Ibbiy etika asoslari

 
Bioetika to’g’risida tushuncha. 

---

1.Tibbiyot bioetikasi tushunchasi va uning vazifalari 
Bioetika - biomedisina fanlarini fanlararo taraqqiyot va sog’liqni saqlash 
amaliyoti soxasiga yangi texnologiyalarni joriy etish natijasida yuzaga kelgan etik, 
falsafiy, antropologik muammolarni tadqiqot qiluvchi fan soxasidir. Xozirgi zamon 
tibbiyoti va boshqa fanlarni rivojlanishi ko’pgina ijtimoiy va ruxiy muammolarni 
xal qilinishini taqozo etadi.
1-rasm. Van Rensselaer Potter –Amerika o’sma kasalliklari assosiyasiyasi 
prezidenti. 
Bioetika termini Amerika vrachi Van Ransseler Potter tomonidan (Van 
Ransselaer Potter) "Bioetika: yashab ketish ilmi" (1971 y.) "Bioetika: kelajakga 
ko’prik" (1972 y.) kitoblarida ekologik etikani aloxida variantini ifodalash uchun 
foydalangan(1-rasm.). Potter g’oyasi gumanitar va biologik fanlarni bir 
yo’nalishda xarakat qilib fan texnika taraqqiyoti natijasida yerdagi xayotni 
noto’g’ri zararli ko’rinishga kirishishini oldini olishdan iborat edi. 1964 yilgi 
Butun dunyo mediklari assotsiatsiyasining Xelsinki deklarasiyasida ilmiy 

---

izlanishlarda rioya qilish uchun birinchi xalqaro etika standarti ishlab chiqildi. 
Tibbiy tadqiqotlarning ikkinchi etik standartlari 2000 yil Butun dunyo mediklari 
assotsiatsiyasining Xelsinki II deklarasiyasi tarkibida qabul qilindi.
2.Tibbiyot bioetikasi fani o’rganuvchi muammolar 
Bioetika fani o’rganuvchi muammolar: 
2-rasm.Tashxisot va muolaja qilish samaradorligini aniqlash uchun turli 
tajribalar o’tkazish.(“internalar” filmidan) 

Reproduktiv texnologiyalar (suniy urug’lantirish, "probirkada" 
urug’lantirish, surrogat onalik) va abort, kontrasepsiya; 

inson va xayvonlarda tadqiqot o’tkazish(9-rasm); 

Bemorni o’tkaziladigan radikal muolajalarga munosabati, uni shu 
masalalardagi xuquqi; 

O’lim tushunchasini aniqlashtirish, o’zini o’ldirish va evtanaziya 
(faol, sust, ko’ngilli); 

O’lishi aniq bemorlarga munosabat (xospislar); 

Vaksinasiya va OITS; 

Oilani rejalashtirish va demografiya masalalari; 

Genetika 
muammolari 
(gen 
tadqiqotlari, 
gen 
injeneriyasi 
genoterapiya); 

Transplantologiya; 

Sog’liqni saqlash soxasida odilona xolislik; 

---


Insonni klonlashtirish ; 

O’zak xujayralar bilan tadqiqotlar va boshqa masalalar.