İdris Hacızadı
Yüklə 3,03 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- MOLLA QEYBULLA – MÜASĠR MOLLA NƏSRƏDDĠNDĠR
- KAMĠL MOLLA MƏRASĠMLƏRĠN YARAġIĞIDIR
- 1998-ci il
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
Axır ki ağanın veteran dostlarının ehtimalı düz çıxıb: Professor bir aylıq dİncəlməyə gedibmiş. Qayıdıb gələndə ağa əmanəti - qəzeti ona qaytarıb və qəlb rahatlığı tapıb. Professor ağaya minnətdarlıq edərək şöyləyib: "Çox sağ ol, müqəddəs ağa. Kaş hamı sənin kimi belə etibarlı olaydı. Onda həyat daha da gözəlləşərdi. . ." Bəli, Seyid İsmayıl ağa əsl paklıq, halallıq rəmzidir.
Atababa İsmayıloğlu bu gün oxuculara daha çox satira və yumor sahəsində məhsuldar yaradıcılıgı ilə tanışdır. Onun uzun illər bu janrda yazdığı duzlu-məzəli, güldürən yumor və ləfifələri, öldürücü və düşündürücü satiraları Azərbaycan mətbuatına, radio və televiziya ekranlarına yol tapmış, satira və yumor həvəskarlarının marağına səbəb olmuşdur. A.İsmayıloğlunun vaxtilə
AzTV-nin "Səhər"
proqramında göstərilmiş yumoristik səhnəcikləri bu gün də yəqin ki, diqqətli tamaşaçıların yadındadır. Satirik yazıları bir vaxtlar "Kirpi" jurnalında da dərc olunmuşdür.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
Bu janrda məhsuldar işləyən Atababa müəllim son zamanlar da müxtəlif mətbu orqanlarında, o cümlədən "Azərbaycan", "Literaturnı Azerbaydjan", "Ulduz" və "Qobustan" jurnallarında, "Ədəbiyyat qəzeti"ndə (özü də bu qəzetin məsul katibi vəzifəsində çalışır), "Tək səbir" və sair qəzetlərdə çıxış edir. Orası da sevindiricidir ki, həmyerlimizin satirik hekayələri, lətifə və monoloqları Türkiyə və İranda, eləcə də MDB məkanında tanınır və sevilir. A.İsmayıloğlu bu gün satira, yumor və lətifə janrında yaradıcılığının ən məhsuldar dövrünü yaşayır. Müəllifin bu il "Şirvannəşr"də nəfis şəkildə çapdan çıxmış "Molla Qeybullanın sərgüzəştləri" adlı kitabı da dediklərimizi təsdiqləyir. Kitaba Atababa müəllimin, necə deyərlər, xoruz səsi eşitməyən, bir-birindən maraqlı, duzlu-məzəli lətifələri daxil edilmişdir. Kitabın, daha doğrusu, lətifələrin baş qəhrəmanı Molla Qeybulladır. Bütün lətifələr bilavasitə onunla bağlıdır, yəni məzəli əhvalatlar bir növ onun ətrafında cərəyan edir, daha konkret desək, əhvalat və hadisələr Molla Qeybullanın başına gəlir. Orası da məlumdur ki, Azərbaycan folklor ədəbiyyatımızda Bəhlul Danəndə, Molla Nəsrəddin kimi xalq içindən çıxmış müdrik, hazırcavab, zəngin www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
dünyagörüşə malik el ağsaqqalları olmuş, onlarla əlaqədar lətifələr yazılmış və həmin lətifələr uzaq əsrlərdən bizim zəmanəmizə gəlib çatmış, dillər əzbərinə çevrilmişdir. Elə Molla Qeybulla da bizim müasir, ağıllı Molla Nəsrəddinimizdir. Müəllifin ustalığı ondadır ki, o, Molla Qeybulla obrazını düşünüb tapmış, onu lətifələrinin aparıcı qəhrəmanına çevirmişdir. Molla Qeybulla bu gün də bizim aramızdadır, bu gün də həyatımızın demək olar ki, bütün sahələrində iştirak etməyə vaxt tapır, müxtəlif əqidə və xarakterli adamlarla üzləşir, onlarla həmsöhbət olur, ünsiyyət tapır. Onu sancmaq, adamlar arasında pərt etməyə çalışan kütbeyin, hərdəmxəyal, qarınqulü, çüğul, mənsəbpərəst, rüşvətxor, əliəyri və s. antipodları öz ağıllı, ölçülüb-biçilmiş, düşünülmüş cavabları ilə yerində oturdur, hazırcavablılığı ilə rəğbət qazanır, yadda qalır. Müəllifin qeyd etdiyi kimi, Molla Qeybulla ilə bağlı lətifələrin əksəriyyəti həyatdan götürülmüş, yəni hər addımda qarşılaşdığımız, başımıza gələn, ətrafımızda cərəyan edən əhvalatlardır. Həmin əhvalatları, mətləbləri müəllif Molla Qeybulla obrazında formalaşdırıb və oxucuların mühakiməsinə verib. Onu da qeyd etmək yerinə düşər ki, kitaba daxil edilən lətifələri kitab hələ çap olunmamışdan əvvəl qocaman ədib Qılman ilkin və mərhum şair-tərcüməçi Vladimir Qafarov da bəyənmişdir.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
Bir neçə lətifə şairin tərcüməsində "Bakinski raboçi" qəzetində çap olunmuşdu. Kitabın redaktoru filologiya elmləri namizədi Xeyrulla Əliyev, rəssamı Ədalətdir. Oxucuda əyani təsəvvür yaratmaq üçün "Molla Qeybullanın sərgüzəştləri" kitabından qısa bir lətifəni dərc edirik. Lətifə "Gönün qalınlığı" adlanır. Məclislərin birində
Molla Qeybulla. Allah kəlamından, şəriətlə təriqət arasındakı fərqdən, ləyaqətli insanın nəfsinə hakim olmasından söhbət açır. Oturanlardan biri başa düşür ki, Mollanın dediklərinin çoxu ona aiddir. Dədəsini də pula satan bu şəxs araya söz qatmaq üçün önünə qoyulmuş isti çaydan bir qurtum içib, yanında əyləşən kişiyə işarə edərək Mollaya üz tutur: - Bu kişi çayı üfürüb içir, amma yenə ağzı yanır. Mən isə, bax, eləcə, qaynar içirəm, heç təsir etmir. Belə bilənsənsə, de görək, səbəb nədir? Molla Qeybulla təmkinini pozmadan: - Adamın gönünün qalınlığı - deyib əvvəlki söhbətinə qayıdır.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
"Molla Qeybullanın sərgüzəştləri" kitabı Atababa İsmayıloğlunun lətifə ustası oldugundan xəbər verir. Oxuculara bugünkü çətin, sıxıntılı, gün-güzəran şəraitində bir aləm gülüş bəxş edəcək bu kitab müəllifinə yeni yaradıcılıq uğurları arzulayıb deyirik: - Yeni lətifələrinizi gözləyirik, Atababa müəllim!
Uzun illər qatı kommunist rejimi, hökmran Rus imperiyası ən humanist din olan İslam dininə yasaq qoymuşdu. Bu qısqanclığın nəticəsi olaraq, dəhşətli repressiya illərində xalqımızın bütün dərin zəkaları, görkəmli üləmaları, din xadimləri, ruhani və mollaları kütləvi şəkildə gedər-gəlməzə göndərildi. Allahsızlığın hökm sürdüyü o illərdə elə olurdu ki, həyatdan köçənləri haqq dünyasına tapşırmaq üçün ya imperiya xofundan, ya qıtlıq üzündən molla tapmaq müşkülə çevrilərdi. Azərbaycanda elə bölgələr vardı ki, molla olmadığından, dünyaya «əlvida» deyib, həyatdan köç edənləri necə gəldi dəfn edərdilər. Dağ rayonlarında, eləcə də Qarabağın bəzi
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
bölgələrində demək olar ki, molla yox idi. Məclisi yola vermək üçün gedib cənub zonasından molla gətirərdilər. Lakin Ulu Tanrı sanki müsəlman bacı və qardaşlarımızın dua və yalvarışlarını eşitdi. Əvvəlki əqidəmiz özümüzə qayıtdı, müqəddəs İslam dininə qovuşduq. Sovetlər dövründə dağıdılmış, yaxud taxıl anbarına çevrilmiş (Ona görə də Allah-Təala həmin rejimin kökünü kəsdi) Allah evləri - məscidlər bərpa olundu, yeniləri tikildi. İndi elə bir rayon yoxdur ki, orda müasir üslubda minarəli məscid inşa edilməsin. Bu gün kənd və qəsəbələrimizdə tikilmiş məscidlərə gələn müsəlman bacı və qardaşlarımız dini ocaqlarda ibadət edir, Allahın dərgahında dayanıb, onun varlığına dualar oxuyurlar. Fərəhlidir ki, bu gün İslama böyük axın var. Dini mədrəsələr və dini tədris ocaqlarında təhsil alan oğlan və qızlar ruhani kimi yetişir. İslam dininin təbliğatçilarına çevrilirlər. Hazırda yas mərasimini layiqincə idarə edən mollalar çoxdur. Respublikamızın hər yerində belə savadlı şəxslərə rast gəlmək olar. Düzdür, hələ də "qara molla" təxəllüsü daşıyan piyada, yəni savadsız mollalar da az deyil. İslam dinindən bixəbər elə mollalar var ki, yas mərasimində ordan-burdan eşitdiklərinin də qol-qanadını sındıra-sındıra danışır, inandırıcı olmayan fantaziya ilə
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
dolu vaqiələr söyləməklə, məclis əhlini çaşdırır, çox vaxt da belələrinin savadsızlığı ucbatında yas mərasimlərində dini mövzuda mübahisə yaranır. İfşa olunduğunu görüb, məclisi tərk edən "bozbaş molla"larına çox rast gəlmişik. Nə yaxşı ki indi belə mollalar seyrəlir və aradan çıxır. Onların yerini isə "molla" sözünün mənasını, öz vəzifəsinin məsuliyyətini layiqincə dərk edən savadlı adamlar tutur. Belələrinin idarə etdikləri mərasimlərdə oturmaqdan, sözün əsl mənasında zövq alır, dini biliklərin çoxalır, mənən zənginləşirsən. Sabirabad rayonunun Məmişlər kəndində yas
mərasimini aparan alicənab bir şəxsi mollalara əsl nümunə hesab edirəm. Biz hüzr yerinə Bakıdan getmişdik. Mərhumə, dostumun ömür-gün yoldaşı idi. Mərasimin üçüncü gününü başa vurub, Bakıya qayıtmalı idim. Doğrusu, mollanın məclisi aparmaq
səriştəsi, hazırcavablığı, dünyagörüşü, istiqanlılığı şəxsən məni yeddi gün o mərasimdə qalmağa şövqləndirdi. Nə gizlədim, cənub bölgəsində də savadlı, mədəni, sanballı mollalar çoxdur. Amma Məmişlər kəndində təsadüf etdiyim mollanın qabiliyyəti, məclisi yola vermək səriştəsi, ümumi mədəniyyəti məni valeh etdi. Bəs haqqında ağızdolusu bəhs etdiyim molla kimdir? Harada təhsil alıb?
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
Məşədi Fəqan Məmmədov Saatlının Mollavaizli kəndində doğulub, ömrünün 38-ci baharını yaşayır. Tanrı ona həm zahiri, həm də daxili, mənəvi gözəllik bəxş edib. Cavan olsa da üz-gözünə Tanrıdan nur ələnib. Aydın, mənalı baxışları qəlbinin paklığından, İslam dininə sonsuz məhəbbətindən, xeyirxah və gözütoxluğundan, insanpərvərliyindən xəbər verir. Uşaqlıqdan Əli aşiqidir. Ömrünün erkən çağlarından damarlarında İslam qanı axır. İlk müəllimi Masallının Musaküçə kəndinin sakini molla Nəzir olub. 13 yaşından Qurani-Kərimə qail olub. İki ildə ilk ruhani atasından çox şey öyrənib. Lakin bildikləri onu qane etməyib. Sonra Cəlilabad və Biləsuvar rayonlarında dini biliyini dərinləşdirib. Az qala 15 il dini təlim keçib. İslam dininə, Qurani-Kərimə baş vurduqca anlayıb ki, daha dərinliklərə baş vurmaq, qəvvas olub dənizin dibindən daha çox dürr götünmək - tükənməz bilik mənbəyi olan İslamı öyrəndikcə-öyrənmək və öyrətmək lazımdır. Həzrət Mühəmməd (s) Peyğəmbərin "Beşikdən qəbir evinəcən elm öyrənmək" kəlamını özünün həyat devizi seçmiş Məşədi Molla Fəqan 38 illik ömrünün böyük bir hissəsini ruhuna qida, zehninə ziya əta edən İslamdan bəhrələnir. Bəhrələndikcə doymur, bildiklərini, öyrəndiklərini isə əhli-müsəlmana öyrədir, "yoruldum" demir.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
7 gün ərzində Məşədi Fəqanı çox ağır və ağayana, təmkinli və sanballı, söhbətlərində ölçülü-biçimli gördüm. Molla üçün zəruri olan aydın və təmiz nitqi, ürəyəyatımlı və ləngərti avazı ilə o, məclisə yığışanları sanki ovsunlamışdı. Hamı bir nəfər kimi ona diqqət kəsilmişdi, hamı ondan daha çox öyrənməyə çalışırdı. Molla ona verilən sualları lazımınca və qədərincə cavablandırır, hamını razı salırdı. Məşədi Fəqan məclisdə hansı məsələlərə toxunmurdu? İnsan nə qədər fenomenal biliyə malik olarmış! Söhbət zamanı yeri gələndə loğmana çevrilib, təbabətdən danışır, sağlam olmağın şərtlərini izah edir, İslam tarixçisi kimi, bu dinin ümumbəşəri əhəmiyyətindən, dünyanın tanınmış şəxsiyyətlərinin Peyğəmbərimizə, eləcə də Əli (ə)-a verdikləri qiymətdən ilhamla bəhs edir, İslamda qadın azadlığından geniş söhbət açılmasından, haram və halallıqdan elə maraqla, şövqlə danışır ki, dinləməkdən doymursan. Azərbaycanın dahi mütəfəkkiri Nizami və Füzulinin, Nəsimi və Səməd Vurğunun söz xəzinəsindən nə qədər misallar çəkir, nümunələr göstərirdi! Məscidlərdən söhbət açan Məşədi Fəqan izahat verir ki, Misirdə 1001 məscid var. Cəmiyyətdə, müsəlman aləmində mövçud olan Allah evlərinin növlərini sadalayır, məclis əhlinin qəlbində dini ocaqlara, məbədgahlara məhəbbət alovu yandıra bilir. Məşədi Fəqan: "Hər bir Allah bəndəsinin qürur taxtı www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
olmalıdır və taxtdan enməməlidir",- deyəndən sonra yaltaqları qamçılayır, pul, mənsəb qazanmaq üçün mənliyini, əqidəsini, qürurunu itirən cahillərə müraciət edir, onları kişi kimi yaşamağa səsləyir. Doğrusu mən, 63 il ömür sürmüş, az qala 40 il yazı- pozu ilə məşğul olan jurnalist kimi molla Fəqandan çox şey əxz etdim. Məclis günlərində onun bütün söhbətlərinə diqqət kəsildim, özümçün qeydlər apardım, dini kəlamlarla xeyli zənginləşdim. Bəli, yas mərasimlərinə məhz belə yetkin, təkmil, qabiliyyət və mədəniyyət timsallı mollaları dəvət etmək lazımdır ki, qoy onlar bugünkü ağır şəraitdə, dolanışığını, güzəranını bərpa etmək üçün başqa dini təriqətləri qəbul etmək zorunda
qalan soydaşlarımızı, ələlxüsus gənclərimizi səhv addım atmaqdan çəkindirsin, İslam bayrağının həmişə ucada dolandığını sübut etsinlər.
www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
Qızılı payızda doğulmuşam. 5 sentyabr 1937-ci ildə. Qız bürcündənəm. Masallı rayonunun Boradigah qəsəbəsindəki orta məktəbin VII sinfini əla qiymətlə bitirərək Bakı Neft Texnikumuna imtahansız qəbul olunmuşam. Bir müddət Sabunçu neft mədənində operator işləmişəm. Sonra da Sovet Ordusunda hərbi xidmətdə olmuşam. Jurnalistikaya olan sonsuz həvəsim məni o vaxtkı S.M.Kirov adına ADU-nun (hazırda BDU) jurnalistika şöbəsinə gətirdi. 1963-1967-ci illərdə həmin şöbədə ali təhsil almışam. Elə o vaxtdan da jurnalist kimi Azərbaycan mətbuatında çalışıram. 50 ilə yaxındır ki, respublikamızda nəşr olunan müxtəlif qəzet və jurnallarda fəaliyyət göstərirəm. Uzun illər «Kino yenilikləri», «İmpuls», «Məşəl», «Yeni era» qəzetlərində baş redaktor, «And», «Gələcək gün», «Naxçıvan», «Faktlar» və s. qəzetlərində, eləcə də «Zəriflik» jurnalında redaktor işləmişəm. Bir neçə qəzetdə müxtəlif mövzularda yazılarla çıxış etmişəm. Çap olunan yazıları mizan tərəziyə qoysan, öz çəkimdən ağır gələr. Hazırda Respublika Təhsil Nazirliyinin orqanı olan «Təhsil» jurnalında şöbə redaktoru vəzifəsini icra edirəm. www.kitabxana.net – Milli Virtual-Elektron Kitabxana 2017
İdris Hacızadə ―Dünyamızın bəzəyidir insanlar‖
Bədii yaradıcılıqla da məşğulam. Çoxlu mənsur şeir, lirik şeirlərim, uşaqlar üçün qələmə aldığım şeir nümunələrim müxtəlif mətbu orqanlarında işıq üzü görüb. «İşıqlı ömür» kitabı (müştərək) tanınmış neftçi alim Nuru Nuriyevin həyat və yaradıcılığına həsr olunub. Hazırda 3 kitabım çapını gözləyir. «Dünyanın bəzəyi insanlar», «Qayıt, əzizim!», «…Ürək deyir yaşa hələ». Bütövlükdə çoxlu sayda tərcümə kitabları da çap mərhələsindədir. Bura tanınmış isveç dramaturqu B.Byörsonun «Redaktor» pyesini aid edə bilərəm. Həmin tərcümə üzərində 6 aydan çox əmək sərf etmişəm. Hələ ki qələmim işləyir, gözlərim görür. Ürəkdə təpər var. Hələ ki insanlara, dünyaya, həyata, əsası isə, yaşamağa həvəs var, qələmi yerə qoymayacağam. Çünki həyat ―şirindir, qardaşım!‖ 2 övlad atası, 3 nəvə babasıyam. Yüklə 3,03 Mb. Dostları ilə paylaş:
|