İmran axundov
Yüklə 1,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
38 Ə.Ələkbərov müxtəlif illərdə Vaqif rolunda 39 Aktyor Vaqifin incə hissiyyatı və uzaqgörən zəkasını çox böyük ustalıqla tamaşaçılara çatdıra bilmişdir. “... Ələkbərovun öz mürəkkəb rolunu sona qədər düzgün apar- dığını və Vaqif surətini bütün əzəmətilə canlandırdığını sevinclə deyə bilərik. Bu aktyorda böyük istedad və öz rolunu sevmək ba- carığı vardır. Onun addımları bir-birini tamamlayır. Onda süni dö- nüş demək olar ki, qətiyyən nəzərə çarpmır ” (11). Ə. Ələkbərovun Vaqifi elə zəngin səhnə qəhrəmanı idi ki, tamaşaçı qarşısında bu obraz bütün əzəməti ilə görünürdü. “Ələsgər Ələkbərov Vaqif obrazı üzərində dərindən düşün- müş, şairin və onun müasirlərinin həyatını, yaşadığı dövrü və o dövrdəki ictimai münasibətləri lazımınca öyrənərək real bir obraz yaratmışdır. Ə. Ələkbərovun Vaqifi müəllif və rejissorun traktovkasına (quruluş-İ.A.) əsasən bütün əsər boyu böyük məqsədlərlə yaşayır. O, xalqın azad və firavan yaşamasını, xalqına mənəvi azadlıq veril- məsini düşünür. Ə. Ələkbərovun səsi də, aktyorluq temperamenti də bu rolda ona tabe olur. Aktyorun atdığı addımlar bir-birini tamamlayır, ba- xışları isə sevdiyi ellərin ağır taleyini dərindən düşündüyünü tama- şaçılara bildirir. Ələkbərov bir sənətkar kimi tamaşa boyu Vaqifin müxtəlif psixoloji vəziyyətlərə düşdüyü ağır halları ustalıqla tama- şaçılara çatdırır. Tamaşaçı, Ələkbərovun yaratdığı sevən şair, vəfalı dost, bö- yük dövlət xadimi Vaqifi ürəkdən bəyənir, onun simasında öz qəh- rəman əcdadını görür” (23). Ə. Ələkbərovun Vaqifi haqsızlıqlara dözə bilməyən, bu müna- qişələrdə getdikcə bərkiyən xalq qəhrəmanıdır. “Xalqın istək və arzularını duyan, onun idealını özünə həyat məqsədi edən Vaqif-Ələkbərov qəhrəman təbiətli bir şair, dövlət xa- dimi kimi çox güclü idi. O, ən gərgin mübarizələrlə üzləşdikdə belə yenə gələcəyə olan nikbin inamından dönmürdü. Ələkbərovun Va- qifində xalq mərdlikliyi qüvvətli olduğu kimi, onun qəzəb və nifrəti 40 də çox kəskin idi. O, qarşıya qoyduğu azadlıq idealı naminə mərdliklə mübarizə aparır, xalqının ləyaqətini həyatı bahasına da olsa müdafiə etməkdən çəkinmirdi. Ələkbərovun uzun müddət apardığı səmərəli yaradıcılıq axta- rışları bizə onun bu obazı sənətkarlıqla yaratmağını söyləməyə haqq verir. Burada iki ideal, iki dünyagörüş və iki əqidə üz-üzə dayanır, pəncə-pəncəyə gəlir, həyatla ölüm çarpışır, mərdlik və ləyaqət qalib gəlir. Ələkbərovun yaratdığı Vaqifin bədii, estetik təsiri çox qüvvət- li idi. Psixoloji cəhətdən gərgin olan Vaqif, daxili dramatizm nöq- teyi-nəzərincə də dinamik əsasa malikdir. Ələkbərovun böyüklüyü də məhz hadisələrin coşqun və gərgin ruhunu məharətlə duyma- sında, qəhrəmanın mənəvi əzəmətini ustalıqla rəsm etməsində idi. Ələkbərov Vaqifin timsalında xalqın həyat məntiqinə yenilməz, qüvvətli idrak mənbəyinə malik olduğunu təcəssüm etdirmişdir. Çoxtərəfli bir yaradıcılıq imkanlarına malik olan Ələkbərov səhnədə mənalı düşüncələri ilə tamaşaçıları da düşündürməyi, onları özünün kədəri ilə kədərləndirməyi və sevinci ilə sevindirməyi baca- rırdı” (1). Ə. Ələkbərovun Vaqifi filosof, mütəfəkkir şair kimi daha çox nəzərə çarpırdı. Xalqının düşmənlərinə qarşı kini, qəzəbi onun üzünün cizgilərində hiss olunurdu. Buna görə aktyorun göstərdiyi incə nüanslar tamaşaçılara olduqca emosional təsir bağışlayırdı. ...Ə.Ələkbərov yüksək intellekt və nəcib ürək sahibi olan Va- qifin daxilən zəngin obrazını yaratmaqla böyük yaradıcılıq qələbəsi əldə etdi (7). Tamaşanın səkkizinci şəklində Vaqiflə Qacarın qarşılaşdığı səhnəni Ə. Ələkbərov olduqca böyük ustalıqla ifa edirdi. O, başsız qalmış Qarabağın məsuliyyətini öz üzərinə götürərək, tamaşaçılar qarşısında vüqarlı görünürdü. “Ələkbərovun Vaqifi bütün xalqın, dönməz el qəhrəmanları- nın xalq içərisindən çıxan ağıllı oğulların və parlaq zəkaların ümu- miləşdirilmiş obrazı idi. Vaqif obrazını yaratmaqda aktyora həyat və yaradıcılıq təcrü- bəsi böyük kömək oldu. Ələkbərov ruhən, qəlbən Vaqiflə birləşir, 41 yalnız ayrı-ayrı sahələrdə, monoloqlarda və şeri ifadələrdə deyil, ən kiçik nüanslarda, çətinliklə sezilən parçalardakı hərəkətlərində belə, böyük, əzəmətli Vaqifdir. Onun oyunu son dərəcə rəvandır. Ələk- bərov axıra kimi bu obrazın monumentallığını qoruyub saxlaya bilər. Ələsgər Ələkbərovun ifasında Vaqif obrazı getdikcə təkmilləşib cilalanırdı. Ələkbərovun Vaqifi şair təbiətli humanist və böyük qəlbli insandı. Aktyor öz rolunu qüdrətli bir rəssam kimi tamamilə dolğun, səlis və mənalı yaratdığına görə idi ki, indi də tamaşacıların xəyalında, o, oynadığı Vaqif kimi canlanır. Bu hər şeydən əvvəl nüfuzedici aktyor sənətinin qüdrətidir. Böyük aktyorun ifasındakı Vaqif obrazı teatr tarixinmizdə qazanılan ən böyük nailiyyət və müvəffəqiyyətlərdən biridir” (25). Ələsgər Ələkbərovun böyük sənətkarlıqla yaratdığı Vaqif teatr tarixində nadir hadisədir. O, Vaqifin 28 yaşından 53 yaşına qə- dər 25 il müddətində əvəzsiz ifacısı oldu. Həm Azərbaycan, həm də keçmiş sovet mətbuatı bu bənzərsiz aktyorun ürəkləri fəth edən mükəmməl ifasından vəcdə gəlib, müxtəlif illərdə tutarlı rəylərlə çıxış etmişlər. “Kommunist” qəzeti (10.10.1938) yazırdı; “Azərbaycan ... səhnəsinin yetişdirməsi olan bu talantlı artist Vaqif rolunda ... parlaq və unudulmaz bir obraz yaratmışdır... Vaqif rolunun gələcək ifacıları çox çətinliklə bunun təsirindən qurtara biləcəklər”. “Bakinski raboçi” qəzeti (11.10.1938) yazırdı; “Aktyor çətin və məsuliyyətli rolu çox gözəl ifa edir. Mübalığəsiz demək olar ki, Ələkbərov yalnız Vaqif rolunu ifa etdikdən sonra tamaşaçı aktyorun orijinal və təravətli istedadına həqiqətən qiymət verə bildi”. V. Zelesski “Teatr” jurnalında (1948, № 11) yazır ki; “Ələs- gər Ələkbərovun simasında Vaqif obrazı öz parlaq ifaçısını tapmış- dır. Vaqif rolu istedadlı aktyorun böyük qələbəsi olmuşdur. O, Va- qifin çoxcəhətli təbiətini canlı göstərmişdir... Ələsgər Ələkbərov rolunu həqiqi dramatizmlə ifa edir. Aktyorun yaratdığı obraz həqiqi incəsənət əsəri, əsl sənətkarlıq məhsuludur”. “Ə. Ələkbərov öz qəhrəmanının zəngin daxili aləmini bütün gözəlliyi ilə göstərmək üçün rəngarəng ifadə vasitələrindən istifadə Yüklə 1,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|