Həyat bilgisi 8
Yüklə 373,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Dünyanın yeganə xilas yolu birlikdir.
3. EKOLOJİ TARAZLIQ 2010-cu ildə Böyük Britaniyada dünyanın ekoloji baxımdan ən təmiz şəhərlərinin reytinq siyahısı hazırlanmışdır. Bu siyahıya daxil edilmiş 221 meqapolis içərisində dünyanın ən təmiz şəhəri Kanadanın Kalqari şəhəri hesab edilir. Siyahı hazırlanarkən aşağıdakılar nəzərə alınmışdır:
Təbiət öz-özünü tənzimləyir. O, təbii proseslər və qanunauyğunluqlar əsasında yaranmış, uzun sürən təkamül prosesində inkişaf etmişdir. Təbiətdə baş verən təbii proseslərlə yanaşı, ali varlıq olan insanın təbiətə göstərdiyi təsir də Yer kürəsinin ahəngini, tarazlığını pozmuşdur. Bu bütün tarix boyu müşahidə edilsə də, son dövrlərdə daha çox nəzərə çarpır. Atmosferin, su hövzələrinin, torpağın çirklənməsinin səbəblərini və canlılara təsirini yadınıza salın və yoldaşlarınızla müzakirə edin. Həm təbii, həm də texnogen xarakterli hadisələr ekoloji tarazlığın pozulmasına səbəb olur. Təbii fəlakətlər - zəlzələ, sunami, torpaq sürüşmələri, meşə yanğınları, quraqlıq, daşqın və s. hadisələr canlı aləm üçün əsl təhlükə mənbəyidir. Meşə yanğınları planetin ekoloji tarazlığını pozmaqla ciddi problemlər yaradır. Karbonun və suyun dövr etməsində mühüm rol oynayan meşələrin yanması bu həyati prosesləri pozur. Yanğınlar meşə fondunun ekoloji və resurs potensialını azaldır, meşə ekosistemlərinə, torpağın üst qatma dağıdıcı təsir göstərir, yanmış tullantı məhsulları ilə atmosferi və suyu çirkləndirir. içməli suyun keyfiyyəti zibilin vaxtında təmizlənməsi kanalizasiya şəbəkələrinin və çirkab sularının təmizlənməsinin vəziyyəti bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadənin səviyyəsi şəhərlərdə səsküyün səviyyəsi avtomobillərin hərəkət intensivliyi və bununla əlaqədar havanın işlənmiş qazlarla çirklənməsi Meşə yanğınlarının ətraf mühitə necə təsir edə biləcəyini qruplarda müzakirə edin və nəticələri yoldaşlarınızla bölüşün. Təbii fəlakətlər nəticəsində ekoloji tarazlığın pozulmasının qarşısının alınması, gözlənilən nəticələrin maksimum səviyyədə azaldılması üçün mütəxəssislər müxtəlif təkliflər irəli sürür, tədbirlər planı hazırlayırlar. Son dövrlərdə bir çox texnogen xarakterli ekoloji problemlər insanın biganəliyi, təbii sərvətlərdən istifadə edərkən səhvlərə yol verməsi, təbiəti şüurlu surətdə dəyişməsi nəticəsində yaranır və ekoloji sabitliyi pozur.
Yer kürəsində əhalinin sayının sürətlə artması nəticəsində insanlar təbiətdən getdikcə daha çox istifadə edirlər. Onlar təbiətin geniş sahələrini təsərrüfat dövriyyəsinə cəlb edir, təbii ehtiyatlan daha çox hasil edirlər. Bütün bunlar təbiətə atılan tullantıların artmasına səbəb olur. Bu isə o deməkdir ki, insanlar ona ikiqat ziyan vurur. Bu da bəzən ekoloji fəlakətlərə səbəb olur. Ekoloji fəlakətlər hərbi fəlakətlərdən də qorxuludur. Ona görə də dünya ölkələri bu fəlakətlərə qarşı birləşir. Milli ekoloji problemlər regional, regional ekoloji problemlər isə qlobal ekoloji problemlərə çevrildiyindən beynəlxalq əməkdaşlıq xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Artıq bir neçə ölkənin maraq dairəsini əhatə edən problemlərin həlli üçün ölkələrarası müqavilələr, sazişlər qəbul olunur. Həm miqyasından, həm də əhəmiyyətindən asılı olaraq, beynəlxalq ekoloji problemlər İkitərəfli, çoxtərəfli sazişlər, konvensiyalar* əsasında tənzimlənir. Dünyanın yeganə xilas yolu birlikdir. Azərbaycan Respublikası ekoloji mühitin sağlamlaşdırılmasını strateji məqsəd sayır. Ölkəmiz müvafiq beynəlxalq konvensiyalara qoşulmuş və dövlət səviyyəsində xüsusi sənədlər işlənilib hazırlanmışdır. Bu istiqamətdə Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyi təxirəsalınmaz tədbirlər həyata keçirir. Müasir dövrdə təbiətdən istifadə nə qədər vacib və aktualdırsa, onu qorumaq, bərpa etmək, cəmiyyətin davamlı inkişafını təmin etmək bir o qədər əhəmiyyətlidir. 1. Respublikamız aşağıda adlan çəkilən konvensiyalara qoşulmuşdur. Bu konvensiyalar haqqında məlumat toplayın və yoldaşlarınızla fikirlərinizi bölüşün.
“Dənizin gəmilərdən çirkləndirilməsinin qarşısının alınması haqqında” Beynəlxalq Konvensiya; “Xəzər dənizinin dəniz ətraf mühitinin mühafizəsi haqqında” Çərçivə Konvensiyası. 2. Məktəbinizin ətraf ərazisinin qorunması məqsədilə görülə biləcək tədbirlərin planını tərtib edin. Bu məqsədlə layihəyə kimlərin cəlb olunacağını müəyyən edin.
Yüklə 373,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|