HeydəR ƏLİyev siyasi İRSİNİn politoloji aspektləRİ
Yüklə 3,39 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Azərbaycan dili Azərbaycan SSR-in rəsmi dövlət dili- dir
- 1.2. Böyük qayıdış və Naxçıvan MR-in xilası
31
Beləliklə, Ulu öndər Heydər Əliyevin 1969-1982-ci illər ərzin- də ölkəyə rəhbərlik etdiyi dövrdə həyata keçirilən islahatlar və gö- rülən strateji tədbirlərin fonunda respublikamız sürətlə inkişaf edə- rək SSRİ miqyasında xüsusi çəkiyə malik olan respublikaya çevril- di. Əgər o zamanadək Azərbaycan SSRİ miqyasında yalnız xam- mal mənbəyi kimi çıxış edərək inkişaf tempinə görə ən geridə qal- mış ölkə kimi səciyyələndirilirdisə, Ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən işlərin fonunda ölkəmiz sürətli inki- şaf tempinə malik oldu və 70-ci illərin sonu 80-ci illərin əvvəlində bütün sahələrdə mütəmadi inkişaf meyilləri qeydə alındı.
Ulu öndər Heydər Əliyevin hakimiyyətinin birinci mərhələsi- nin mühüm əsaslarından biri də ölkəmizə qarşı ermənilərin təşkil etdikləri təbliğat və hücumların qarşısının məharətlə alınmasıdır. Belə ki, ermənilərin ölkəmizə qarşı təşkil etdikləri antitəbliğatın SSRİ miqyasında Ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən məharətlə qarşısının alınması tarixi nailiyyət kimi dəyərləndirilməlidir. Məlum olduğu kimi, həmin ərəfədə ermənilər mütəmadi surətdə Dağlıq Qarabağ məsələsini gündəmə gətirməyə cəhd edirdilər. 1977-ci ildə də belə təşəbbüs edilməsinə baxmayaraq, Ulu öndərin operativ və effektiv tədbirləri sayəsində bunun qarşısı məharətlə alındı.
Ümumiyyətlə, Ulu öndər Heydər Əliyevin Azərbaycan SSR-ə rəhbərlik etdiyi 13 il ərzində (1969-1982) respublikamızın region- ları da daxil olmaqla, bütün şəhərlərində ciddi tarixi inkişaf baş
32
verdi. Bu inkişaf ölkənin həm iqtisadi, həm də sosial-mədəni sfe- rasını əhatə edirdi. Bütövlükdə, Bakı şəhərinin milliləşməsi, pay- taxtımızda onlarla sənaye müəssisəsinin yaradılması, mikrorayon- ların və yeni qəsəbələrin salınması, kəndlərimizin abadlaşdırılma- sı, gənclərin işlə təmin edilməsi və kadr kimi ixtisaslaşdırılması və s. kimi məsələlər Heydər Əliyev hakimiyyətinin əsas xüsusiy- yətləri idi. Nəticə etibarilə, Ulu öndər Heydər Əliyevin 1969-1982-ci il- lərdə ölkəmizə rəhbərlik etdiyi dönəm inkişaf tendensiyaları ilə ta- rixə daxil oldu. Eyni zamanda, siyasi-ideoloji müstəvidə həyata keçirilən işlər milli həmrəylik və bütövlüyümüzün təminatçısı ro- lunda çıxış etdi. 1982-ci ilin dekabrında Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Siyasi Bürosunun üzvü seçilən Heydər Əliyev SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini vəzifəsinə təyin edildi və SSRİ-nin rəhbərlərindən biri oldu. Heydər Əliyev 1987-ci ilin oktyabrında Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası Mərkəzi Ko- mitəsi Siyasi Bürosunun və şəxsən Baş katib Mixail Qorbaçovun yeritdiyi siyasi xəttə etiraz əlaməti olaraq tutduğu vəzifələrdən is- tefa verdi. Təəssüflər olsun ki, Ulu öndər Heydər Əliyevin SSRİ Nazirlər Soveti sədrinin birinci müavini kimi fəaliyyəti lazımi qə- dər tədqiq edilməyib. Hesab edirik ki, bu, ayrıca və əlahiddə bir mərhələ olduğu üçün xüsusi araşdırma mövzusu olmalıdır.
Ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi irsinin politoloji aspektlərini araşdırarkən Ümummilli liderin siyasi fəaliyyətinin Naxçıvan döv- rünə də nəzər yetirmək məqsədəmüvafiqdir. Məlum olduğu kimi, 1990-cı ildə Azərbaycan olduqca mürək- kəb situasiya qarşısında idi. SSRİ-nin dayaqlarının sarsıldığı bir dövrdə İttifaq miqyasında baş alan hərc-mərclik ölkələrin daxili həyatına da sirayət etmiş və idarəetmə potensialı və qabiliyyəti 33
aşağı olan ölkələrdə çox mürəkkəb siyasi-hüquqi kataklizmlər cə- rəyan etməkdə idi. Həmin tarixi dövrdə mövcud problemlərin fonunda Azərbay- can da olduqca mürəkkəb sosial, iqtisadi və siyasi-hüquqi katak- lizmlər burulğanında idi. Bunu şərtləndirən obyektiv səbəblər var idi. İlk növbədə, ölkəyə səriştəsiz qüvvələrin rəhbərlik etməsi ida- rəetmənin rasional və praqmatik prinsiplər əsasında həyata keçiril- məsini mümkün etmədiyindən bütün sahələrdə dərin tənəzzül me- yilləri müşahidə edilirdi. Bunun fonunda Ermənistanın Azərbayca- na qarşı irəli sürdüyü ərazi iddiaları və işğalçı siyasətini davam et- dirməsi ölkəmizin durumunu mürəkkəbləşdirən amillər sırasında səciyyələndirilməlidir. Həmin tarixi mərhələdə Naxçıvan da olduq- ca mürəkkəb vəziyyətdə idi. Muxtar Respublikanın blokada şərai- tində olması, sosial-iqtisadi durumunun bərbadlığı, hakimiyyətin muxtar qurum üzərində oynamağa çalışdığı oyunlar Naxçıvanın vəziyyətini maksimum dərəcədə mürəkkəbləşdirmişdi. Mövcud durum 1991-ci ilin sentyabr ayında Ulu öndər Heydər Əliyevin Naxçıvan MSSR-in Ali Sovetinin sədri seçilməsinədək
lən Ulu öndər Heydər Əliyevin gərgin fəaliyyəti və səyləri sayəsin- də sabitlik təmin edildi və muxtar qurumun sosial-iqtisadi vəziyyə- ti yaxşılaşdırıldı. Müharibənin davam etdiyi, sənaye məhsullarının çatışmadığı, elektrik enerjisinin olmadığı, sosial-iqtisadi durumun kəskin olduğu şəraitdə Ali Məclisin sədri seçilən Heydər Əliyev həyata keçirdiyi islahatlar, gördüyü tədbirlər və işlər sayəsində sa- bitliyin, tərəqqinin və həmrəyliyin təmin olunmasına nail oldu. Ümumiyyətlə, Ulu öndər Heydər Əliyevin siyasi fəaliyyətinin Naxçıvan dövründə gördüyü işlərin mahiyyətini və əzəmətini anla- maq üçün, sadəcə, bir neçə fakta nəzər yetirmək kifayət edir. Beləliklə, görülən işlər sırasında, ilk növbədə, milli dövlətçilik ənənələrinin bərpasını qeyd etmək lazımdır. Belə ki, milli dövlətçi- lik ənənələrinin bərpa olunması yönündə görülən işlər sırasında Muxtar Respublikanın dövlət rəmzlərinin bərpa olunması və milli- ləşdirmə siyasətinin həyata keçirilməsi vurğulanmalıdır. 17 noyabr Yüklə 3,39 Mb. Dostları ilə paylaş:
|