Həyat bilgisi 8
Yüklə 373,03 Kb. Pdf görüntüsü
|
Hər bir insan irqindən, cinsindən, dilindən, dinindən, siyasi və digər baxışlarından, milli və sosial mənşəyindən, mülkiyyətindən, doğum və başqa hallardan asılı olmayaraq, təmin olunmuş insan haqlarına və azad olmaq hüququna malikdir. 1. Hüquqlarınızın qorunmasına aid sənədləri müzakirə edib münasibət bildirin. 2. Uşaq hüquqlarının qorunması üzrə hansı konvensiya və qərarlar qəbul edilib? Onun icrasını ölkəmizdə necə həyata keçirirlər? Sualların cavabını faktlarla əsaslandırın. 3. İnsan hüquqlarının qorunmasının beynəlxalq səviyyədə reallaşmasına aid dəlillər gətirin. 4. “İnsan hüquqları qorunur” başlığı altında esse yazın 5. Azərbaycan Respublikası insan hüquqlarının qoruyucusudur fikrini əsaslandırın. 4. İNSAN HÜQUQLARININ POZULMASI Siz müstəqilliyi 18 oktyabr 1991-ci ildə bərpa olunan müstəqil Azərbaycan Respublikasında yaşayırsınız. 12 noyabr 1995-ci ildə müstəqil dövlətimizin ilk milli Konstitusiyası qəbul olunmuşdur ki, onun 158 maddəsindən 48-i mənim, sənin, hər bir Azərbaycan vətəndaşının hüquq və azadlıqlarını təsbit edir. Konstitusiyanın hər hansı bir bəndinin pozulmasını və insanlara qarşı hər hansı bir ədalətsizliyi necə qiymətləndirirsiniz? Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əsasən hər kəs doğulduğu andan toxunulmaz, pozulmaz, ayrılmaz hüquq və azadlıqlara malikdir. Bu hüquq və azadlıqların təmin edilməsi dövlətin ali məqsədidir. Konstitusiyamız hər kəsin qanunla qadağan olunmayan üsul və vasitələrlə öz hüquqları ilə azadlıqlarını müdafiə etmək hüququnu təsbit edir. Dövlət hər kəsin hüquqlarının və azadlıqlarının müdafiəsinə təminat verir. Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasına əsasən ölkəmizdə insan hüquq və azadlıqlarının qorunmasını faktlarla göstərin. Bütün insanlar öz ləyaqətləri və hüquqları etibarilə azad və bərabər doğulurlar. Onlara ağıl və vicdan bəxş edilib. İnsanlar bir-birinə münasibətdə tolerant davranmalıdırlar. İnsan haqları, demək olar ki, dünyanın bütün ölkələri tərəfindən qəbul edilir. İnsanların hüquq və azadlıqlarının pozulmaması üçün tədbirlər görülür.
Tarixdə elə hallar olub ki, insanlar sosial mənşəyinə görə, irqinə və dərisinin rənginə, cinsinə, milli və dini mənsubiyyətinə görə bərabərhüquqlu olmamışlar. İnsanlar arasında ayrı-seçkiliyin qoyulması insan hüquqlarının pozulması deməkdir. İnsan hüquqlarının pozulması bəşəriyyəti düşündürən və narahat edən məsələlərdən biri olmuşdur. (Biz tarixə nəzər salsaq, görərik ki, quldarlıq quruluşundan başlayaraq cəmiyyətdə mübarizələr baş vermiş, yoxsulların, qulların, qadınların hüquqları pozulmuşdur. İnsanlar kölə, qul halına salınmış, alçaldılmışdır.) Köləliyin tarixi qədimdir. Tarixi mənbələrdən əldə olunan məlumatları nəzərdən keçirsək, görərik ki, insanlar təbəqələrə bölünmüş, güclülər zəifləri əzmiş, borc müqabilində və ya hər hansı bir səbəbə görə insanlar kölə olmağa məcbur edilmişdir. Tarixən qul kimi məhkum edilmiş insanları müxtəlif adlarla “danışan alət”, “gözünü yuxarı qaldırmayanlar” və s. adlarla adlandırıb istismar etmişlər. Qədim Misirdə hətta qulları firon ölərkən onunla bərabər basdırırdılar. Onların inanclarına görə, firon axirətdə öz həyatına davam edərkən ona qullar lazım olacaqdır. Mesopotamiyada qulu “gözünü yuxarı qaldırmayanlar” adlandırırdılar. Babil hökmdarı Hamurapi özünün qanunlarını verərkən qulun nüfuz sahibi olmamasını bir daha hüquqi cəhətdən təsdiqləmişdi. Hamurapi qanununun maddələrində qeyd olunur: Əgər qul öz sahibinə “sən mənim sahibim deyilsən” deyərsə, qul sahibi onun yalan dediyini sübut etməlidir; əgər istəyərsə, qul sahibi bunun cəzası olaraq öz qulunun qulağını kəsə bilər. Tarixdə insan hüquqlarının pozulması faktlarından biri də Varfolomey faciəsidir. Tarix dərslərinizdən araşdırdığınız Varfolomey gecəsinin başvermə səbəbi nə idi? Bu faciəni insan hüquqlarının pozulması faktı kimi necə dəyərləndirirsiniz? Birinci Dünya müharibəsi (28 iyul 1914 - 11 noyabr 1918) dövründə 10 milyona yaxın əsgər öldü. Minlərlə insan yurd-yuvasından didərgin düşdü, rahat həyatından məhrum oldu. 1939-cu ildə başlamış ikinci Dünya müharibəsi isə milyonlarla insanın ölümünə səbəb oldu. Bu müharibə milyonlarla Avropa yəhudisi üçün əsl faciəyə çevrildi. Belə ki öz irqi üstünlük nəzəriyyəsini reallaşdıran nasistlər milyonlarla yəhudinin həyatına son qoydular.
Hazırda Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ müharibəsi zəminində baş verən hadisələr insan hüquqlarının pozulmasına nümunədir və bu proses bu günə qədər davam etməkdədir. Azərbaycanlılara qarşı təşkil edilən deportasiya* və soyqırımın tarixi qədim olsa da, XX əsrin 80-ci illərinin axırlarından bu proseslər yenidən başlandı. Ermənistan Respublikasının ərazisindən iki yüz mindən çox azərbaycanlı öz daimi yaşayış
* Deportasiya - insanların öz yaşayış yerindən zorla köçürülməsi. Yüklə 373,03 Kb. Dostları ilə paylaş:
|