Iii. Uluslararasi
Yüklə 6,81 Mb. Pdf görüntüsü
|
24 III BEYNƏLXALQ HƏMZƏ NİGARİ TÜRK DÜNYASI MƏDƏNİ İRSİ SİMPOZİUMU büyük, kaşları gözlerinin üzerine kadar dökülmüş ve kalın, başı büyük, şuh meşrep, latife sever, güler yüzlü, açık simalı bir zat idi. Sebâtî her zaman güler yüzlü olup tebessüm ederdi. Onun yüzünü hiç kimseye ekşittiği görülmemiştir. En müteessir olduğu zamanda bile ‘hay külhanî’ sözünden başka bir söz sarf etmediğini bizzat müşahede ettim.” ****
üzerine Pir’in ona: “Seni bu bâbda rüsvâ-yı cihân ederdim/ Lakin imdi seni İlhamî’ye kurban etdim” ***** dediğini yazar. Bu kırgınlık hadisesini nakletmeyen Ağabali, İlhamî’nin dindar, hoş sohbet, meclislerin aranan ismi olan bir zat olduğunu ve Sebâtî’nin büyük kardeşi olduğunu belirtir. Demek ki Mir Hamza bu zatı çok sevmektedir ve onun yüzü suyu hürmetine Sebâtî’yi yaptığı hatadan dolayı affetmiştir. Sebâtî de bu hatasından dolayı özür dilemiştir. Otuz yılı aşkın İsmail Şirvanî türbesinde imamlık yapan Sebâtî, kabrini İsmail Şirvanî’nin türbesinin giriş kapısından on-on beş metre önüne kazdırmış ve öldüğünde buraya gömülmek istediğini söylemiştir. “Mezarı kazılırken evin penceresinden seyr etmekte idi. Garip tesadüftür ki o hastalıktan şifa bulamayıp vefat etmiş ve sağlığında kazdırdığı mezarında ebedî uykuya dalmıştır. Vefatı 1320 (1902-3) yılına tesadüf eder.” ****** Sebâtî, şeyhi olan Mir Hamza Nigârî’ye ve onun erken yaşta ölen oğlu Siraceddin’e tarih manzumesi şeklinde birer mersiye yazmıştır. Mir Hamza için yazdığı ebcedli tarih manzumesi şudur: “BU DAḪİ BAYEZID PAŞA MAḤALLESİ’NDE CAMİ‘İ VE TÜRBE-İ MAḪṢÛṢÃSINDA MEDFÛN ŞEYḪ ḤAMZA-EN NİGÂRÎ EL-ḲARABÂĠÎ ḤAẐRETLERİ’NİÑ VEFÂTI TÂRİḪİDİR Fâ‘ilâtün / Fâ’ilâtün / Fâ‘ilâtün / Fâ‘ilün İrtiḥâl itdi diriġâ ‘ârif-i bi-llahımız Ey göñül min ba‘d çıksun göklere dek âhımız Ey diriġâ ḥasretâ vü ifriḳat kim nâgehân Gitdi emr-i irci‘ ile mürşid-i âgâhımız Şems-i burc-ı evliyâ vü şem‘-i bezm-i ‘âşıḳân Vaḳıf-ı esrâr-ı Ḥaḳḳ ol pîr Ḥamza şâhımız Aẖter-i baẖtım n’ola düşse zemîne ba‘de-zîn Âsümân-ı ‘aşḳdan çün kim ṭoldı mâhımız Ser-nigûn ẖalḳ olmuşuñ ey sırça-saḳf-ı vâzgün Kim yazılsun cevfüñe her dem bizim eyvâhımız Ba‘de haẕâ ey Ŝebâti âyet-i ṣabrı oḳu Tâ hidâyetler ḳılub tevfîḳ vire Allahımız Hâtif-i ġaybî götürdi söyledim târiẖini Gitdi ẖayfâ dil cihândan mürşîd-i âgâhımız Sene 1303” *******
**** Mehmet Rıhtım, a.g.e., s. 155. ***** A.g.e., s. 156. ****** A.g.e., s. 156. ******* Nagehan Koç, Hafız Mehmet Sebâtî Divanının Transkripsiyonlu Metni ve İncelemesi, Sakarya Üniversite- si Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006, s. 229.
25 III BEYNƏLXALQ HƏMZƏ NİGARİ TÜRK DÜNYASI MƏDƏNİ İRSİ SİMPOZİUMU ندناهج ݪݚ افيح ىدتك ىديشرم زيميهاكآ ٣٠٣١ Bu beytitte ikinci dizenin tüm harfleri toplandığında 1303 tarihi bulunur ki bu tarih Şeyhin ölüm tarihidir. Mir Hamza’nın biricik oğlu Siraceddîn için yazdığı tarih manzumesi ise şudur: “MÜŞÂRÜN-İLEYHÜÑ MAHDÛM-I SİYÂDET MELZÛM-I ‘ÂLÎLERİ MUHAMMED SİRÂCÜDDİN EFENDİ’NİN VEFÂTINA MERSİYE TÂRİHİDİR Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilâtün Fâ‘ilün Âh kim söndi sirâc-ı bezm-i irfân ey dirîġ Ḳaldılar ehl-i muḥabbet sîne sûzân ey dirîġ Geldi emr-i irca‘ çün gitdi ol peyk-i vefâ Tâbi‘-i hikmet-i meşiyyet emr ü fermân ey dirîġ Ḫâne-i ‘işret ẖarâb oldı ḳırıldı şîşeler Sâḳi-i gül-çehre ḳaldı mest ü ḥayrân ey dirîġ Düşdi muṭribler elinden târ ü çeng ü ûd ü nây Mecmâ‘ı yârâna düşdi âh-ı efgân ey dirîġ Ol żiyâ-ı çeşm kim cân u dil-i ‘uşşâḳ idi Gitdi ḥayfâ ḳaldı bunlar bî-dil ü cân ey dirîġ Görmemişken kimseler rûyında âŝâr-ı melâl Ḥażret-i Seyyid Nigârî ḳıldı efgân ey dirîġ Ey dil-i mâtem-serâ bir âh çek kim derd-nâk Düşsüñ iḳlim-i vücûda nâr-ı ḥarmân ey dirîġ Arzû-yı mevt ider göñlüm ḳanı câm-ı ecel Kim bu derde yoḳdur andan ġayri dermân ey dirîġ Râhat-ı cân ü dilüñ gitdi Ŝebâtî ba‘de-zin Cây-ı âsâyiş saña olmaz mı nîrân ey dirîġ İstedim ṭab‘ı Ŝebâtî’den ânuñ târiẖini Âh-ı ḥasret çekdi ol ân didi bî-cân ey dirîġ” ********
ايستدوم طبع ثباتيدن انڭ تاريخيني آه حسرت چكدي اول آن ديدي بيجان اي دريغ ۱۲٩۱ Bu beyitte “didi” ifadesinden sonrası “bî-cân ey diriġ” toplandığında 1291 tarihi bulunur ki bu tarih Siraceddîn’in ölüm tarihidir. MÜŞÂRÜN-İLEYH (Siraceddin) ḤAḲḲINDA SÖYLENİLEN MERŜİYEDİR ******** Fe‘ilâtün / Fe‘ilâtün / Fe‘ilâtün / Fe‘ilün ‘Âşıḳân kûy-ı Nigâre yine aġlar çekilür Ḳorẖaram aġlamadan gözlere aġlar çekilür Mâhî-i maḥlubı bulmañ a gözüm aġlamadan ******** Nagehan Koç, a.g.e., s. 231. ******** A.g.e., s. 230
26 III BEYNƏLXALQ HƏMZƏ NİGARİ TÜRK DÜNYASI MƏDƏNİ İRSİ SİMPOZİUMU Âb-ı çeşmüñ dökivir gör nice aġlar çekilür Ey göñül aç gözügüñ barcâ ḳarabâġını gör Ki Ḳarabâġlı mehe biñ ḳara baġlar çekilür Mâtem ile yine mât oldı cünûn teg ‘uşşâḳ Ânları baġlamaġa çoḳ ḳarabâġlar çekilür Ey Ŝebâtî yetişür mürà-i dili zâr itdüñ Kim ânuñ nâlesine bülbül-i bâġlar çekilür Girye-i ebr-i ġam bâd-ı belâ birle bu gün Cûy-ı eşkim ṣanemâ gör nice çaġlar çekilür Tâb ḳılmaz bu ġama ṭâġ-ı şecer seng ü meder El-amân söylemeyüñ sîneme dâġlar çekilür Sebâtî; gazel veya kaside şairi olmak yerine, ki kendisinden çok daha başarılı bir şeyhe sahipken buna gerek görmemiş olabilir, tarih manzumeleri sahasında ilerlemeyi tercih etmiştir. Bunda da şeyhinin şu tarih manzumesinin ilham kaynağı olma ihtimali yüksektir:
Ey büt yüzüňe baḳdım ġamzeň gözüme degdi Bildim ki şehîd olam ẖoş geldi baňa fâlum ********
ىدكد هموزوك گزمغ مدقاب هگوزوي تب ىا ملاف اكب ىدلك شوخ مالوا ديهش هك مدلب ۳۰۳۱
Köprülü Yahya Efendi’nin tahminine göre bu beyt (Mir Hamza’nın kendi) vefat tarihini göstermektedir. Ebced hesâbı ile Şehîd olam ẖoş شوخ مالوا ديهش kelimeleri rumî ayı ile vefat tarihini göstermiştir. Bu üç kelimeyi bu beytitten seçmeye gelince, anlaşılıyor ki Hazret-i Pir bu ifade ile şehid olacağını anlamıştır.” Kelimlerin ebced karşılıkları ve sonuç şudur: Şehîd: şın (٣٠٠)+ he (5)+ ye (١٠) + dal(4) = ٣١٩ Olam: elif (1) + vav (6)+ lam (30)+ elif (1) + mim (40) = 78 ẖoş: ẖ (600)+ vav(6) + şın(300) = 906 Toplam: 1303 Bin üç yüz üç tarihinde şehadet makamını kazanacağını ve bu yolla âlî mertebeye kavuşacağını keşfen söylemiştir. Daha ilginci, bu beytin son dizesinin noktalı harfleri toplandığında da aynı tarih bulunmaktadır. Yani bu beyitte aynı zamanda cevherî tarih de gizlidir, şöyle ki:
Bildim (özellikle ye’siz yazılmış); noktalı harf be (2) + şehîd; noktalı harfler şın(٣٠٠), ye (١٠)+ ẖoş; noktalı harfler ẖa (600), şın(300) + ******** Azmi Bilgin, Divân-ı Seyyid Nigârî, Mir Hamza Nigârî, Kule İletişim Hizmetleri, İstanbul, 2003, s. 287- gazel 473/ beyit 2. Yüklə 6,81 Mb. Dostları ilə paylaş:
|