DAT
INCOTERMS "2010
«DAT» - DELIVERED
AT TERMİNAL
(...named terminal
of destination)
TERMİNALA
ÇATDIRILMIŞDIR
(...göstərilmiş çatdırılma
terminalı)
Bu termindən daşımalar istənilən bir yaxud bir neçə müxtəlif nəqliyyat
növü ilə (multimodal) yerinə yetirildikdə, istifadə oluna bilər.
«DAT (...named terminal of destination)» termini, mal razılaşdırılmış
limandakı terminalda yaxud təyinat yerində nəqliyyat vasitəsindən
boşaldılmış vəzi)^ətdə alianın sərəncamma verildikdən sonra, saha
tərəfindən çatdınimış hesab olunduğunu ifadə edir.
«Terminal» anlayışı gəminin yanalma körpüsü, anbar, konteyner həyəti
yaxud avtomobil, dəmir yolu və ya avia karqo terminalı kimi istənilən qapalı
yaxud açıq yeri ifadə edir. Malm göstərilən limanda yaxud yerdə olan
terminala çatdırılması və boşaldılması ilə bağlı olan bütün riskləri satıa
daşıyır.
Terminaldakı, habelə razılaşdırılmış limandakı yaxud təyinat yerindəki
məntəqəyədək bütün risklər satıcımn üzərinə düşdüyü üçün, müqavilənin
tərəflərinə həmin məntəqəni mümkün qədər dəqiq müəyyənləşdirmək
tövsiyə olunur. Satıcıya bu seçimin əks olunduğu daşıma müqaviləsinin
bağlanmasını təmin etmək məsləhət bilinir.
Müqavilənin tərəfləri malın terminaldan başqa yerə daşınması və
yerdəyişməsi üzrə xərcləri satıcınm üzərinə qoymaq niyyətində olduqda,
«DAP» yaxud «DDP» terminindən istifadə daha münasibdir.
«DAT» lazım olduğu hallarda malın öz ölkəsindən çıxarılması üçün
gömrük rəsmiləşdirilməsinin yerinə yetirilməsini satıcıdan tələb edir. Amma
satıa, malın alıcının ölkəsinə idxalı üçün tələb olunan gömrük
rəsmiləşdirmələrini yerinə yetirməyə, idxal rüsumlannı və başqa rəsmi
yığımları ödəməyə borclu deyil.
A. SATICININ ÖHDƏLİKLƏRİ
Al. Ümumi öhdəliklər
Satıcı, alqı-satqı müqaviləsinin şərtlərinə uyğun olaraq malı və kom
87
INCOTERMS - 2010
DAT
mersiya hesab-qaiməsini (invoysu) yaxud malın bu müqaviləyə
uyğunluğunu təsdiq edən başqa sübutları alıcıya təqdim etməlidir.
Tərəflər arasında razılaşdırıldıqda yaxud ümumi hal kimi qəbul
edildikdə, Al-AlO bəndlərində göstərilən sənədlər ekvivalent elektron yazı
yaxud başqa prosedura şəklində ola bilər.
Al. Lisenziyalar, icazələr, təhlükəsizliyə nəzarət və başqa rəsmiləşdirmələr
Tələb olunduqda, saücı öz xərci hesabma və riskinə ixrac lisenziyasmı
yaxud malm öz ölkəsindən çıxarılması üçün başqa rəsmi icazəni almalı,
malm ixraa və aliaya çatdırılanadək, istənilən üçüncü ölkənin ərazisindən
nəqli üçün lazım olan gömrük rəsmiləşdirmələrini yerinə yetirməlidir.
A3. Daşıma və sığorta müqavilələri
a)
Satıa, öz xərci hesabma malın razılaşdırılmış limanda yaxud təyinat
yerindəki terminaladək daşınması üzrə müqavilə bağlamalıdır.
Konkret terminal razılaşdınimadıqda yaxud təcrübə əsasmda
müəyyənləşdirilməsi
mümkün
olmadıqda,
satıcı
malın
alıcıya
çatdırılmasının razılaşdırılmış limanındakı və ya yerindəki terminalı
maraqlarına uyğun olaraq özü seçə bilər,
b)
Satıcının sığorta müqaviləsinin bağlanması üzrə alıcı qarşısmda
öhdəliyi yoxdur. Amma satıcı, alıcının xahişinə əsasən, onun riskinə və xərci
hesabına sığorta müqaviləsinin bağlanması üçün tələb olunan məlumatları
ona verməlidir.
A4. Malın çatdırılması
Satıcı, malı göstərilmiş təyinat yerindəki məntəqəyə gəlmiş nəqliyyat
vasitəsindən boşaltmalı və A3 a) bəndində göstərilən limandakı yaxud
təyinat yerindəki terminalda razılaşdırılmış tarixdə yaxud müddət ərzində
allanın sərəncamına verməklə, çatdırmağa borcludur.
A5. Risklərin keçməsi
B5 bəndində göstərilən hallarda malm məhvi yaxud zədələnməsi riskləri
istisna edilməklə, mal A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırılanadək, onun
məhvi yaxud zədələnməsi ilə bağlı bütün risklər satıcınm üzərinə düşür.
88
DAT
INCOTERMS-2010
A6. Xərclərin bölüşdürülməsi
Satıcı aşağıdakı xərcləri ödəməyə borcludur:
a)
B6 bəndinə uyğun olaraq alıcı tərəfindən ödənilən xərclər istisna
edilməklə, mal A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırılanadək, A3 bəndində
nəzərdə tutulan xərclərdən əlavə, onunla bağlı bütün xərcləri;
b)
tələb olunduqda, malın öz ölkəsindən çıxarılması üçün gömrük
rəsmiləşdirmələri xərclərini, bu zaman ödənilən vergiləri, rüsumlan və başqa
xərcləri, habelə mal A4 bəndində göstərilən qaydada çatdırılana- dək,
istənilən üçüncü ölkənin ərazisindən nəqli üzrə xərcləri.
A7, Altctntn məliimatlandmlmast
Satıcı, malın A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdırıldığı barədə bildirişi
alıcıya göndərməlidir.
Sahcı, malın qəbul edilməsi üçün alıcının zəruri hazırlıq tədbirləri
görməsi məqsədilə ona bildiriş çatdırmağa borcludur.
A7. Altctntn məlumatlandmlmast
Satıcı, malın qəbul edilməsi üçün alıcının zəruri hazırlıq tədbirləri
görməsi məqsədilə ona bildiriş çatdırmağa borcludur.
A8. Maltn göndərilməsinin sübutu
Sahcı, malın alıcı tərəfindən A4/B4 bəndlərində göstərilən qaydada
qəbul olunmasına imkan verən sənədi öz hesabına aliaya təqdim etməlidir.
A9. Yoxlama, qablaşdırma, markalama
Satıcı, malın A4 bəndinə müvafiq qaydada çatdıniması üçün zəruri olan
yoxlama əməliyyatları (keyfiyyətinin yoxlanılması, ölçülməsi, çəkilməsi,
sayılması), ixracatçının ölkəsinin hakimiyyət orqanlarının mala yükləmədən
qabaq tələb etdiyi baxışın keçirilməsi üzrə bütün xərcləri ödəməlidir;
Sahcı, alqı-satqı müqaviləsi bağlanmazdan əvvəl daşmmalara aid alıcıya
bildirilmiş şərtlərə (məsələn, nəqliyyahn növü, malın təyinat yeri) uyğun
olaraq daşınmaq üçün malın qablaşdınimasmı (müqavilə predmeh olan mal
hcarəhn bu sahəsində adətən, qablaşdınlmadan göndərildiyi hal
89
Dostları ilə paylaş: |