I gənc tədqiqatçı

Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları 
№1(1) 2017 
 
96 
yən edilmiş yerlərdə toplanacaq və vilayət üçün bir milli milis və jan-
darm  yaradılacaqdı.  İslahatları  təftiş  etmək  üçün  bir  beynəlxalq  ko-
missiya  yaradılacaq,  bu  komissiyanı  qorumaq  məqsədilə  də  5  min 
belçikalı əsgərdən istifadə ediləcəkdi. Bosniya və Hersoqovina isə bir 
vilayətdə  birləşdiriləcək,  ancaq  milis  gücündən  məhrum  ediləcəkdi. 
Digər  tərəfdən  Bosniya  və  Hersoqovina  bir  il  müddətə  islahatların 
tətbiq  edilməsini  yoxlamaq  üçün  beynəlxalq  bir  komisya  qurulması 
haqqına  sahib  olacaq  və  dövlətlərin  icazəsi  və  Babialinin  təyini  ilə 
bir  vali  tərəfindən  idarə  ediləcəkdi.  Serbiya  və  Çernaqoriya  ilə  sta-
tuskvo əsas götürüləcəkdir. Ancaq Serbiya Malizvorniki, Çernaqori-
ya isə Hersoqovinadakı bəzi yerləri alacaq və Boyana çayı və Skutari 
gölündə ticarət etmək hüququna sahib olacaqdı. 
Belə bir təklifin Türkiyə tərəfindən rəddediləcəyi aydın idi. La-
kin Türk hökümətini narahat edəcək əsl məsələ, proqramın hazırlan-
masında  İngilis  təmsilçsi Salisburinin  Rus tərəfdarı davranışı və  İn-
giltərədən gözlənilən yardımın boşa çıxması idi. Mahmud Cəlaləddin 
Paşa Türk tərəfinin İngiltərə ilə bağlı ümidlərinin boşa çıxdığını belə 
ifadə  etmişdir:  “Qərb  dövlətlərindən  xüsusilə  İngiltərədən  səmimi 
kömək gözləmək ürəklərdən çıxmadığı üçün İngiltərə və Fransa təm-
silçilərinin konfransda Osmanlı dövlətinə faydalı bir qərar alınmasına 
çalışacaqlarına  böyük  bir  ümid  bəslənməkdə  idi.  Ancaq  bu  ərəfədə 
Marki  dö  Salisburi  Londondan  Berlinə  gedib,  dövrümüzdə  Avropa 
siyasətində  baş  rol  oynayan  Almaniya  Başvəkili  Bismark  ilə  fikir 
mübadiləsində olduqdan sonra  İstanbula gələrək  vükəlaya bəyan et-
diyi  ilk  mütaliələrdə,  o  ümidləri  tamamilə  ortadan  qaldırmışdı”  [2; 
102-104]. 
Konfransın ilk sessiyası 23 dekabrda baş tutdu. Türk Xarici İş-
lər Naziri söz alaraq nümayəndələrə islahatları özündə əks etdirən bir 
konstitusiyanı  (Qanuni-Əsasi)  təqdim  etdi.  Lakin  Qanuni-Əsasinin 
elan edilməsi nümayəndələr üzərində heç bir müsbət nəticə vermədi 
[2;  108].  İstanbul  konfransı  nəticəsiz  qaldı.  Başlanan  Osmanlı-Rus 
müharibəsi Osmanlının məğlubiyyəti ilə nəticələndi. 
 

---

Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları 
№1(1) 2017 
 
97 
ƏDƏBİYYAT 
1 Mithat Aydın. İngiliz-Rus rekabeti ve Osmanlı Devleti’nin Asya 
toprakları sorunu. (Online). Mənbə: http://www.ayk.gov.tr/wp-
content/uploads/2015/01/AYDIN-Mithat-
%C4%B0NG%C4%B0L%C4%B0Z-RUS-REKABET%C4%B0-
VE-OSMANLI-DEVLET%C4%B0%E2%80%99N%C4%B0N-
ASYA-TOPRAKLARI-SORUNU-1877-1878-.pdf [Baxılıb: 
30.04.2017]. 
2. Mithat Aydın. Osmanlı-İngiliz ilişkilerinde İstanbul konferansı 
(1876)nın yeri. (Online). Mənbə: 
http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/19/19/64.pdf [Baxılıb: 
30.04.2017]. 
3. Prof.Dr. Fahir Armaoğlu. 20-inci yüzyıl siyasi tarihi (1914-1945). 
– 492s. (Online). Mənbə: 
https://stratejikoperasyon.files.wordpress.com/2014/05/prof-dr-fahir-
armaoglu-20-yzyl-siyasi-tarihi.pdf [Baxılıb: 30.04.2017]. 
4. Okt.Zafer Çakmak. 1875 Hersek isyanı. Ilahiyat fakültesi dergisi, 
8 (2003), s.241-254. (Online). Mənbə: 
http://www.eskieserler.com/dosyalar/mpdf%20(1237).pdf [Baxılıb: 
30.04.2017]. 
5. Gülnar Kara, Serap Toprak. İnsan ve toplum bilimleri araştır-
maları dergisi. 19. Yüzyıl sonunda Balkan siyaseti gölgesinde 
Rusyanın yalnızlaşması. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları 
Dergisi, Cilt:5, Sayı: 4, 2016, Nisan Özel, s.677-689.(Online). 
Mənbə: http://itobiad.com/article/view/5000178846/5000163689 
[Baxılıb: 30.04.2017]. 
6. 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı Rus harbi). Aziziye Şahlanışı. 
Erzurum, Aziziye Belediyesi Kültür Serisi – 1. Birinci Baskı, 2014. – 
237s. (Online). Mənbə: 
http://www.erzurumaziziye.bel.tr/ekitap/93harbi/files/aziziyeninsahla
nisi.pdf [Baxılıb: 30.04.2017]. 
7. Durmuş Akalın. Süveyş kanalı (Açılışı ve Osmanlı devletine etkisi 
1854-1882). İstanbul, Yeditepe, 2015. – 548s. (Online). Mənbə: 

---

Türk Dünyası Gənc Tədqiqatçılar dərnəyinin Araşdırmaları 
№1(1) 2017 
 
98 
https://searchworks.stanford.edu/view/11048539 [Baxılıb: 
30.04.2017]. 
8. Emre Çelik. Benjamin Disraeli-William Ewart Gladstone reka-
betinde Doğu Sorunu. Ankara, 2013. – 172s. (Online). Mənbə: 
http://docplayer.biz.tr/36140878-Benjamin-disraeli-william-ewart-
gladstone-rekabetinde-dogu-sorunu.html [Baxılıb: 30.04.2017]. 
 
Ульвия ГАСАНОВА 
Магистрантка I курса 
Бакинского Государственного Университета
 
 
ПОЛОЖЕНИЕ ОСМАНСКОГО ГОСУДАРСТВА 
НАКАНУНЕ РУССКО-ТУРЕЦКОЙ ВОЙНЫ 1877-1878 
ГОДОВ: ОТНОСИТЕЛЬНО ПОЗИЦИИ РОССИИ 
И ЕВРОПЕЙСКИХ ГОСУДАРСТВ 
 
В  статье,  накануне  русско-турецкой  войны  1877-1878 
годов.  Сформированной  в  международной  ситуации,  есть 
определенные  факторы,  о  ситуации  с  которой  сталикнулась 
Османская империя. Теперь силы, которые стремятся захватить 
территория  ослабевшейся  Османской  империи  стали  намного 
активнее.  Россия,  которая  не  хочет  упустить  такую 
возможность, пытается вернуть потеренное во время Крымской 
войны  и  расшириться  за  счёт  земель  Османской  империи. 
Премьер  министр  Германии  Бисмарк,  хотел  укрепить  свои 
позиции  на  Балканах  и  увеличить  свою  мощность  за  счёт  этих 
стран.  Англия  следовала  политике  предотвратить  любую 
опастность,  которая  может  возникнуть,  особенно  на  пути  в 
Индию.  Восстания  на  Балканах  и  миссионерская  пропаганда 
мешают  ориеннтрованной  политике  Османской  империи  в 
Англии  и  Стамбульская  конференция,  которая  состаяалась  по 
инициативе Англии остаётся безрезультатной.
 
 
 

---