Ibbiy etika asoslari

4. Verbal muloqot bar’erlari 

Stilistik- Gapni jumlalarini to’g’ri tuza olmaslik(“o’sha”,”anavi” kabi 
so’zlarni o’rinsiz ishlatish,ega kesimsiz yoki mavxum jumlalardan iborat 
gaplar);

Semantik- Sheva yoki jargonga oid gaplar; 

Mantiqiy- Bemor saviyasiga, dunyoqarashiga, bemor mantig’iga, 
tassavuriga sig’maydigan, mos kelmaydigan fikrlar;

Punktuatsion - Gap tuzilishida vergul, undov, so’roq, nuqtaga riyo 
qilmaslik; 

Orfografik- Jumlalar talaffuzida tovushlarni noto’gri ifodalanishi; 
5. Noverbal muloqotni axamiyati va uning elementlari. 
Muloqotning ikkinchi ko'rinishi noverbaldir, yani so'z yordamisiz muloqot. 
Bunday muloqot asosan xatti-harakat, imo-ishoralar, tana vaziyati, mimika bilan 
yuzaga keladi. Noverbal muloqot verbal muloqotni to’ldirishi, uni ta’sirchanligini 
ta’minlashi muloqotni natijasini qanday bo’lishini ta’minlashi mumkin.Shifokor 
o’z xatti xarakatini, mimikasini nazorat qila olishi kerak. 
6. Noverbal muloqot elementlari.

Bemorlar bilan muloqotda ularda kuzatiladigan noverbal muloqot belgilarini 

to’g’ri talqin qilish davolashning asosiy qismlaridan biridir. 
Noverbal muloqot ko’nkmalari: 
1. Kuzatuvchanlik ko’nikmasi; 
2.Suxbatdoshlar orasidagi masofa; 
3. Qo’l tekkizish; 
4.Gavda xolati va vaziyati; 
5.Konfidensallik; 
6.Ko’z qarash va yuz ifodasi(mimika); 
7.Paralingvistik muloqot; 

---

8. Imo-ishoralar:
1). Ritmik imo-ishoralar
2). Emotsional imo-ishoralar
3). Ko‘rsatish imo-ishoralari
4). Tasvirlash imo-ishoralari
5). Ramziy imo-ishoralar
Mimika orqali inson qanday xis tuyg’ularni boshdan kechirayotganligini 
anglash mumkin.Xis tuyg’uni ifodalash uchun internet orqali ko’pincha tayyor 
“smaylik” shablonlaridan foydalaniladi (11- Rasm). Suxbatdoshning yuz 
ifodasidan xam uning kayfiyati, emotsiyasi maqsadi va fikri xamda xattoki niyatini 
aniqlash mumkin.: 
11- Rasm. Ruxiy xolatlarni aks ettiruvchi mimika elementlari. 
(Kompyuter smayliklari). 

---

 Suxbatdoshning gavda, tana vaziyati, qo’l va oyoqlar xolati xamda 
xarakatiga qarab xam uning kayfiyati yoki uning maqsadini aniqlash 
mumkin. Bunga misol tarzida quyidagi xolatlarni ko’rish mumkin:
12- rasm. Gavda xolati: Tushkunlik 
13- rasm. Gavda xolati: Ketishga xozirlik ko’rish 

---

14- rasm. Gavda, qo’l, oyoq xolati: norozilik ifodasini anglatadi. 
15- rasm. Gavda, qo’l, kaft vaziyati: G’arazlik yoki dushmanlik ma’nosini 
anglatadi. 

---

16- rasm. Gavda, qo’l, kaft vaziyati: O’ziga juda xam ishonish, boshqalar 
ustidan ustivorlik kayfiyatini ifoda etadi. 
17- rasm. Gavda, qo’l, oyoq vaziyati: Hizmatga tayyor ekanligini anglatadi. 

---

18- rasm. Gavda, qo’l, oyoq vaziyati va yuz ifodasi: Bir birini sinash 
kayfiyatini ifoda etadi. 
19- rasm. Gavda, qo’l, oyoq vaziyati va yuz ifodasi: konflikt yuzaga 
kelayotganini ifodalaydi. 

---

20- rasm. Bosh xolati, yuz ifodasi: suxbatdoshga befarqlik va boshqa narsaga 
qiziqishni ifodalaydi. 
21- rasm. Qo’l xarakati va predmetlardan foydalanish: Suxbatdosh nazarini 
kerakli narsaga jalb qilish 

---

22- rasm. Gavda, qo’l, oyoq va yuz ifodasi: Suxbatdoshlarni xar tomonlama 
bir-biriga teng ekanligini ifodalashi. 
23- rasm. Kiyimlarni chang-g’uborlardan tozalash xarakati: O’ziga bo’lgan 
ishonchsizlikni ifodalaydi. 

---

24- rasm. Bosh va yuz xolati: E’tiroz va 
norozilik ifodasini anglatadi. 
25- rasm. Shifokorni o’z xis –tuyg’ularini boshqara olmay qolishi salbiy 
oqibatlarga olib kelishi mumkin.(“Internalar” filmidan). 
Shifokor o’z xis-tuyg’ularini jilovlay olmay qolishi bemor va uning 
yaqinlarida salbiy fikr keltirib chiqarishi mumkin, bu o’z navbatida 
kommunikassion to’siqlar keltirib chiqaradi(25- rasm). Xar qanday vaziyatda 
xam shifokor o’z xatti xarakatini nazorat qilishi zarur. 

---

26-rasm. Pasientlarga o’z o’rnida ochiq chehra bilan muloqot qilish samarali 
muolaja garovidir.