Ilmiy metodologik kimyo

12-masala. 49% li fosfat kislotaning eritmasini hosil qilish uchun 213 g fosfat angidrid qanday miqdordagi suvda eritilishi kerak?
Y e c h i sh: Fosfat angidridning suv bilan o`zaro ta`siridan fosfat kislota hosil bo`ladi:
.
Birinchi usul: Masalaning shartiga ko`ra, 213 g yoki fosfat angidrid eritilishi kerak. Fosfat angidridning suv bilan reaktsiyasi tenglamasidan ko`rinib turibdiki, 1 g-mol fosfat angidriddan 2 g-mol hosil bo`ladi, 1,5 g-mol dan esa 3 g-mol yoki 3·98=294 g hosil bo`ladi. bunday miqdordagi dan 49% li eritma tayyorlash mumkin. Buning uchun 213 g 387 g (600-213=387) suvda eritilishi kerak.
Ikkinchi usul: Fosfat angidridning suv bilan reaktsiyasidan ko`rinib turibdiki,
142 g dan 196 g hosil bo`ladi,
213 g dan x g hosil bo`ladi.
.eritma 49% li bo`lishi lozim ekan, u holda
49 g 100 g eritmada bo`ladi,
294 g x₁ g eritmada bo`ladi.
g.
Demak, 49% li eritma tayyorlash uchun 213 g 387 g (600-213=387) suvda eritilishi kerak.
Uchinchi usul. Fosfat kislota konsentratsiyasi fosfat angidridga nisbatan aniqlanishi ham mumkin:
196 g 49% ni tashkil etadi,142 g x % ni tashkil etadi.
Demak, fosfat angidridga nisbatan 35,5 % li kislota eritmasini tayyorlash zarur. Buning uchun
35,5 g 64,5 g da eritilishi kerak,213 g x₁ g da eritilishi kerak.
g
13-masala. 78,4% li sulfat kislota eritmasini hosil qilish uchun 200 g sulfat angidrid 49% li sulfat kislotaning qanday miqdorida eritilishi kerak?
Y e c h i sh. Sulfat angidrid suv bilan reaktsiyaga kirishib sulfat kislota hosil qiladi.

Birinchi usul: Sulfat kislotaning konsentratsiyasi sulfat angidridga nisbatan ifodalanishi mumkin:
98 g 49% ni tashkil qiladi,80 g x₁ % ni tashkil qiladi,
.
98 g 78,8% ni tashkil qiladi,80 g x₂ % ni tashkil qiladi,

64% li eritma hosil qilish uchun sulfat angidridga nisbatan 40% li eritmaning qanday miqdorida 200 g eritilishini aniqlash kerak. x g eritmada 0,4x g bo`ladi. Berilgan eritmada
64 g 100 g eritma tarkibida bo`ladi,
(200+0,4x) g (200+x) g eritma tarkibida bo`ladi,
100(200+0,4x)=64(200+x),
20000+40x=12800+64 x
24x=7200 x=300
Demak, 78,4% eritmasini tayyorlash uchun 200 g 300 g 49% li eritmasida eritilishi kerak.
Ikkinchi usul: Sulfat angidrid bilan suvning reaktsiya tenglamasiga asoslanib shunday mulohaza yuritamiz:
80 g dan 98 g hosil bo`ladi,200 g dan x₁ g hosil bo`ladi,
.
Agar, 200 g 49% li x g eritmasida eritilsa, (200+x) g eritma hosil bo`ladi va uning tarkibida (245+0,49x) g bo`ladi. chunki eritma 78,4% li bo`lishi kerak, bunday holda
78,4 g 100 g eritma tarkibida bo`ladi,
(245+0,49x) g (200+x) g eritma tarkibida bo`ladi,
78,4(200+x)=100(245+0,49),
15680+78,4x=24500+49 x
29,4x=8820
x=300 Demak, 200 g 300 g 49% li eritmasida eritilishi kerak.
Uchinchi usul. Sulfat angidridni 100% li eritma deb, 49% li sulfat kislota eritmasini sulfat angidridga nisbatan 40% li deb, 78,4% li sulfat kislota eritmasini sulfat angidridga nisbatan 64% li deb hisoblab, aralashtirish qoidasidan foydalanish mumkin:

bundan
24 g 36 g eritmada eritilishi kerak,200 g x g eritmada eritilishi kerak,
g.