INCOTERMS-2010
CIP
ni nəzərdə tutduqda, bu şərt onların arasında bağlanan alqı-satqı
müqaviləsində əks olunmalıdır.
Razılaşdırılmış təyinat yerindəki məntəqəyə qədər xərcləri satıcı
çəkdiyinə görə, müqavilənin tərəfləri onu mümkün qədər dəqiq müəyyən
etməlidir. Satıcıya bu seçimin əks olunduğu daşıma müqaviləsi bağlamaq
tövsiyə olunur. Daşıma müqaviləsinə görə razılaşdırılmış təyinat yerindəki
məntəqədə malın boşaldılması xərcləri satıcının üzərinə qoyulursa və
müqavilənin tərəfləri arasında başqa hal razılaşdırılmadıqda, satıcı həmin
xərclərin əvəzini alıcıdan tələb edə bilməz.
«CIP» termini, malın ixracına görə gömrük rəsmiləşdirmələrinin satıcı
tərəfindən yerinə yetirilməsini tələb edir. Amma satıcı, malın alıcının
ölkəsinə idxalı üçün tələb olunan gömrük rəsmiləşdirmələri üzrə xərcləri,
idxal rüsumlarını və başqa xərcləri ödəməyə borclu deyil.
A. SATICININ ÖHDƏLİKLƏRİ
Al. Ümumi öhdəliklər
Satıcı, alqı-satqı müqaviləsinin şərtlərinə uyğun olaraq mah və
kommersiya hesab-qaiməsini (invoysu) yaxud malın bu müqaviləyə
uyğunluğunu təsdiq edən başqa sübutları alıcıya təqdim etməlidir.
Tərəflər arasında razılaşdırıldıqda yaxud ümumi hal kimi qəbul
edildikdə, Al-AlO bəndlərində göstərilən sənədlər ekvivalent elektron yazı
yaxud başqa prosedura şəklində ola bilər.
A2. Lisenziyalar^ icazələr, təhlükəsizliyə nəzarət və başqa rəsmiləşdirmələr
Tələb olunduqda, satıcı öz riskinə və xərci hesabına ixrac lisenziyasını
yaxud malın öz ölkəsindən çıxarılması üçün başqa rəsmi icazəni almalı,
malın ixracı, alıcıya çatdırılanadək, istənilən üçüncü ölkənin ərazisindən
nəqli üçün lazım olan gömrük rəsmiləşdirmələrini yerinə yetirməlidir.
A3. Daşıma və sığorta müqavilələri
a) Satıcı, malın göstərilən göndərmə məntəqəsindən (müəyyən
olunduqda) yaxud göndərilmə yerindən razılaşdırılmış təyinat yerinə yaxud
həmin yerdəki istənilən razılaşdırılmış məntəqəyədək daşınması üzrə
müqavilə bağlamalı və ya bağlanmasını təmin etməlidir.
74
CIP
INCOTERMS - 2010
Daşıma müqaviləsi satıcının xərcləri hesabına adi şərtlər əsasında
bağlanmalı və satılan malın nəqli üçün ümumi qəbul edilmiş istiqamətdə adi
üsulla daşınmasını nəzərdə tutmalıdır.
Konkret məntəqə razılaşdırılmadıqda yaxud təcrübə əsasında
müəyyənləşdirilməsi mümkün olmadıqda, satıcı malın alıcıya çatdırılması
yerini və ya razılaşdırılmış yerdəki çatdırılma məntəqəsini maraqlarına
uyğun olaraq, özü seçə bilər.
b) Satıcı, öz xərci hesabına yükü «Yüklərin Sığortalanmasının İns-
titusional Şərtləri»nin (İnstitute Cargo Clause) (LMA/UA) «C» bəndində
yaxud bu cür başqa şərtlərdə nəzərdə tutulan qaydada, zərəri ən azı minimal
məbləğdə örtən məbləğdə sığortalamalıdır.
Sığorta müqaviləsi yüksək nüfuza malik olan sığortaçı yaxud sığorta
şirkəti ilə bağlanmalı, alıcıya və ya malda sığorta marağı olan istənilən şəxsə
birbaşa sığortaçıdan tələbetmə hüququ verməlidir.
Alıcının tələbinə görə, satıcı istədiyi məlumatın təqdim edilməsi şərti ilə
onun xərci hesabına «Yüklərin Sığortalanmasının İnstitusional Şərtlə- ri»nin
(İnstitute Cargo Clause) (LMA/UA) «A» yaxud «B» bəndlərində və buna
bənzər başqa şərtlərdə nəzərdə tutulan əlavə sığortalamanı yerinə
yetirməlidir yaxud «Hərbi Əməliyyatlar Haqqında İnstitusional Şərtlər- »ə,
«Tətillər Haqqında İnstitusional Şərtlər»ə yaxud başqa şərtlərə uyğun olaraq
müəyyənləşdirilənsığorta məbləğinin alınmasını təmin etməlidir.
Sığorta məbləği ən azı alqı-satqı müqaviləsində göstərilən qiymət,
üstəgəl 10% (yəni, 110%) məbləğində olmalı və müqavilənin valyutası ilə
ödənilməlidir.
Mal A4 və A5 bəndlərində göstərilən göndərilmə məntəqəsindən ən azı
göstərilən təyinat limanınadək sığortalanmalıdır.
Satıcı, sığorta polisini yaxud malın sığortalanmasının başqa sübutunu
alıcıya verməyə borcludur.
Bundan başqa, saha, alıcımn xahişinə əsasən, onun riskinə və xərci
hesabına əlavə sığortalama üçün tələb olunan məlumatı alıcıya verməlidir.
A4.
Maltn çatdtrılmast
Satıcı, malı A3 bəndinə uyğun olaraq müqavilə bağladığı daşıyıcıya
razılaşdırılmış tarixdə yaxud müddət ərzində təhvil verməklə çatdırmağa
borcludur.
75
INCOTERMS-2010
CIP
A5. Risklərin keçməsi
B5 bəndində göstərilən hallarda malın məhvi yaxud zədələnməsi riskləri
istisna edilməklə, mal A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdınlanadək, onun
məhvi yaxud zədələnməsi ilə bağlı bütün risklər satianın üzərinə düşür.
A6. Xərclərin bölüşdürülməsi
Satıcı aşağıdakı xərcləri ödəməyə borcludur:
a)
B6 bəndinə uyğun olaraq alıcı tərəfindən ödənilən xərclər istisna
edilməklə, mal A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdınlanadək, onunla bağlı
bütün xərcləri;
b)
fraxtı və A3 a) bəndində göstərilən, o cümlədən malın gəmi
göyərtəsinə yüklənməsi, razılaşdırılmış təyinat limanında boşaldılması üçün
müqavilə əsasında satıcının üzərinə qoyulan başqa rəsmi yığımları;
c)
malın sığortalanması üzrə A3 b) bəndində göstərilən xərcləri;
d)
tələb olunduqda, malın öz ölkəsindən çıxarılması üçün gömrük
rəsmiləşdirmələri xərclərini, bu zaman ödənilən vergiləri, rüsumları və başqa
xərcləri, habelə malın istənilən üçüncü ölkənin ərazisindən nəqli üzrə
müqaviləyə əsasən satıcının üzərinə qoyulan xərcləri.
A7. Altcımn məlumatlandmlmast
Satıcı, malın A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırıldığı barədə bildirişi
alıcıya göndərməlidir.
Satıcı, malın qəbul edilməsi üçün alıcının zəruri hazırlıq tədbirləri
görməsi məqsədilə ona bildiriş çatdırmağa borcludur.
A8. Malın göndərilməsinin sübutu
Ümumi qayda kimi qəbul olunduqda yaxud alıcının xahişinə əsasən
satıcı A3 bəndinə müvafiq olaraq bağladığı daşıma müqaviləsi üzrə adi
nəqliyyat sənədini öz hesabına alıcıya təqdim etməlidir.
Nəqliyyat sənədi müqavilədə göstərilən mala aid olmalı və mal
göndərişlərinin razılaşdırılmış müddəti hüdudunda imzalanmalıdır.
Razılaşdırıldıqda və ya ümumi qayda kimi qəbul edildikdə, sənəd aliaya
razılaşdırılmış təyinat yerində malı daşıyıcıdan tələb etmək, malın tranziti
dövründə sənədi növbəti alıcıya ötürməklə yaxud daşıyıcmı xəbərdar
etməklə, onu satmaq hüququ verməlidir.
76
Dostları ilə paylaş: |