10
Ona yaxınlaşmayan hər qəlb boş, Ona yaxınlaş dırma-
yan hər addım boşunadır. Boş-boşuna olan hər şey ya Ondan
uzaq laşdırar, ya da Ondan məsafədə saxlar. Hər kəs özünə
bağlandığı qədər Ondan aralanar, özündən ara landığı qədər
Ona yaxınlaşar. Yaxınlaşdıqca Onu böyük dən böyük, özünü
kiçikdən kiçik görməyə başlar. Sonda Rəbbinə o dərəcədə
yaxın gələr ki, özü qəlbinin gözündən itər.
Kimin qəlbi qalın olur,
Sanma onun islahı var.
Zalim əliyalın olur,
Nə olsun ki, silahı var.
Demə təkdi, cüssəsizdi,
Kim Haqladı, qüssəsizdi.
Şahlar gördüm, kimsəsizdi,
Yetim gördüm, Allahı var.
İbrət
Biri Bəyazid Bistami həzrətlərinin qapısını döydü. İçəri-
dən həzrətin səsi gəldi: “Kimi arayırsan?” “Bəya zidi” cavabını
eşitdikdə dedi: “Ey adam, yoluna davam et, burada Allahdan
qeyrisi yoxdur”. O kimsə həzrətin bu sözün dən özünü
itirdi. Onu divanə zənn edərək sürətlə oradan uzaq laşdı.
Haqq diləsən, yüzündən qop,
Yüz nədi, yer üzündən qop.
Aləmlər səndə gizlənib,
Umsan Onu, özündən qop.
Bu yol Allah yoludur, bəndə yolu deyil. Yeganə doğru
yoldur, haqq yoludur, “siratin müstəqim”dir.
Hədis
Rəsulullah ( salləllahu aleyhi və səlləm) bir gün yerdə bir
xətt cızaraq buyurdu: “Bu, Allah yoludur”. Sonra bu xəttin
sağında, solunda başqa xətlər çəkərək yenə buyurdu: “Bun-
11
lar da yollardır. Bu yolların hər birində insan ları o yola
çağıran bir şeytan vardır”. Ardınca da bu ayəni oxudu:
“Bu, şübhəsiz ki, Mənim yolumdur. onu tutub gedin. Sizi
onun yolundan sapdıracaq yollara uyma yın” ( əl-Ənam,
153). Nə Allahdan başqa ilah, nə də Allah yolun dan başqa
bir yol vardır. Allaha tərəf deyil də, Ona qarşı gedənlərə,
Onun yolundan qeyrisini axtaranlara şaşılır. Haq dan kə-
narda haqmı olur? “Filankəsin yolu”, “mənim yolum”
deyi lən bir şey yox. Haqq Haqqın içində və Özüylə aranır.
Hərənin öz yolu deyil, öz izi ola bilər. İzlər isə eyni olmur,
sahibləri kimi müxtəlifdir, yerişə bağlıdır. Hər izə etibar
edil məz. Şeytan da öncə Allah yolundaydı, amma sonra
Ona qarşı gəldi, asi oldu və Adəm övladına ilahi xəbər-
darlıq endi: “Şeytanın izi ilə getməyin!” ( əl-Bəqərə, 168) .
Könül haqq səltənətdi, yeganə bir Sultanı var.
Kim könül əhli deyil, min qönçeyi-xəndanı var.
Bizdən əvvəlkilərin Sevdiyidi Sevdiyimiz,
Kim sevər başqasını, bizdən deyil, nöqsanı var.
Götürüb dərdi bizi bu dünyada dərdsizlərin,
Kim ondan bixəbərdi, nə dərdi, nə dərmanı var.
İnsan imkanlıya, imkansıza çoxdan bölünüb,
O, imkan əhlidi ki, bölünməz bir imanı var.
Vay onun halinə ki, düşməni cüt, özü təkdi,
Xoş onun halinə ki, nə nəfsi, nə şeytanı var.
“Ey Adəm övladı! Məgər Mən sizdən əhd alma dımmı
ki, şeytana ibadət etməyin, o sizin açıqaşkar düşməni
nizdir. Və Mənə ibadət edin, Siratin mustəqim (doğru yol)
budur” ( Ya sin, 60-61). “Biz insanı eşidən və görən etdik.
Biz ona yolu göstərdik. İstər şükür etsin, istər nankor
olsun” ( əl-İnsan, 2-3).
12
Haqq birdirsə, bil, ey ərən,
Haqqa yol da yeganədir.
Bəndə görən, Haqq görünən,
Nədən insan biganədir?
İnsan ancaq bir yolçudur. Kimi asta, kimi yeyin gedər.
Bəziləri fərd halında, bəziləri dəstə şəklindədir. Geriyə
qalanlar, önə keçənlər var. “Siz üç zümrəyə ayrılacaq sı nız:
Sağ tərəf sahibləri. kimdir o sağ tərəf sahibləri? Sol tərəf
sahibləri. kimdir o sol tərəf sahibləri? Və öndə olanlar.
onlar öndədirlər. onlar yaxınlaşdırılmış kimsələrdir”
( əl-Vaqiə, 7-11). Ən öndə peyğəmbərlərin ( aleyhimussalam)
sonuncusu Həzrət Muhəmməddir ( salləllahu aleyhi və səl ləm).
“Hikmət dolu Qurana and olsun ki, sən göndərilmiş
peyğəmbərsən. Siratin mustəqim üzrəsən” ( Ya sin, 2-4) .
O, arxadakıların da, öndəkilərin də öndəridir. Ondan nəinki
qabaqda, hətta onunla yanaşı bir kimsə yox. Bu yolun yol-
çuları yalnız onun iziylə gedənlərdir. Nicat tapanlar da
onlardır. “Biz səni bütün insanlara müjdə verən və qor
xudan bir peyğəmbər göndərdik. Lakin insanların çoxu
bilməz” ( Səba, 28) .
Dil verməyib, deyib-gülək,
Can verməyib, yeyib ölək.
Ağıl verib, Haqqa gələk,
Haqdan gedən divanədir.
Haqqa Haqqın Özüylə get,
Haqqa Onun sözüylə get.
Rəsulunun iziylə get,
Qeyri nə var, əfsanədir.
İbrət
Bəyazid Bistami həzrətləri rəvayət edir: “Bizim ruhu-
muzu səmalara götürdülər. Cənnəti, cəhənnəmi göstərdi lər.
13
Heç bir şeyə baxmadım. Yalnız Allah-Təalanı düşünür düm.
Neçə məqamlardan keçirdilər. Nəhayət, əbədiyyət ağacını
gördüm. Sonra: “Ya Rəbbi! Sənə gələ bilmək üçün məni
mənliyimdən qurtar”, – deyə yalvardım. Mənə buyurdu:
“Ey Bəyazid! Mənliyindən qurtulub Mənə yaxınlaşmaq
sevgili Peyğəmbərimə uymana bağlıdır. Onun ayağının
tozunu gözünə sürmə çək. Onun bildirdiyi hökmlərə tabe
olmaqda davam et!”
Bəşər məşəqqətdən ayrı deyildir,
Eşqdən, məhəbbətdən ayrı deyildir.
Allah sevgisindən başqa sevgi yox,
Amma Muhəmməddən ayrı deyildir.
Ey yolçu! Yol səni yormasın. Bu yol tamdır, bütündür,
yarımçıqlığı sevməz, yarımçıqları atar. Yorulub yolda qalan-
larla, usanıb geri dönənlərlə sənin işin yox. “Muhəmməd
ancaq bir peyğəmbərdir. ondan öncə də peyğəmbərlər
gəlib keçmişlər. İndi o ölər, ya öldürülərsə, siz gerimi
(əvvəlki dininizə) dönəcəksiniz? kim geriyə dönərsə,
Allaha heç bir zərər verməz. Allah şükür edənləri müka
fat landıracaqdır” ( Ali-İmran, 144). Sən səndən öndə olan-
lara yetişməyə tələs. Yol Sahibi “dur” deməyincə heç yerdə
ayaq saxlama. Yolçu və yolda olduğunu hər zaman xati rində
tut. Bir hədisdə bildirildi ki, Allah Rəsulunun ( salləllahu
aleyhi və səlləm) səhabələri onun üçün yataq tədarük etmək
istədilər. Həzrət ( salləllahu aleyhi və səlləm) razı olmayıb bu-
yurdu: “Mənim dünya ilə nə işim var? Mən dünyada bir
ağac altında kölgələnən, sonra da durub gedən bir yolçu
kimiyəm”.
İbrət
İmam Şafi ( rahmətullahi aleyh) həmişə əsa ilə yeriyərdi.
Səbəbini sordular. Buyurdu ki: “Dünyada bir yolçu oldu-
ğumu daima xatırlamalıyam.”
Dostları ilə paylaş: | 
