İkinci dünya müharibəsinin abş üçün nəticələri
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
145 Heç bir despot hökum ət onları dini baxışlarından məhrum edə bilm əz. Əlbəttə, Orta Şərqin bu müqəddəs yerləri ateist materializm dünya görüşünü əsas götürən quruluşun zülmünü götürm əz və rədd edər. Doğrudur beynəlxalq kommunizm öz əsas m əqsədini pərdələməyə çalışaraq dünyaya xeyirxah məqsədlə təsir göst ərmək istədiyini bildirir. SSRİ cəlbedici cümlələrlə öz siyasi, iqtisadi v ə hərbi köməyini əsirgəmədiyini bildirir. Lakin istənilən azad dövl ət sistemin obyektidir. Onun maska altında gizləndiyini aşkara çıxarmaq üçün adi bir müdriklik kifayətdir. Estoniya, Latviya v ə Litvanı xatırlayın. Sovet ittifaqı 1939 – cu ildə bu döv- l ətlərlə qarşılıqlı yardım haqqında müqavilə bağladı. O zaman bu dövl ətlər hələ müstəqil idilər. SSRİ xarici işlər naziri 1939 – cu ilin oktyabr ında Ali Sovetin növbədənkənar birinci sessiyasında öz müraci ətində bütün dinləyicilərə təntənəli surətdə bildirdi ki, “biz d əqiq və diqqətlə bu pakta əməl edəcəyik, elan edirik ki, Pribaltika Respublikaları haqqında bütün mənasız danışıqlar bizim ümumi düşmənlərimizin və bütün antisovet fitnəkarların maraqlarını ifadə edir”. Lakin 1940 – cı ildə Pribaltika Respublikaları zorla SSRİ – yə birləşdirildi. Şərqi Avropanın satellit dövl ətləri üzərində güclü Sovet nəzarəti davam edir, halbuki İkinci dünya müharibəsi zamanı təntənəli surətdə başqa v ədlər verilmişdir. Stalinin ölümü bu taktikanı dəyişdirmək ümidini doğrultdu. 1955 – ci ildə Varşava Müqaviləsi Təşkilatı yaradıldı. Onun prinsipi onların müstəqilliyinə və suverenliyinə hörm ət və daxili işlərinə qarışmamaq olsa, SSRİ yenə satellit ölk ələr üzərində öz nəzarətini davam etdirdi. Biz Macarıstana kobud silahlı müdaxilənin şahidi olduq. Macar faciəsi nəticəsində dünyanın Sovet vədlərinə olan inamı sarsıldı. Beynəlxalq kom munizm keçmiş müvəffəqiyyətlərini qorumağa çalışır. Biz sad ə və mübahisəyə ehtiyacı olmayan faktlarla qarşılaşırıq: 1)Orta Şərq həmişə Rusiya üçün özünü cəlbedici şəkildə təqdim edir. Bu gün is ə o, beynəlxalq kommunizm üçün daha çox arzu edilən mükafat kimidir. 2)Sovet hökum əti arzu edilən məqsədinə çatmaq üçün mübariz əsini nümayiş etdirməkdə davam edir. 3)Orta Şərqin müst əqil dövlətləri əlavə müdafiəyə ehtiyac hiss edirlər, onlar müst əqil dövlət kimi qalmağa çalışırlar. 146 IV. M ənim sizə ifadə etdiyim bütün bu vəziyyət ABŞ – ın qarşısında böyük məsuliyyət qoyur. Biz nümayiş etdirdik ki, Orta Şərqin dövlətlərinin müstəqilliyi, toxunulmazlığı pozulmaz qalmalıdır və beynəlxalq miqyasda hər hansı bir təcavüzə məruz qala bilm əz. Bu prinsipə biz sadiqik, buna heç bir şübhə də ola bilm əz. Tarix sübut edir ki, dövlətin öz prinsipindən üz döndər- m əsi onu necə amansız sınaqlara məruz qoyur. Təkcə Orta Şərqdə deyil, ABŞ digər adamlar üzərində də siyasi və iqtisadi ağalığa çalışmır. Bizim arzumuz dünyada quldarlıq deyil, azad mühit yaratmaqdır. Bu dövrdə Orta Şərqin hamısı olmasa da, xeyli döv- l ətləri beynəlxalq kommunizmdən gələn təhlükəni anlayaraq ABŞ – la daha sıx əlaqəni alqışlayırlar. Onlar özləri üçün BMT – nin müs əqillik, iqtisadi uğurlar və mənəvi yüksəliş məqsədini reallaş- dırmağa çalışırdılar. Əgər Orta Şərq əvvəlki Qərblə Şərq arasında əlaqələndirici halqa rolunu yerinə yetirirsə, əgər onun geniş iqtisadi resursları öz xalqına məxsusdursa, əgər onun mədəniyyəti, dini və başqa adət - ənənələri öz xalqına xidmət edirsə, onda ABŞ bu azadlıqsevən dövlətlərin müstəqilliyini müdafiə etməyə hazır olduğunu bildirməlidir. V. Bu şəraitdə mən konqresə əməkdaşlıq üçün müraciət etm əyi vacib hesab etdim. Ancaq belə bir əməkdaşlıq əsasında biz t əcavüzü dəf etmək üçün bütün vacib işləri görə bilərik. Azadlıq uğrunda igidlik və inam göstərə bilərik. Nəticədə isə ciddi təhlükə qarşısında azad dünya qoya bilərik. Əvvəllər ABŞ Orta Şərqə aid bir sıra prezident bəyanatları vermişdir. Bu və ya digər dərəcədə beyn əlxalq kommunizmdən irəli gələn mürəkkəbləşən qeyri – müyy ən situasiya və təhlükənin artması məni inandırır ki, kon- qresin v ə icra hakimiyyəti başçılarının birgə fəaliyyəti ilə ABŞ – ın prinsipial siyas əti öz ifadəsini tapmalıdır. Həm də bizim qətiy- y ətimiz bu qaydada rəsmiləşməlidir ki, onda heç bir şübhəyə əsas qalmasın. Bizim sözümüz əməlimizlə möhkəmləndirilməlidir. VI. M ənim məsləhət görülən təkliflərim aşağıdakı fərq- l əndirici cəhətləri özündə birləşdirməlidir. Birinci, bu hərəkətin n əticəsində ABŞ Orta Şərqin istənilən dövlətinə və dövlətlər qrupuna köm ək etmək hüququ əldə edir. Bu isə onların iqtisadi qüdr ətinin inkişafına, milli müstəqilliyinin qorunmasına yönəl- 147 dilmişdir. İkincisi, bu hərəkətin nəticəsində icraedici hakimiyyət başçıları bu regionda hərbi kömək və bu köməyi istənilən dövlət və dövl ətlər arzu edən qrupu ilə əməkdaşlıq, proqramını reallaşdırmaq üçün s əlahiyyət alacaqlar. Üçüncü, bu hərəkət nəticəsində beyn əlxalq kommunizmin nəzarət etdiyi hər hansı dövlətin açıq silahlı təcavüzü zamanı Orta Şərq regionuna daxil olan dövlətlərin ərazi bütövlüyünü və siyasi müstəqilliyini təmin etmək məqsədilə ABŞ – ın silahlı qüvvələrindən istifadə edilə bilər. Bu formada köm ək və əməkdaşlığa ABŞ tərəfindən sanksiya veriləcək. Bu t ədbirlər BMT – nin nizamnaməsinə daxil edilmiş ABŞ – ın müqavil ə öhdəliyi əsasında BMT – nin zəmanəti əsasında həyata keçirilm əlidir. Silahlı hücum zamanı bu tədbirlər yenə də BMT TŞ – nın nəzarəti altında olmalıdır. Dördüncü, iqtisadi və hərbi müda- fi ə məqsədilə 1954 – cü ildə qəbul edilmiş qarşılıqlı təhlükəsizlik haq qında Qanuna və ona edilmiş əlavədə göstərilmiş müəyyən m əhdudiyyətlərdən asılı olmayaraq istifadə edilmək üçün konqres v əsait ayırsın. Təklif edilən qanunvericilik aktına yenidən baxıl- malı, cari ilin 30 iyununa qədər bu məsələ həll edilməlidir. Mən bel ə hesab edirəm ki, hələlik bu məqsədə 200 milyon dollar pul ayrılsın, 1958 və 1959 – cu illərin növbəti qanun layihələrində regionun tam istifad əsi üçün əlavə vəsaitlər ayrılsın və bu konqres t ərəfindən təsdiq edilsin. VII. Bu proqram Orta Şərqin bütün problemlərini həll etmir. Bu regiona aid bütün siyasi q ərarlar burada öz əksini tapmır. F ələstin və İsraillə ərəb dövlətləri arasında qarşılıqlı münasibətlər problemi qalmaqda davam edir. Ərəb qaçqınlarının taleyi məsələsi d ə öz həllini tapmışdır. Süveyş kanalının gələcək statusu məsələsi d ə gündəmdədir. Bu çətinliklər dünya kommunizmini tamamilə bu t əhlükədən bir qədər uzaq olduğuna görə daha da kəskinləşdirir. M ənim təklif etdiyim bu layihə bu problemlərin hamısının həllini n əzərdə tutmur. Bu məsələlərlə BMT məşğul olur və biz onu d əstəkləyirik. ABŞ dəqiq elan etmişdi ki, (həmçinin dövlət katibi Dallesin 1955 – ci il 25 avqust tarixli müraci əti də bunu nəzərdə tuturdu) biz əsas problem olan Fələstin probleminin həllində BMT – y ə hərtərəfli kömək göstərməyə hazırıq. Təklif edilən proqram əsasən kommunist təcavüzünə qarşı dura bilmək üçün tərtib Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|