24
18.2. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, əgər sığorta müqaviləsi Sığortaçının
qoyduğu hər hansı sual Sığortalı tərəfindən cavabsız qoyularaq bağlanıbsa, Sığortaçı onun
müəyyən faktlardan xəbərsiz olduğuna istinad etməklə sığorta müqaviləsinin ləğv edilməsini
və ya onun etibarsız hesab edilməsini tələb edə bilməz.
18.3. Əgər müqavilənin bağlanmasından sonra riskin dərəcəsinə təsir göstərə biləcək hallar
barəsində Sığortalı (Faydalanan şəxs, avtonəqliyyat vasitəsini idarə etmək hüququna malik
olan şəxs) tərəfindən Sığortaçıya yanlış məlumatların qərəzli olaraq bildirilməsi sübut
edilərsə, Sığortaçı müqavilənin etibarsız hesab edilməsini və Azərbaycan Respublikasının
Mülki Məcəlləsinin 893-cü maddəsində göstərilmiş nəticələrin tətbiq edilməsini tələb edə
bilər. Sığortalının gizlətdiyi faktlar aradan qalxdığı (yox olduğu) halda Sığortaçı
müqavilənin etibarsız hesab edilməsini tələb edə bilməz.
18.4. Sığortalı (Faydalanan şəxs, avtonəqliyyat vasitəsini idarə etmək hüququna malik olan şəxs)
sığorta müqaviləsinin müddəti ərzində sığorta obyektinin özü və onun istismar olunması ilə
bağlı baş vermiş əhəmiyyətli və sığorta riskinin artmasına təsir göstərə biləcək dəyişikliklər
haqqında, o cümlədən:
avtonəqliyyat vasitəsinin və ya əlavə quraşdırılmış avdanlığın icarəyə (kirayəyə), əvəzsiz
istifadəyə verilməsi və ya girov qoyulması
;
avtonəqliyyat vasitəsinin qeydiyyat sənədlərinin itirilməsi, oğurlanması və ya dəyişdirilməsi
avtonəqliyyat vasitəsinin açarlarının itirilməsi və ya oğurlanması
;
avtonəqliyyat vasitəsinin kuzovunun və ya mühərrikinin dəyişdirilməsi haqqında Sığortaçıya
dərhal, hər halda 3 təqvim günündən gec olmayaraq məlumat verməlidir. Bu müddəa
Sığortalı (Faydalanan şəxs) tərəfindən müqavilənin bağlanması zamanı Sığortaçıya
bildirdiyi məlumat və faktlarda baş vermiş dəyişikliklərə də aiddir. Bu vəzifənin düzgün
yerinə yetirilməsi faktı yazılı sübut ilə təsdiq olunmalıdır.
18.5. Sığorta riskinin artmasına səbəb ola biləcək faktlar haqqında məlumatlandırılmış Sığortaçı
sığorta müqaviləsi şərtlərinin dəyişdirilməsini və əlavə sığorta haqqının ödənilməsini tələb
edə bilər. Əlavə sığorta haqqı aşağıda göstərilən düstura müvafiq hesablanır:
ƏSH = ((SH2 - SH1) x n) / 365
harada:
ƏSH - Əlavə Sığorta Haqqı;
SH1- sığorta müqaviləsi bağlanan zaman mövcud olan sığorta riskinin dərəcəsi nəzərə
alınmaqla hesablanmış illik sığorta haqqı;
SH2 - sığorta müqaviləsinə dəyişikliklər edilən zaman mövcud olan sığorta riskinin dərəcəsi
nəzərə alınmaqla hesablanmış illik sığorta haqqı;
n – sığorta müddətinin sonuna qədər qalmış günlərin sayı.
18.6. Sığortalı (Faydalanan şəxs, avtonəqliyyat vasitəsini idarə etmək hüququna malik olan şəxs)
sığorta riskinin artmasına səbəb ola biləcək faktlar haqqında Sığortaçını
məlumatlandırmadığı və ya Sığortalı sığorta müqaviləsinin şərtlərinin dəyişdirilməsinə və
əlavə sığorta haqqının ödənilməsinə etiraz etdiyi halda, Sığortaçı Azərbaycan Respublikası
Mülki Məcəlləsinin 20-ci maddəsinin 4-cü paraqrafına əsasən sığorta müqaviləsinin ləğv
edilməsini və Mülki Məcəllənin 424-cü maddəsinə əsasən ləğv edilmənin nəticəsində
dəymiş zərərin ödənilməsini tələb edə bilər, sığorta riskinin artmasından sonra baş vermiş
hadisə üzrə ödənişin həyata keçirilməsindən imtina edə bilər. Sığorta riskinin artması sığorta
hadisəsinin baş verməsinə və Sığortaçının öhdəliyinin yerinə yetirilməsi həcminə təsir
göstərmədiyi halda Sığortaçının ödənişin həyata keçirilməsi üzrə öhdəliyi qüvvədə qalır.
25
18.7. Sığorta riskinin artmasına səbəb ola biləcək faktların aradan qalxmasından (yox olmasından)
sonra Sığortaçı heç bir halda müqavilənin ləğv edilməsini tələb edə bilməz.
18.8. Bu müddəanın pozulması Sığortaçını yalnız o halda öz öhdəliklərinin yerinə yetirməsindən
azad edir ki, sığorta hadisəsi riskin artmasından sonra baş versin.
18.9. Sığorta müqaviləsinin qüvvədə olma müddəti ərzində Sığortaçı Sığortalı (Faydalanan şəxs,
avtonəqliyyat vasitəsini idarə etmək hüququna malik olan şəxs) tərəfindən təqdim olunan
fakt və məlumatların doğruluğunu, riskin artıb-artmamasından asılı olmayaraq avtonəqliyyat
vasitəsinin vəziyyətini, saxlanma qaydasını və dəyərini yoxlaya bilər.
18.10. Sığortaçı Sığortalıya (avtonəqliyyat vasitəsini idarə etmək hüququna malik olan şəxsə)
sığorta riskinin azalmasına yönəlmiş tədbirlərin həyata keçirilməsi üzrə məcburi göstərişlər
verə bilər.
19.
SIĞORTA ÖDƏNİŞİNİN HƏYATA KEÇİRİLMƏSİ. QİSMƏN SIĞORTA
19.1. Sığorta ödənişi yalnız sığorta müqaviləsi ilə nəzərdə tutulmuş hadisələrin baş verməsi
şəraiti, səbəbləri, nəticələri və iştirakçıları, müvafiq hallarda isə dəymiş zərərin miqdarı,
müəyyən edildikdən və Sığortaçı baş vermiş hadisəni sığorta hadisəsi kimi tanıdıqdan sonra,
ödənişin verilməsindən imtina üçün əsaslar olmadıqda həyata keçirilir. Sığorta ödənişinin
hesablanması və verilməsi qaydası hazırkı bölmənin müddəa və şərtlərinə müvafiq müəyyən
edilir.
19.2. Sığorta ödənişi Sığortaçı tərəfindən 13 iş günü ərzində həyata keçirilir. Sığorta
müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, həmin müddət Sığorta hadisəsi barədə
Ərizənin və hazırkı Qaydaların 17-ci bəndində göstərilmiş və Sığortaçının tələb etdiyi digər
sənədlərin təqdim olunması günündən hesablanır.
19.3. Aşağıdakı hallarda Sığortaçı ödəniş müddətini uzatmaq hüququnu əldə edir:
Sığortalının (Faydalanan şəxsin) sığorta ödənişini almaq hüququnun olmasında Sığortaçının
şübhəsi yarandığı halda – Sığortalı (Faydalanan şəxs) tərəfindən lazımi sübutların təqdim
olunmasına qədər, lakin Ərizənin qəbul olunması tarixindən 30 gün müddətindən gec
olmayaraq.
Sığortaçının sığorta hadisəsinin doğruluğunu sübut edən sənədlərin düzgün və ya etibarlı
olmasında şübhəsi yarandığı halda – həmin sənədlərin düzgün və ya etibarlı olması təsdiq
olunana qədər.
Sığorta hadisəsinin baş verməsi səbəbləri ilə bağlı Sığortalıya qarşı təhqiqat, istintaq və ya
məhkəmə araşdırması aparılırsa – istintaq və məhkəmə orqanı tərəfindən müvafiq qərar
qəbul edilənədək.
19.4. Sığorta müqaviləsində başqa hal nəzərdə tutulmayıbsa, sığorta ödənişi Azərbaycan
Respublikasının valyutasında ödənilir. Sığorta məbləği xarici valyutada müəyyən edilibsə,
sığorta ödənişi Milli Bankın sığorta hadisəsinin gününə olan valyuta məzənnəsi ilə ödənilir.
19.5. Avtonəqliyyat vasitələrinin maddi zərərdən sığortası bölməsi üzrə baş vermiş hadisə ilə
əlaqədar sığorta ödənişinin həyata keçirilməsi qaydası:
19.5.1. Sığorta hadisəsi nəticəsində dəymiş zərərin əvəzinin ödənilməsi, sığortalanmış avtonəqliyyat
vasitəsinin zədələnməsi, itirilməsi və ya məhv olması anına olan bazar dəyərinin və ya
dəyən zərərin məbləğinin odənilməsi və ya avtonəqliyyat vasitəsinin və ya onun bir