacı Zeynalabdin Tağıyev öz mənəvi keyfiyyətlərinə görə tariximizin yaddaşında iz qoyub. Onun xeyirxahlığı məcburi olmamışdır. O, yüzlərlə gəncin təhsil almasına kömək etmiş, kasıb və kimsəsizlərə yardım göstərmişdir. Hətta 1901-ci ildə Azərbaycan qadınının təhsil almasında böyük rol oynamış müsəlman Şərqində ilk dünyəvi qızlar məktəbini açdırmışdır. Vətənpərvərlik borcunu necə başa düşürsünüz? Nümunələrlə fikrinizi əsaslandırın. Yuxarıda deyildiyi kimi, insan yalnız cəmiyyət qarşısında deyil, özü və yaxınları qarşısında da müəyyən borca malikdir. Məsələn, “ailə borcu”, “yoldaşlıq borcu” və s. Cəmiyyətdə tez-tez maddi və mənəvi borc sözlərini eşidirsiniz. 1. Elşən banka pul borcludur. 2. Elşən anasına kömək etməyə borcludur. Maddi borc anlayışını yoldaşlarınızla müzakirə edin. Mənəvi borca insanların üzərinə düşən öhdəlikləri (məsələn, vətən, xalq, kollektiv, ailə, valideyn qarşısındakı borc), o cümlədən peşə fəaliyyəti (müəllimlik borcu, həkimlik borcu və s.) ilə bağlı vəzifələri aid etmək olar. Bizim mənəvi borclarımızdan biri də tarixi abidələrimizin – qoruqların, qalaların və digər milli sərvətlərimizin qorunub saxlanmasıdır. Ermənistan hərbi qüvvələrinin torpaqlarımızı işğal etməsi – tarixi mədəniyyət abidələrimizin dağıdılması ilə nəticələnmişdir. İşğal nəticəsində yüzlərlə tarixi abidə və muzey məhv edilib, bu proses bu gün də davam etdirilir. Ermənistan tərəfindən tarixi abidələrmizə qarşı bu münasibət “Silahlı münaqişə baş verdikdə mədəni dəyərlərin qorunması haqqında” 1954-cü il Haaqa Konvensiyasına, “Ümumdünya mədəni və təbii irsin mühafizəsi haqqında” YUNESKO-nun 1972-ci il konvensiyasına, “Arxeoloji irsin mühafizəsi haqqında” 1992-ci il Avropa Konvensiyasına ziddir. Keçmişimizi unutmayıb 20 Yanvar, Xocalı faciəsi, eləcə də Qarabağ uğrunda gedən döyüşlərdə canlarından keçən şəhidlərimizi və onların qəhrəmanlıqlarını gələcək nəsillərə çatdırmaq bizim mənəvi borcumuzdur. Mənəvi borclarımızdan biri də dinlə bağlıdır. Müxtəlif dinlərə sitayiş edən insanlar öz dini inanclarına uyğun mərasim keçirir və ayinlərə əməl edirlər. Bütün dinlər insanlara bir-birini sevməyi, bir-birinə zərər verməməyi, zərərli vərdişlərdən uzaq durmağı buyurur.
1. Ailə qarşısında olan mənəvi borcunuz hansılardır? Müəyyənləşdirib müzakirə edin.
2. Vətən borcunun müqəddəs bir hiss olduğunu dəyərləndirib fikirlərinizi qeyd edin.
3. Təbiət qarşısında mənəvi borcumuz varmı? Münasibətinizi bildirin. 4. “Mənim mənəvi borcum” adlı esse yazın. Mərdəkan qalası Qala Dövlət tarix-etnoqrafiya qoruğu 2.DİN VƏ MƏDƏNİYYƏT Bakıya qonaq gələn Daniyel vaxtının çox hissəsini şəhərin müxtəlif yerlərini gəzməyə sərf edirdi. O, şəhərin küçələrini gəzdikcə diqqətlə tikililərə baxır, onların üslubunu müəyyən etməyə çalışırdı. Axı Daniyel memar olmaq istəyirdi. İçərişəhərdəki Şirvanşahlar sarayı, Qoşa qala qapıları, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Rəyasət Heyətinin yerləşdiyi bina, Əlyazmalar İnstitutunun binası, Tarix Muzeyi, “Səadət” sarayı və s. binalar ona sirli və möcüzəli bir məkanı xatırladır. O, müxtəlif mədəniyyət üslubunda tikilən bu tarixi əhəmiyyətli abidələrə baxdıqca düşünürdü: “Bu tikililər niyə belə fərqlidir?”
Sizin ötən illərdən dinlər və onların mədəniyyətlərdə öz əksini tapan mərasimləri barədə məlumatınız var. Bilirsiniz ki, dinləri müxtəlif cəhətləri ilə yanaşı, ortaq cəhətlər də birləşdirir. Dini dəyərlər əxlaqımızda və mədəniyyətimizdə öz izini qoyur. Bütün dinlərin ortaq cəhəti insanları əxlaqlı və dürüst olmağa səsləməkdir. Bu cəhətlər mədəniyyətlərin formalaşmasında və mədəniyyətlərarası münasibətlərin yaranmasında mühüm rol oynamışdır. Hansı səmavi dinləri tanıyırsınız? Bildiklərinizi yada salın. Yüklə 320,57 Kb. Dostları ilə paylaş:
|