İlham Mazanlı
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- İlham A.Mazanlı_________________________________________________________
- KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi
- Heydər Əliyev
İlham A.Mazanlı_________________________________________________________ 59
Həmin tövsiyəyə əsasən Azərbaycan SSR Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti Azərbaycan SSR-nin Konstitusiyasına (Əsas Qanununa) Azərbaycan SSR-in dövlət dili barədə maddə əlavə edilməsi məsələsini 1956-cı il avqustun 21-də Azərbaycan SSR Ali Sovetinin üçüncü sessiyasının müzakirəsinə çıxarır və Azərbaycan SSR-nin Konstitusiyasına (Əsas Qanununa) Azərbaycan SSR-in dövlət dili barədə aşağıdakı məzmunda maddənin əlavə edilməsi haqqında Qanun qəbul edir: “Maddə 151. Azərbaycan SSR-in dövlət dili Azərbaycan dilidir. Azərbaycan SSR ərazisində yaşayıb azlıq təşkil edən millətlərə həm öz mədəniyyət idarələrində, həm də dövlət idarələrində ana dilini sərbəst inkişaf etdirmək və işlətmək hüququ təmin edilir.” 24
Azərbaycan SSR-in dövlət dilinin Azərbaycan dili olmasını təsbit edən maddə 1978-ci ildə qəbul olunmuş Konstitusiyada da öz əksini tapır. Konstitusiyanın 73-cü maddəsində deyilir: “Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının dövlət dili Azərbaycan dilidir. Azərbaycan SSR dövlət orqanlarında və ictimai orqanlarda, mədəniyyət, maarif müəssisələrində və başqa idarələrdə Azərbaycan dilinin işlədilməsini təmin edir və onun hərtərəfli inkişafına dövlət qayğısı göstərir. Azərbaycan SSR-də rus dilinin, habelə əhalinin danışdığı başqa dillərin bütün bu orqanlarda
24 “Kommunist” qəzeti, Bakı, 1956, 25 avqust. KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi 60
və idarələrdə hüquq bərabərliyi əsasında azad surətdə işlədilməsi təmin edilir.” 25
XX əsrin 60-ci illərinin ikinci yarısından bu günümüzə qədər olan dövrdə Azərbaycan xalqının və Azərbaycanda yaşayan bütün xalqların milli inkişaf siyasəti və bu siyasətin həyata keçirilməsi sahəsində əldə olunan naliliyyətlər Heydər Əliyev fenomeni ilə şərtləndirilir. 26
İttifaq miqyasında rəhbər orqanlarda “çalışan” erməni daşnaklarının və rus şovinistlərinin millətçi damğası vuraraq tariximizdən silməyə çalışdıqları Nəriman Nərimanovun 1972-ci ildə möhtəşəm yubileyinin keçirilməsini və Bakı şəhərinin ən gözəl guşələrindən birində onun əzəmətli abidəsinin ucaldılmasını, N.Xruşşovun “bizim düşmənimiz” və “qatı millətçi” adlan- dırdığı Mirzə İbrahimovun 1981-ci ildə SSRİ-də əməkdə fərqlənməyə görə ən ali fəxri ada – Sosialist Əməyi Qəh- rəmanı adına layiq görülməsini və “Oraq və Çəkic” qızıl medalını ona Heydər Əliyevin şəxsən özünün təqdim etməsini, “xalq düşməni” adı ilə Sibirə sürgün edilmiş və burada dünyasını dəyişmiş böyük Azərbaycan şairi Hüseyn Cavidin qəbrinin 1982-ci ildə Azərbaycana gətirilməsini, doğma torpağı Naxçıvanda dəfn olunmasını, 1996-cı il okt- yabrın 29-da şairin anadan olmasının 114 illiyi münasibəti
25 Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikasının Konstitusiyası (Əsas Qanunu). Bakı, 1978-ci il, səh. 25. 26 Hüseynov S. Heydər Əliyev və milli-mənəvi dəyərlərimiz. “Xalq qəzeti”, Bakı, 2009, 9 dekabr. İlham A.Mazanlı_________________________________________________________ 61
ilə xüsusi layihə üzrə tikilmiş məqbərəyə köçürülməsini və bu mərasimdə Heydər Əliyevin nitqini xalqımızın milli özü- nüdərkinin və milli inkişafının təntənəsi adlandırmaq olar. Heydər Əliyev xalqımızın milli-mənəvi dəyərlərinə çox yüksək verir: “Hər xalqın öz adət-ənənəsi var, öz milli- mənəvi və dini dəyərləri var. Biz öz milli-mənəvi dəyərləri- mizlə, öz dini dəyərlərimizlə, adət-ənənələrimizlə fəxr edirik. Bizim xalqımız yüz illərlə, min illərlə adət-ənənələri- mizi, milli mənəvi dəyərlərimizi yaradıbdır və bunlar indi bizim xalqımızın mənəviyyatını təşkil edən amillərdir.” 27
dəyərlər arasındakı hüdudları dəqiq müəyyən edir. O deyir ki, sərvət toplamaq, son dəbdə geyinmək, bütövlükdə müəyyən maddi sərvətlərə malik olmaq mümkündür. Lakin, hər bir insan və hər bir millət hər şeydən əvvəl öz xalqının mənəvi sərvətlərinə sahib çıxmalı, öz mədəniyyətini, adət- ənənəsini, mentalitetini və milli-mənəvi dəyərlərini qorumalıdır. Gələcək nəsillərə bəlkə də maddi sərvətlərdən və iqtisadi mirasdan daha çox mənəvi irs, milli mentalitet ərməğan edilməlidir. Məlum olduğu kimi, mədəniyyətin, milli şüurun inkişafında milli-mənəvi dəyərlər mühüm rol oynayır. Xalqın dili, dini və adət-ənənələri onun milli-mənəvi
27 “Heydər Əliyev. Müstəqilliyimiz əbədidir: Çıxışlar, nitqlər, bəyanatlar, müsahibələr, məktublar, məruzələr, müraciətlər, fərmanlar. / H. Əliyev ; bur. məsul R.Mehdiyev . - Bakı : Azərnəşr, 2011 - . K.35 : iyun, 2001-avqust, 2001. - 2011. - 519 s
KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi 62
dəyərlərini şərtləndirən, mənəvi aləminin formalaşmasına təsir göstərən amillərdir. Milli-mənəvi dəyərlərin qorun- ması, milli mədəniyyətin inkişaf etdirilməsi, xalqın adət- ənənələrinin zənginləşdirilməsi həmişə diqqət mərkəzində saxlanılmalı, bu işdə xidmətləri olan şəxslərin əməyi yüksək qiymətləndirilməli və təşviq edilməlidir. Xüsusilə də gənclərin xalqın milli-mənəvi dəyərləri, milli-əxlaq prinsip- ləri əsasında tərbiyə edilməsi olduqca vacibdir: - “...Biz öz milli-mənəvi dəyərlərimizi, adət-ənənələrimizi, əxlaqi dəyərlərimizi bütün istiqamətlərdə qorumalıyıq, saxlamalı- yıq və gənc nəsli əsrlər boyu böyük sınaqlardan keçmiş bu mənəvi, əxlaqi dəyərlər ruhunda tərbiyələndirməliyik.” 28
Heydər Əliyev milli-mənəvi dəyərlərin öyrənil- məsini, qorunub saxlanmasını və inkişaf etdirilməsini əsas vəzifələrdən biri hesab edir. Onun fikrinə görə, bunlarsız millət yoxdur, bunları qoruyub saxlayan xalq isə həmişə müstəqillik yolu ilə getmək, müstəqilliyini qorumaq əzmindədir. “...Hər bir azərbaycanlı öz milli mənsubiyyətinə görə qürur hissi keçirməlidir və biz Azərbaycançılığı - Azərbaycan dilini, mədəniyyətini, milli- mənəvi dəyərlərini, adət-ənənələrini yaşatmalıyıq”, - deyən Heydər Əliyev Azərbaycançılığı milli bir ideologiya kimi irəli sürür, mədəniyyətimizi, mənəvi dəyərlərimizi təkcə
28 Azərbaycan Respublkasının Prezidenti Heydər Əliyevin bəyanatı, 13 avqust 2001-ci il. http://lib.aliyev-heritage.org/az/8137356.html Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|