I beynəlxalq həMZƏ Nİgari
Yüklə 3,3 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Amasiya
- Açar sözləri
- Keywords
- 1. Dini təriqətlərin yayılması
384 I BEYNƏLXALQ HƏMZƏ NİGARİ SİMPOZİUMU | Amasiya 385 I BEYNƏLXALQ HƏMZƏ NİGARİ SİMPOZİUMU | Amasiya SEYID HƏMZƏ NIGARI TƏRIQƏT ŞAIRIDIR Şahismayıl İsmayılov *
Azərbaycanda yetişən tarixi siyasətçilərin din xadimlərinin həyatını, əsərlərini və fikirlərini araşdırmaq, Azərbaycanın mədəni köklərini öyrənmək və yetişən nəsillərə öyrətmək önəmli milli vəzifələrdən biridir. Sovetlər dövründə Azərbaycan və türk xalqlarının tarixi keçmişlərinin öyrənilməsinə açıq və gizli qadağalar qoyulmuşdur. Minlərlə sənətkarlar, din xadimləri XVIII-XIX-əsrlərdə öz sözlərini demişlər bunlara baxmayaraq, bir çox haqsızlıqların qurbanı olmuşlar. Bunlardan Seyid Mir Həmzə Nigarı, onun müridlərindən Qazax rayonun “İncə dərəsi” adlanan elin Aslanbəyli kəndində anadan olub yaşayan Hacı Mahmud Əfəndi və başqaları olmuşdu. Seyid Mir Həmzə Nigari həm də eşq, ilahi şairi olmuş, onun əsərlərində allah, vətənə, gözələ məhəbbət böyük yer tutur. Bu məhəbbət şerlərindən öz əksini tapır. Onun yaradıcılığının əsasında , məhəbbət, həsrət, dini görüşlər dayanır. Əsərlərində insanın Yaradanla təması müxtəlif sahələrdən təqdim olunur. Nigarının şerləri içərisində Qarabağa həsr olunmuş parçalarda ürək parçalayan misralar vardır. Qarabağ həsrəti, Qarabağ yanğısı Nigarini qəlbən titrədir duyğulan- dırır, hər an vəcdə gətirir. Qarabağa həsr etdiyi şer parçalarında insan qəlbən ağlayır. İnsan özü ilə bərabər misralardakı Seyid Nigarının hıcqırıqlarını da eşidir. “Hərdən gözlərindən qanyaş töküldüyünü, sinəsinə çar- çarpaz dağlar çəkildiyini dilə gətirir. Həmzə Nigari Qarabağın Ruslar tərəfindən işğalından sonra yazdığı şerindən bu faciəli hadisənin sinəsinə saplanan xəncər kimi onu izdiraba qərq etdiyini ifadə edir. Bununla birlikdə sanki o, Qarabağın ermənilər tərəfindən işğal edilib talan ediləcəyini hiss etmiş kimi bu günki insanların əhval ruhiyəsini şerində əks etdirmiş- dir. Şeyx Mir Həmzə Nigarı öz doğma vətəni Qarabağa böyük məhəbbət bəsləmiş. Həmzə Nigarının Türkiyə ,Azərbaycan,Gürcüstan və Dağıstanda çox sayda mürvidi və xəlifəsi olmuşdur. Türkiyə və Azərbaycanda onun nəslindən olan bir çox insanlar olub və bu gündə yaşayırlar. Açar sözləri: Osmanlı,Anadolu,Amasya,Qazax,Qarabağ Abstact To research the life and creative activity of historical personalities and religio- us leaders in Azerbaijan and to teach it to the coming generations is uone of the most important national duties. During the Soviet Empire there were some open and secret restrictions for research and teaching the historical past of Turkish peoples. Hundreds of writers and artists have said their words in XVIII and XIX centuries and some of them have been victims of injustice. Seyyid Mir Hamza Nigari, and one of * AMİ Mingəçevir filialının baş müəllimi 386 I BEYNƏLXALQ HƏMZƏ NİGARİ SİMPOZİUMU | Amasiya his followers Mahmud Efendi, who lived in “Ince Valley” of Gazakh region and some others may be brought as an example. Seyyid Mir Hamza Nigari has also been a great poet of Love and written poems dedicated to God and patriotism. Love poems take important place in his poetry. His creative activity is mainly dedicated to love, religious views. In his creative activity there is specific contact between humans and God which is clearly reflected in his poetry. There are touching and heartbreaking pieces of poems about Garabagh among the poems of Seyyid Nigari. Love of Garabagh, deep regret to native land touches his heart and makes him sad. In the poems devoted to Garabagh, there is a silent weep between the lines. One can hear a weeping poet reading his poems. He often writes how his eyes are bleeding from the woe thinking about Garabagh. Seyyid Hamza Nigari grieves about native places of Garabagh and characterizes the invasion of Garabagh by the Russians as a dagger stung in his heart, and expres- ses this invasion as a tragedy. Seyyid Nigari says that the invasion of Garabagh lands brought to him an everlasting sadness. As if, this invasion had foretold him about the forthcoming invasion of Garabagh by Armenians. This is felt at every line of his po- ems about Garabagh. In his sad poetry he had foreseen the unforgivable plunder of native lands by the enemies. He had reflected the spirit of those people in his poetry. He loved his native land as nobody could love. Hamza Nigari has had a number of students and followers in Turkey, Azerbaijan and Daghistan. Some of his descendants lived Turkey and Azerbaijan Keywords: Osmanl; Anadoloo, Amasya, Kazakh, Karabakh. Giriş Azərbaycanda yetişən tarixi siyasətçilərin həyatını, əsərlərini və fikirlərini araşdırmaq, Azərbaycanın mədəniyyət köklərini öyrənmək və yetişən nəsillərə öyrətmək önəmli milli vəzifələrdən biridir.Azərbaycan xalqının gələcəyinin daha inamla irəliləməsi, keçmişin doğru və düzgün öyrənilməsidir. Sovetlər dövründə Azərbaycan və türk xalqlarının tarixi, keçmişlərinin öyrənilməsinə açıq və gizli qadağalar qoyulmuşdur. Ümumiyətlə,Azərbaycan-Türkiyə əlaqələrinin hər bir sahəsində mövcud olan qardaşlıq münasibətləri tarixi-sınaqlardan keçərək günümüzə qədər mürəkkəb və keşməkeşli bir yol keçmişdir. Xüsusən bu yolda çəkilən bütün cəfalar elmi-dini mərkəzlərin üzərinə düşmüşdür. Belə ki,o dövrün mədəni inkişafına elm və din xadimləri qarşılıqlı olaraq Azərbaycandan Osmanlıya, Osmanlıdan isə Azərbaycana daşıyaraq mədəni əlaqələrini yaşatmışdılar.
Əslən Qazaxdan olan tanınmış tibb profesoru İbrahim İldırım öz araşdırmaların- da göstərir ki,ilk zamanlar elmi köç Azərbaycandan Türkiyəyə ixrac etmişdir. Türkiyə də Amasya bölgəsi, Azərbaycanda isə Şirvan bölgəsi islam dininin möhkəmlənməsində, mədəni-maarif əlaqələrinin inkişafında baza rolunu oynamış- dır. Şirvan Azərbaycanın şimal - şərqində geniş yerləşən bir coğrafi ərazidir. Şirvan bölgəsi ilə Amasyanın mədəni əlagələri XIII əsrə qədər gedib çıxır. Həmzə Seyid Nigari 1797-ci ildə (bəzi mənbələrə görə)Qarabağ xanlığının Yüklə 3,3 Mb. Dostları ilə paylaş:
|