26
hissəsinin bərpa və ya eyni tipli ehtiyyat hissələri (avtonəqliyyat vasitəsi ilə əvəz edilməsi
yolu ilə həyata keçirilir köhnəlməyə görə müvafiq məbləğin və əgər sığorta müqaviləsi ilə
şərtləşdirilibsə, azadolma məbləğinin çıxılması şərti ilə). Bu qayda avtonəqliyyat vasitəsinə
əlavə quraşdırılmış avadanlıqların zədələnməsi, itirilməsi və ya məhv olması nəticəsində
dəymiş zərərin əvəzinin ödənilməsi halında da tətbiq edilir.
19.5.2 Sığorta hadisəsi baş verdiyi halda sığortalanmış avtonəqliyyat vasitəsinə (əlavə
quraşdırılmış avadanlıqlara) dəymiş zərərin əvəzinin ödənilməsi üzrə Sığortaçının öhdəliyi
aşağıda göstərilən həddlərdən artıq ola bilməz:
a)
Sığorta obyektinin tam məhv olması və ya itirilməsi halında – sığorta müqaviləsində
göstərilmiş sığorta məbləğindən və ya hadisə zamanı sığorta obyektinin bazar dəyərindən
(hər halda daha kiçik məbləğ tətbiq olunur). Sığorta obyektinin təmir olunması üçün tələb
olunan xərclər hadisə zamanı sığorta obyektinin bazar dəyərinin 75 və daha çox faizini təşkil
etdiyi halda sığorta obyekti tam məhv olmuş hesab olunur.
b)
Sığorta obyektinin zədələnməsi halında (qismən zərərin dəyməsi halında) – sığorta
obyektinin sığorta hadisəsinin baş verməsindən əvvəl mövcüd olan vəziyyətinə gətirilməsi
üçün tələb olunan xərclərdən.
c)
Hər halda bu bəndin «a» və «b» yarımbəndlərində göstərilən hallar üzrə sığorta ödənişləri
eyni sığorta müddəti ərzində əvvəllər baş vermiş sığorta hadisəsi(ləri) üzrə həyata keçirilmiş
sığorta ödənişləri məbləğində azalmış və Sığortalı tərəfindən əlavə sığorta haqqının
ödənilməsi yolu ilə bərpa olunmamış sığorta məbləğinin qalıq hissəsindən çox ola bilməz.
19.5.3. Hazırkı Qaydaların 19.5.2 «a» bəndinin birinci cümləsi ilə nəzərdə tutulan Sığortaçının
öhdəliyinin həddlərinə aid müddəalar avtosalonlardan alınmış təzə (sürülməmiş) və
alındıqdan sonra 12 ay ərzində sığorta hadisəsi nəticəsində məhv olmuş avtonəqliyyat
vasitələrinə aid edilmir və həmin avtonəqliyyat vasitələrinin məhv olması üzrə sığorta
ödənişi sığorta məbləği həcmində həyata keçirilir.
19.5.4 Sığorta hadisəsinin baş verdiyi yerdə, sığorta obyektinin bilavasitə sığorta hadisəsinin baş
verməsindən əvvəl mövcud olan vəziyyətinə gətirilməsi üçün tələb olunan xərclər bərpa
xərcləri kimi başa düşülür.
Aşağıdakılar bərpa xərclərinə daxil edilir:
Təmir (bərpa) üçün tələb olunan materialların, ehtiyyat hissələrinin, detalların, aqreqatların
və avadanlıqların alınması üzrə xərclər;
təmir işlərinin ödənilməsi üçün tələb olunan xərclər.
19.5.5. Sığortalanmış avtonəqliyyat vasitəsinin və əlavə quraşdırılmış avadanlıqların tam məhv
olması halında Sığortalı (Faydalanan şəxs) onların satış üçün yararlı olan qalıqlarını özündə
saxlamaq hüququna malikdir. Bu halda sığorta ödənişi qalıqların dəyəri çıxılmaqla həyata
keçirilir. Əgər Sığortalı (Faydalanan şəxs) sığortalanmış avtonəqliyyat vasitəsinin və əlavə
quraşdırılmış avadanlıqların satış üçün yararlı olan qalıqlarından imtina edərsə, sığorta
ödənişi tam məbləğdə (qalıqların dəyəri çıxılmadan) həyata keçirilir. Bu halda Sığortalı
(Faydalanan şəxs) avtonəqliyyat vasitəsinin və əlavə quraşdırılmış avadanlıqların satış üçün
yararlı olan qalıqlarına mülkiyyət hüququnu Sığortaçıya və ya Sığortaçı tərəfindən təyin
edilmiş şəxsə verməlidir və ya verilməsini təmin etməlidir.
19.5.6. Tam məhv olma üzrə ödəniş sığorta obyektinin sığorta hadisəsi ilə bağlı olmayan hadisə
nəticəsində zədələnmiş və ya hadisə zamanı sığorta obyektinin üzərində olmayan detalların,
mexanizmlərin, qurğuların, cihaz və avadanlıqların dəyəri çıxılmaqla həyata keçirilir.
19.5.7. Sığorta hadisəsinin baş verdiyi məqamda sığorta məbləği sığorta predmetinin sığorta
dəyərindən az olarsa, bu halda sığorta ödənişinin məbləği sığorta məbləği ilə sığorta
27
dəyərinin nisbətinə müvafiq surətdə azaldılır və sığorta ödənişi aşağıda göstərilən düstura
müvafiq həyata keçirilir:
SÖ = SM / SD x DZ
Harada:
SÖ – Sığorta ödənişi;
SM – Sığorta məbləği;
SD – avtonəqliyyat vasitəsinin sığorta dəyəri (sığorta hadisəsi baş verdiyi gün onun bazar
qiyməti);
DZ – avtonəqliyyat vasitəsinə dəyən zərər.
19.5.8. Əgər sığorta müqaviləsində və ya sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş müvafiq Əlavələrdə
şərtsiz azadolma, yəni sığorta hadisəsi baş verdiyi halda Sığortaçı tərəfindən ödənilməyən
Sığortalının xərclərinin bir hissəsi müəyyən edilmişdirsə, sığorta ödənişi azadolma
məbləği(ləri) çıxılmaqla həyata keçirilir.
Azadolma məbləği(ləri), hər bir hadisə üzrə, yalnız hazırkı Qaydalar ilə müəyyən olunmuş
Natamam Sığorta haqqında şərtin tətbiq olunmasından sonra, sığorta ödənişinin
məbləğindən aşağıda göstərilən düstura müvafiq çıxılır:
SÖ = (SM / SD x DZ) - AM
Harada:
SÖ – Sığorta ödənişi;
SM – Sığorta məbləği;
SD – avtonəqliyyat vasitəsinin sığorta dəyəri (sığorta hadisəsi baş verdiyi gün onun bazar
qiyməti) ;
DZ – avtonəqliyyat vasitəsinə dəyən zərər
AM – Sığorta müqaviləsində və/və ya sığorta müqaviləsinə qəbul edilmiş Əlavələrdə
göstərilən azadolma məbləği(ləri).
19.5.9 Dəymiş zərərin səbəbi və miqdarı Sığortaçının ekspertləri tərəfindən zədələnmiş
avtonəqliyyat vasitəsinə və əlavə quraşdırılmış avadanlıqlara baxışın keçirilməsi yolu ilə
müəyyən edilir.
19.5.10.Sığortalı Sığortaçının ekspertləri tərəfindən müəyyən edilmiş zərərin səbəbi və/və ya
miqdarı ilə razılaşmadığı halda, o müstəqil ekspertizanın keçirilməsini tələb etmək
hüququna malikdir. Ekspertizanın təyin edilməsi və keçirilməsi qaydası hazırkı Qaydaların
31-ci bəndi ilə müəyyən edilir.
19.5.11.Sığorta predmetinin talan olunması (qaçırılması) halında sığorta ödənişi yalnız aşağıda
göstərilən müqavilələrdən birinin bağlanılmasından sonra verilə bilər:
Sığortaçı və avtonəqliyyat vasitəsinin mülkiyətçisi arasında bağlanan müqavilə, hansının
şərtlərinə müvafiq olaraq avtonəqliyyat vasitəsinin mülkiyyətçisi talan olunmuş (qaçırılmış)
sığorta obyekti tapıldığı halda, ona məxsus mülkiyyət hüququnu Sığortaçıya vermək
öhdəliyini öz üzərinə götürür;
Sığortaçı və Sığortalı arasında bağlanan müqavilə, hansının şərtlərinə müvafiq olaraq
Sığortalı talan olunmuş (qaçırılmış) sığorta obyekti tapıldığı halda, aldığı sığorta ödənişini
inflyasiyanı nəzərə alaraq Sığortaçıya qaytarmaq öhdəliyini öz üzərinə götürür. Bu halda
Sığortaçı sığorta obyektinə talan olunma (qaçırılma) hadisəsi nəticəsində dəymiş zərərlərin
əvəzini hazırkı bölmənin şərtlərinə müvafiq olaraq təmin edir.