İkinci dünya müharibəsinin abş üçün nəticələri
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
287 xidm ət edir. Lakin Ukraynanın NATO-ya girmək istəyinə gəlincə, dem ək lazımdır ki, bu böyük şahmat lövhəsindəki böyük fiqurların oyununda piyadaların vəziyyətinə bənzəyir. Ukrayna dövləti “Avropaya yol” prinsipini əsas götürür. Lakin Avropanın ziyalı t əbəqəsi özlərinin vətənlərini Köhnə dünya adlandırırlar. Hazırkı dövrd ə Ukraynanın NATO-ya girməsi ölkənin inkişafının ənənəvi hüququ v ə mənəvi prinsiplərinin pozulması, öz vətəndaşlarının ümumi r əyinin nəzərə alınmaması, onun yeni qlobal münaqişələrə c əlb edilməsi, ölkənin siyasi müstəqililyinin itirilməsinə doğru gedilm əsi, ölkədaxili parçalanmasının güclənməsi deməkdir. 288 V .ABŞ və Ərəb ölkələri 2011-ci ildə 2011-ci ilin fevral- martında Misirdə Hüsnü Mübarək hakimiyyətinə qarşı çevrilən hərəkat ABŞ başda olmaqla böyük dövlətlər tərəfindən dəstəkləndi. Bu hərəkat sonda qələbə çaldı və Hüsnü Mübarək 30 illik hakimiyyətindən əl çəkməli oldu. “Müsəlman qardaşları cəmiyyəti”nin rəhbərlik etdiyi belə hərəkatlar digər ərəb ölkələrində - Tunisdə, Yəməndə, Suriyada da baş verdi. Bu hərəkatların hamısı mövcud quruluşa qarşı çevrilmişdi. Nəticədə Suriyada fövqəladə vəziyyət ləğv edildi. Digər ölkələrdə xalqa bir sıra güzəştlər edildi. Bu ölkələrdəki hərəkatlar liberalizmə, plüralizmə yönəlmiş hərəkatlar idi. Livi ya Afrikanın şimalında yerləşən ərəb ölkəsidir. Ərazisinə görə Afrikanın ən böyük dövlətlərindən biridir. Liviya Afrikada neft ehtiyatlarına görə birinci, qaz ehtiyatlarına görə dördüncü yeri tutur. Liviyada fevralın 17-nə kütləvi etiraz aksiyaları başladı. Benqazi şəhərində küçələrə çıxan minlərlə insan 1969-cu ildən ölkəni idarə edən Liviya Ərəb Cümhuriyyətinin lideri, polkovnik Müəmmər Qəddafinin istefasını, həbsdə olan siyasi məhbusların azad edilməsini tələb edirdilər. Lakin, Liviya lideri Müəmmər Qəddafi Misir prezidenti Hüsnü Mübarək devrilməzdən bir həftə əvvəl xalqa müraciət edərək bildirmişdi ki, "qanuni hakimiyyətə qarşı etiraz aksiyalarına dözmək niyyətində deyil". Əl-Bayda, Əz-Zintan şəhərində də etiraz aksiyası keçirilirdi. Hökumət əleyhinə aksiyalarla yanaşı, Tripoli, Benqazi və Liviya lideri Müəmmər Qəddafinin doğulduğu Sirt şəhərində hakimiyyətə dəstək xarakterli aksiyalar da keçirilməyə başladı. Nümayişçilər ölkənin şərqindəki Əl-Bayda şəhərini ələ keçir- dilər. Şəhər təhlükəsizlik qüvvələri tərəfindən mühasirəyə alın- mışdı. Liviya liderinin oğlu bildirirdi ki, ordu Qəddafini müdafiə etmək üçün son gülləyədək döyüşəcək: “Mən vətəndaş müharibə- sindən ehtiyatlanıram, bu müharibə neft səltənətini məhv edə bilər. Bəziləri Benqazidə hökumət yaratmaq, digərləri isə Əl-Baydada islam əmirliyi təsis etmək istəyir. Hər kəsin öz çevriliş planı var”. 289 Liviyanın Benqazi şəhərində kütləvi etiraz aksiyası keçirən vətəndaşlarla polisin toqquşması nəticəsində 200 nəfər həlak olmu ş, 800 nəfər yaralanmışdı. L iviya Ərəb Cəmahiriyyəsinin lideri Müəmmər Qəddafi dövlət televiziyası ilə xalqa müraciətində demişdi ki, ölkədəki yerli idarəetmə orqanlarının səlahiyyətləri artırılacaq, dövlət büdcəsin- dən xərcləmələrə nəzarət gücləndirildəcək. "Liviyada baş verənlər "Əl Qaidə" kimi terror təşkilatları və Qərbin idarə etdiyi bəzi dəstələrin işləridir. Şəhərlərimizi xarabazara, xalqımızı zəlil insan- lara, dövlətimizi isə parçalanmış ölkəyə çevirmək istəyən bu adam- ların məqsədləri xain, çirkin və murdardır. Bu murdar köpəklər, əlləri qana batmış cəlladlar bilməlidir ki, Liviya xalqı müstəqilliyi və stabilliyi uğrunda verdiyi qurbanları unutmayacaq. Şəhidlərin qanı yerdə qalmayacaq. Mən Liviya inqilabının lideriyəm. İnqilab lideri isə prezident deyil ki, istefa versin. Hazırda Qərbin mediya vasitələri ölkəmizin dünyadakı imicini korlamağa çalışırlar. Lakin bu insanlar və qüvvələr bilməlidir ki, xaricdən təzyiqlərə boyun əyən, geri çəkilən deyiləm. Amerikaya və Böyuk Britaniyaya müqavimət göstərən biz liviyalılar təslim olmayacağıq. Liviya inqi lab istəmir. Muzdlu köpəklərin idarə etdiyi insanlar Liviyaya yox, İblisə xidmət edirlər. Mən ölkəni tərk edən deyiləm və burada şəhid kimi dünyamı dəyişəcəyəm". ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələri dünyanın ən uzun aviadaşıyıcısı olan “USS Enter prise”si Liviya sahillərinə göndərmişdi. Aviada- şıyıcı Liviyadakı vətəndaş müharibəsi ilə əlaqədar, Somali quldur- ları ilə mübarizə tapşırığından geri çağırılmışdır. Penntaqon fevralın 28-də Şimali Afrika sahillərində Hərbi Hava və Hərbi Dəniz qüvvələrinin yenidən qruplaşdırılacağını bildirilmişdir. ABŞ və Böyük Britaniya liderləri isə Liviyada müxalifəti qorumaq üçün hərbi gücə əl atacaqlarını istisna etməyiblər. Britaniyanın baş naziri Devid Kemeron Müəmmər Qəddafinin nümayişçilərə qarşı təyyarə və vertolyotlardan istifadə etdiyi təqdirdə, onun özünə qarşı da hava zərbələrindən istifadə olunacağını bəyan etmişdi. ABŞ, Britaniya və Fransa xüsusi təyinatlılarını Liviyaya yerit- mişdilər. Bu 3 ölkənin xüsusi təyinatlıları Liviyanın şərq rayon- larında yerləşdirilmişdi. 290 Qəddafi bildirirdi ki, “Qərb Liviyanı Böyük Britaniya, Fransa və ya ABŞ-ın müstəmləkəsinə çevirmək istəyir. Avropa ölkələri artıq Fars körfəzi və İraqın neft yataqlarına nəzarət edir”. 2011-ci ilin f evralın 23-də Liviya iğtişaşları ilə bağlı ilk dəfə şərh verən ABŞ prezidenti Barak Obama demişdi ki, Liviya hakimiyyəti Müəmmər Qəddafi rejimi əleyhinə etiraz edənlərə qarşı zorakılıq işlədilməsinə görə məsuliyyət daşımalıdır. Onlar beynəlxalq qurumlarla birlikdə Liviya böhranına qarşı ümumi cavab yolunu axtarmağı planlaşdırıblar”. ABŞ prezidenti göstəriş verib ki, onun milli təhlükəsizlik komandası Liviyada seçkilər üzrə təkliflər hazırlasın. Həmin gün Avropa Birliyinin rəsmiləri də Qəddafi rejiminə mümkün cavab tədbirləri kimi sanksiyalar təklif e tmişlər. Amerika Birləşmiş Ştatları Liviya lideri Müəmmər Qəddafinin öz xalqının inamını itirdiyini hesab edirlər. Liviya hökumətinə qarşı sanksiyalar paketi hazırladıqlarını Ağ Evin mətbuat katibi Cey Karni bəyan etmişdi. O deyirdi ki, «Belə görünür ki, Qəddafi xalqının etimadını itirib. O vətəndaşlara qarşı zorakılıq tətbiq olunmasına sakit baxır, liviyalıların nəzərində onun hakimiyyətinin qanuniliyi sıfıra enib». ABŞ prezidenti Barak Obama Liviya lideri Müəmmər Qəddafiyə, onun ailə üzvləri və hökumətinə qarşı birtərəfli qayda- da maliyyə sanksiyalarının tətbiq olunması barədə fərman imzala- mışdı. «Mən ABŞ prezidenti Barak Obama hesab edirəm ki, polkov nik Müəmmər Qəddafi, onun hökuməti və ən yaxın silah- daşları silahdan, muzdlu əsgərlərdən və əsassız zorakılıqdan istifa- də edərək Liviya xalqına qarşı yolverilməz addımlar atıblar. Mən həmçinin hesab edirəm ki, Qəddafi, onun ailəsinin, hökumətinin üzvləri və ən yaxın silahdaşları Liviyanın dövlət əmlakı qorun- masa, onu ələ keçirə bilərlər». Fərmana əsasən, Qəddafi, onun hökuməti və dörd qohumunun bütün əmlakı və bank hesabları don- durulur, Liviya hökuməti ilə bütün bank əməliyyatlarına qadağa qoyulurdu. «Bundan əlavə, ABŞ dövləti Liviyaya müdafiə sənayesi mallarının idxalına və bu ölkəyə müdafiə sahəsində xidmət göstərməyə icazə verən bütün mövcud lisenziyaları dondururdu». Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|